Adile Gülşah SARANLI

Research on Coping Methods and Support Systemsof Parents of Gifted Children in Turkey

Aileler her zaman için üstün yetenekli çocuklarının ömür boyu yanında olan ve onların potansiyellerini ortaya çıkarmak için çaba sarf eden en önemli kişilerdir. Bununla birlikte üstün yeteneklilerin eğitimi yönünden gelişmekte olan ülkelerde genellikle ailelerden duyulanlar hep olumsuzluklar, engellenmişlikler ve sorunlardır. Türkiye koşullarında üstün yetenekli çocukların ailelerinin yaşadıkları olumlu deneyimler ve bu kültür özelinde çocuklarını nasıl destekledikleri ya da sorunlarını nasıl çözdükleri ise şu ana kadar üzerinde çalışılmamış bir konudur. Hâlbuki çocuklarının üstün yetenekli olmasının getirdiği farklılıklarla olumlu şekilde başa çıkabilmiş ve çocuklarını doğru yönlendirebildiklerine inanan ailelerin hangi destek sistemlerini veya sorun çözme yollarını kullandıklarını öğrenebilmek ve bunu başkalarıyla paylaşmak, aile ve eğitimcilere ışık tutacak ve bu özel gruba has sorunları ve çözümleri anlamamızı kolaylaştıracaktır. Bu amaca ulaşabilmek için resmi olarak tanılanmış ortaokul ve lise düzeyindeki 4 üstün yetenekli çocuğun ailesiyle yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılarak derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Nitel veri analizi yöntemlerinden betimsel analiz yöntemi kullanılarak önceden belirlenen temalara göre ailelerin verdikleri cevaplar tematik çerçeveye göre sınıflandırılmıştır. Bu çözümlemeler sırasında verilen cevaplar; "başa çıkma becerileri", "sosyal destek kaynakları" ve "çevre ile ilişkiler" olarak üç alt tema altında toplanmıştır. Ailelerle yapılan görüşmelerde ortaya çıkan temaların tanımlanmasında "Aile Ekolojisi Kuramı"ndan yararlanılmıştır. Bu araştırmada ortaya çıkan sonuçların; üstün yetenekli çocukların ailelerinin kullandıkları farklı destek sistemlerini ve başa çıkma yöntemlerini açığa çıkarma konusunda üstün yetenekli çocukların ailelerine, eğitimci ve araştırmacılara yardımcı olacak önemli bilgiler sağlayacağı düşünülmektedir

Türkiye'deki Üstün Yetenekli Çocukların Ailelerinin Başa Çıkma Yöntemleri ve Destek Sistemleri Araştırması

Family members have a critically important role in gifted children's lives, providing lifelong support and striving to help them achieve their true potential. Nevertheless, in developing countries about gifted education, feedback from families of gifted children always focus on negativities, obstacles and problems. There has been very little research studies on positive experiences for the families of gifted children in Turkey, including how they have been able to support their children and solve their problems within the constraints of our culture and environment. However, finding out about and sharing different support systems and problem-solving methods used by parents who have been able to positively cope with numerous attributes associated with gifted children and who believe they have been able to provide correct guidance will enlighten other families as well as educators and will help us better understand problems and solutions that are specific to this special group of children. To this end, indepth interviews with parents of four officially identified gifted children in middle and high school ages were conducted using a semi-structured interview method. Answers from parents were classified and organized within a thematic framework according to predetermined themes using the descriptive analysis method from among applicable qualitative data analysis methods. Answers from these interviews were categorized under main themes such as coping skills, sources of social support and relationships with the environment. Themes that were extracted from the interviews with the parents were defined based on the "Ecological Family Theory". Results from this study are expected to provide valuable information that will help families of gifted children, educators and researchers by revealing different support systems and coping methods that parents of gifted children have been able to use successfully in Turkey

PDF

___

Abelman, R. (1991). Parental communication style and its influence on exceptional children's television viewing. Roeper Review, 14, 23-28.
Akarsu, F. (2004). Üstün yetenekliler. In M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Eds.), I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul.
Ataman, A. B. (2008). Üstün yetenekli çocuklarda aile ortamının bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: İstanbul Bilsem örneği. (Unpublished master dissertation), Yeditepe University, İstanbul, Turkey.
Bildiren, A., Erdik, E. & Çimşitoğlu, G. (2009). Üstün yetenekli çocukların zeka düzeylerinin ailelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Üstün Yetenekli Çocuklar II. Kongresi Yeni Açılımlar, Eskişehir.
Bloom, B.S. (1985). Developing Talent in Young People. New York: Ballantine Books.
Bronfenbrenner, U. (2000). Ecological systems theory. In A. Kazdin (Ed.), Encyclopedia of Psychology, Washington, DC: American Psychological Association.
Bronfenbrenner, U. (2001). The Bioecological Theory of human development. In N. J. Smelser & P. B. Baltes (Eds.), International encyclopedia of the social and behavioural sciences, 6963-6970. Oxford, UK: Elsevier.
Coşkun, Y. (2009). Üstün yetenekli çocukların anne tutumlarının incelenmesi [Presentation]. Üstün Yetenekli Çocuklar II. Kongresi Yeni Açılımlar, Eskişehir.
DeVries, A. & Webb, J.T. (2007). Gifted parent groups: The Seng Model. Scottsdale, Arizona: Great Potential Press.
Enright, K.M. & Ruzicka, M.F. (1989). Relationships between perceived parental behaviors and the self-esteem of gifted children. Psychological Reports, 65(3), 931-937.
Friedman, R.C. (1994). Upstream helping for low-income families of gifted students: Challenges and opportunities. Journal of Educational and Psychological Consultation, 5, 321-338.
Karakuş Atabay, N. (2000). Üstün yetenekli olan ve olmayan ergenlerin algıladıkları anne baba tutumları ile uyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Unpublished master dissertation), Marmara University, İstanbul, Turkey.
Metin, N. (1999). Üstün yetenekli çocuklar. Ankara: Öz Aşama Matbaacılık.
Moon, S.M., Jurich, J.A. & Feldhusen, J.F. (1998). Families of gifted children: Cradles of Development. R. C. Friedman & K. B. Rogers (Ed.). Talent in Context: Historical and Social Perspective on Giftedness, 81-99, Washington, DC: American Psychological Association.
Olszewski, P., Kulieke, M. & Buescher, T. (1987). The influence of the family environment on the development of talent: A literature review. Journal for the Education of the Gifted, 11, 6-28.
Porter, L. (2005). Gifted young children: A guide for teachers and parents. Australia: Allen & Unwin.
Reis, S.M., Hébert, T.P., Díaz, E.I., Maxfield, L.R. & Ratley, M.E. (1995). Case studies of talented students who achieve and underachieve in an urban high school (Report No: 95120). Storrs, CT: National Research Center on the Gifted and Talented.
Steinberg, L., Lamborn, S.D., Dornbusch, S.M. & Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement: Authoritative parenting, school involvement and encouragement to succeed. Child Development, 63, 1266-1281.
Weissler, K. & Landau, E. (1993). Characteristics of families with no, one, or more than one gifted child. Journal of Psychology, 127, 143-153.
Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler (12th ed.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
Miles, M.B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5th ed.), Ankara: Seçkin Yayıncılık.