XIX. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA SİYONİSTLERİN FİLİSTİN’E YERLEŞMELERİNİN ENGELLENMESİ

Filistin’in XX. yüzyılda işgal edilişinden bu yana Filistin meselesi dünya gündeminin ilk sıralarında yer almaktadır. XIX. yüzyılda başta Rusya olmak üzere Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden bir takım Yahudi grupları, uğradıkları zulümler yüzünden Osmanlı Devleti’ne sığınıp yerleşmiştir. Osmanlı idaresindeki bu yerlerde Osmanlı sultanlarının koruması altında yaşamışlar ve iyi muamele görmüşlerdir. Osmanlı Devleti, Batılı ülkelerin aksine Yahudilerin zulüm görmediği bir ülkedir. Fakat Yahudiler Osmanlı Devleti’nin kendilerinin yaşaması için belirlediği bölgelerde kalmayı reddederek yasadışı çeşitli yollar ve kanuni hilelerle Filistin’e göç etmeye ve yerleşmeye çalışmışlardır. Bunun üzerine Osmanlı padişahı Sultan II. Abdülhamid Filistin’deki Osmanlı idarecilerine durumu bildirerek Yahudilerin Filistin’e göç etmelerini engellemek amacıyla birtakım önlemler almıştır. Bu bağlamda çalışmamızda XIX. yüzyılın ikinci yarısında Yahudilerin Filistin’e göç edip orada kalıcı hale gelmek amacıyla başvurdukları yollar ve hilelere değinilecek, aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin söz konusu faaliyetleri önlemek için gerçekleştirdiği icraatlar ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Filistin, Yahudi, Siyonist

Preventing Zionists from settling in Palestine in the second half of the nineteenth century

Since the invasion of Palestine in the 19th Century, the Palestinian issue preserved its seat at the top of the world agenda. A few groups of persecuted Jews in the 19th century, primarily in Russia, took sanctuary and settled to the Ottoman Empire. They were placed in particular areas in the Ottoman Empire and were given fair treatment. The Ottoman Empire, in contrary with the western countries, is a place where Jews lived in peace without oppression. However, Jews refused to live in the regions where the Ottoman Empire considered fit for them and tried to immigrate and settle in Palestine in various illegal ways and tricks. Hereupon, the Ottoman Emperor, Abdulhamid the 2nd, informed this to the Ottoman governors in Palestine and took some measures to prevent Jews to immigrate to Palestine. In this context, this article will explore those illegal ways and tricks implemented by Jews in the second half of the 19th century with the aim of immigrating to Palestine and settling there. In addition, the measures taken by the Ottoman Empire in order to prevent such activities will be addressed.

Keywords:

Ottoman Empire, Palestine, Jews, Zionists,

PDF

___

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivi(BOA) SADÂRET RESMÎ MARUZÂT EVRAKI (Y.A.RES), 5/58. Tahrirât-ı Ecnebiyeve Mâbeyn Mütercimliği(Y.PRK.TKM), 38/51. İdare Hsusi(İ.HUS), 1319.B/2. Yıldız Perakende Evrakı Dahiliye Nezareti Maruzatı(Y.PRK.DH), 7/29. Meclis-i Vükela Mazbataları(MV), 184/67. Dahiliye Nezâreti Mektubî Kalemi(BOA. DH. MKT), 1911/115; 2025/36. Dahiliye Muhaberat-ı Umumiye İdaresi(BOA.DH.MUİ), 26-2/29. Mütenevvi Maruzât(Y.MTV), 285/162. Sadaret Mektubi Kalemi Meclis-i Vala(MKT.MVL) 93/36.
Armaoğlu, F. (1991). Filistin Meselesesi Ve Arap -Israil Savaşları (1948-1988). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Arslan, A. (2006). Avrupa'dan Türkiye'ye İkinci Yahudi Göçü. İstanbul.
Asaf, H. (1990). Orta Doğuda Devlet Ve Terör. (T. Cevdet, Çev.)
Bali, R. N. (2003). İstanbul'da Yahudi Fuhuş Tacirleri. Tarih Ve Toplum , S.225.
Bayraktar, Y. (2017). 16.Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı İdaresinde Filistin, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Bouazi, B. (2011). 19. Yüzyılda Filistin'de Arazi Satışları. İstanbul.
D, A. (2016). Osmanlı devlertinin Siyonist Hareketine Bakışı. Cezayir.
Dhier, A. A. (1999). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Ve 20. Yüzyılın Başlarında Filistin’de Demografik Yapı ve Nüfus Hareketleri. İstanbul.
Duali, Ş. M. (2017). Rusya Yahudİlerİnİn Sİyonİzm Hareketİne Katkıları. Yakın Doğu Üniversit esi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi , 157.
Erkan, A. (2015). Osmanlıların Son Döneminde (1840-1920) Filistin'de yabancılar ile yahudilerin toprak mülkiyeti, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Eryılmaz, B. (1996). Osmanlı Devleti'nde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi. İstanbul: Risale Basın Yayınları.
es-Sehil, N. (2006). "et-Tahavvulat'd-Dimoğrafiyye li-şa'ab'İ-Filistin ". Samıd el-iktisadi dergesi , sayı 120.
Fatma Tunç, Y. S. (2003). Siyonizm Düşünden İşgal Gerçeğine Filistin. İHH araştırma yayınları , 12.
Gündüz, A. (1987). II.Abdülhamidin Yahudilerin Filistin'e Yerleşmesini Yasaklayan Bir İradesi. Türk Tarih Dergesi , s.III.
İpek, B. K. (1993). Yahudilerin Filistine Yerleştirilmeleri İle İlgili Olarak II. Abdülhamide 1879da Sunulan Layiha (C. LVII, S.219). Belleten.
Kafkas, M. (1993). geçmişi bilmek (C. I). İzmir.
Karaman, M. L. (1996). Filistin Maddesi.TDVIA,C.XIII, istanbul.
Karaspan, C. T. (1996). Filistin Ve Şarkül Ürdün, Ahmet İhsan Matbaası, istanbul.
Kaygısız, H. (2014). Filistin'e Yapılan Yahudi Göçleri (1881-1917), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis.
Kocabaş, S. (1994). Türkiye Ve Siyonizm, İstanbul: Vatan Yayınları.
Nahum, H. (2000). İzmir Yahudileri. (E. S. Vali, Çev.) İstanbul.
Öke, M. K. (1990). Kutsal Topraklarda Siyonistler Ve Masonlar. (K. Seyithanoğlu, Dü.) Istanbul: Çağ Yayınları.
Özdemir, H. (2010). Abdülhamid'in Filistin Çığlığı. İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
Söylemez, M. M. (2009). Osmanlı Arşiv Vesikaları Işığında Filistin'e Yahudi Göçü Üzerine bir Derkenar. İslam Ülkeleri Tarih Ve Coğrafya Etüleri.
Umar, Ö. O. (2002). Osmanlı Döneminde Yahudilerin Filistin'e Yerleşme Faaliyetleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergesi , c.xıı, s.ıı.
Umar, Ö. O. (2011). Ingiliz Mandası Döneminde Filistin'e Yahudi Göçleri. Türk Dünyası Araştırmaları, 109.