Ölü Beden Yönetiminde Dini Mesleki Bir Form: Gassal

Bu çalışmada ölüm ile toplum arasındaki ilişkinin geçirmekte olduğu iddia edilen değişim ve dönüşümünü açıklamak için “ölü beden yönetimi” kavramına başvurulmuştur. Ölü bedenlerin yönetimi kavramının tercih edilmesinde, cenaze uğraşısını salt ekonomik bir tüketim alanı olarak değil; din, kültür ve kimliklerin de görülebildiği, gelenekselden moderne geçişte toplumsal dönüşümlerin izlerinin sürülebildiği sosyolojik bir bağlamı da kapsaması motivasyonu ile hareket edilmiştir. Çalışmanın odağına ölüm-din ilişkisinin duygusal emek üzerinden yorumlanması olarak düşünülebilecek gassallar yerleştirilmiştir. Gassalların tercih edilmesindeki kaygılardan birisi ölüm uzmanlıkların profesyonel bir iş olarak görüldüğü modern çağda dinin ölüm ve ölü bedenler üzerindeki güçlü yönünü yeniden gündeme taşımaktır. Çalışmada nitel araştırma tasarımı tercih edilmiş, tasarım gözlem ve mülakat tekniklerinden oluşturulmuştur. Bu çalışmada İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde görevli gassallarla yapılmaya başlanan mülakatlardan elde edilen ilk verilerin sunulması hedeflenmiştir. Gassal, Türkiye örneğinde ölüm-din ilişkisinin duygusal emek üzerinden okunuşu da temsil etmektedir. Ayrıca Gassal, ölüm tüketiminin profesyonel bir iş olarak görüldüğü ölüm endüstrisinde dinin ölü bedenleri organize etmedeki güçlü yönünü yeniden gündeme taşımayı temsil etmektedir. Türkiye’de yerel yönetimlerin cenaze hizmetleri kapsamında sunduğu hizmetlerini şekillendiren temel ölçütlerden birisinin din olması, Gassal’ın çalışmaya konu edilmesi için yeterli gerekçe kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ölüm, Ölüm Tüketimi, Ölüm Endüstrisi, Ölü Bedenlerin Yönetimi, Gassal

A Religious Professional form in The Organisation of Dead Body: Gassal

This study attempts to apply to the concept of “organizing of dead body” in order to define the change and transformation which is claimed to be experienced by the relationship between death and the society. The Gassal, which can be interpreted through the emotional effort in dead-religion relationships, are placed at the focus of the study. One of the worries of choosing the Gassal is to bring the impact of religion on death and dead bodies in the modern age, where death specialties are seen as professional work up to agenda again. Qualitative research design has been preferred in the study, and the design has been composed of observation and interview techniques. The study aims to present the first data obtained with the interviews conducted with Gassals of the Istanbul Metropolitan Municipality. The focus of the study has been on the Gassal, who could be considered as explainig the relationship between death and religion through emotional labor. Moreover, the Gassal in the death industry, where death consumption is seen as professional work, also brings the powerful aspect of religion in organizing dead bodies up to the agenda again. It is enough reason for the study to prefer the Gassal as it is subject for the fact religion is one of the fundamental criteria that forms the funeral services offered by local governments.

Keywords:

Dead, Dead Consumption, Dead Industry, Management of Dead Bodies, Gassal,

PDF

___

Anderson, R. S. (1986). Theology, death and dying. Oxford: Basil Blackwell.
Arıés, P. (1991). Batılının ölüm karşısında tavırları (M. A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: Gece Kitaplığı.
Baudrillard, J. (2017). Tüketim toplumu (F. Keskin ve H. Deliceçaylı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (1999). Çalışma, tüketicilik ve yeni yoksullar (Ü. Öktem, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınları.
Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2018). Ölümlülük ölümsüzlük ve diğer hayat stratejileri (N. Demirdöven, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Becker, H., & Carper, J. W. (1956). The development of identification with an occupation. American Journal of Sociology. 61(4), 289–298. https://rwww.jstor.org/stable/2773529
Berger, P. L. (2011). Kutsal şemsiye-dinin sosyolojik teorisinin ana unsurları (A. Coşkun, Çev.). İstanbul: Rağbet Yayınları.
Bourdieu, P. (2015). Ayrım/beğeni yargısının toplumsal eleştirisi (D. Fırat ve G. Berkkut, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Budd, J. W. (2016). Çalışma düşüncesi (F. Man, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri, (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çeğin, G., Göker, E., Arlı, A., ve Tatlıcan, Ü. (2016). Ocak ve zanaat/Pierre Bourdieu derlemesi (4.bs). İstanbul: İletişim Yayınları.
Debord, G. (2018). Gösteri toplumu, (A. Ekmekçi ve O. Taşkent, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Durkheim, E. (2018). Toplumsal iş bölümü (Ö. Ozankaya, Çev). İzmir: Cem Yayınevi.
Durkheim, E. (2011). Dini hayatın ilkel biçimleri (F. Aydın, Çev.). Ankara: Eski Yeni Yayınları.
Engin, İ. (1998). Tahtacılar/Tahtacı kimliğine ve demografisine giriş (1.bs). İstanbul: Ant Yayınları.
Glaser, G. B., & Strauss, L. A. (1965). Awareneess of dying. Chicago: Aldine Publishing Company.
Glaser, B., & Strauss, L. A. (1967). Time for dying. Chicago: Aldine Publishing Company.
Goffman, E. (1963). Stigma. London: Penguin. Hall, R. H. (1994). Sociology of work. California: Pine Forge Press.
Howarth, G. (1997). Professionalising the funeral industry in England 1700-1960. In Peter C. Jupp & Glennys Howarth (Eds.), The changing face of death historical accounts of death and disposal (pp. 120–134). London: Palgrave Macmillan.
Iqbal, Z. (2011). McDonaldization, Islamic teachings, and funerary practices in Kuwait. Journal f Death and Dying, 63(1), 95–112. doi: 10.2190/OM.63.1.e
İçke, M., Engin, C. ve Kızılkaya, E. (2012). Refah devletinden rekabet devletine dönüşüm tartışmaları. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (46), 1–24.
İlhan, S. (2008). Yeni kapitalizm ve meslek olgusunun değişen anlamları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 313–382.
İncioğlu, N. ve Erder, S. (2008). Türkiye’de yerel politikanın yükselişi (1.bs). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Karaboğa, K. (2019). Oyunculuk sanatında yöntem ve paradoks (1.bs). İstanbul: Habitus Kitap.
Kasapoğlu, A. (2016). Uygulamalı ilişkisel sosyoloji (1.bs). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi
Kellehear, A. (2012). Ölümün toplumsal tarihi (T. Kılınç, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları. Löwy, M. (2018). Demir kafes (N. Çetinkaya, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Mancini, T., Caricati, L., Panari, C., & Tonarelli, A. (2015). Personal and social aspects of professional identity. An extension of Marcia’s identity status model applied to a sample university students. Journal of Vocational Behavior, (89), pp. 140–150. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2015.06.002
Marx, K. (2013). Kapital 1. cilt, (N. Satlıgan ve M. Selik, Çev.). İstanbul: Yordam Kitap. Metin, O. (2011). Sosyal politika açısında AKP dönemi: sosyal yardım alanında yaşananlar. Çalışma ve Toplum, (1), 179–200.
Mitford, J. (1963). The American way of death. New York: Simon and Schuster. Polanyi, K. (2008). Büyük dönüşüm (A. Buğra, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Ritzer, G. (1998). Toplumun McDonaldlaştırılması (Ş. S. Kaya, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Sağır, A. (2017). Ölüm sosyolojisi (2.bs). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Saunders, K, C. (1991). Service without a smile: the changing structure of the death industry. The Services Industries Journal, 11(2), 202–218. DOI: 10.1080/02642069100000029
Simmel, G. (2005). Metropol ve zihinsel yaşam. A. Aydoğan (Haz.) Şehir ve cemiyet içinde (s.167–184). İstanbul: İz Yayıncılık.
Strangleman, T., & Warren, T. (2015). Çalışma ve toplum: sosyolojik yaklaşımlar, temalar ve yöntemler (F. Man, Çev.). Ankara Nobel Yayın Dağıtım.
Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basic of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (2nd). Thousand Oaks, CA: Sage Swartz, D. (2018). Kültür ve iktidar: Pierre Bourdieu’nün sosyolojisi (E. Gen, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Tajfel, H. (1982). Social psychology of intergroup relations. Annual Review of Psychology, 33(1), 1–39. Thomas, L. V. (1991). Ölüm (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Thomas, L. V. (1991). Ölüm (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. Topak, O. (2012). Refah devleti ve kapitalizm/2000’li yıllarda Türkiye’de refah devleti (1.bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Urquhart, C. (2018). Nitel araştırmalar için temellendirilmiş kuram uygulama rehberi (Z. Ünlü ve E. Külekçi, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Walsham, G. (1998). IT and changing professional identity: micro studies and macro-theory. Journal of the American Society For Information Science. 49(12), 1081–1089.
Weber, M. (1968). Economy and society. Totawa: The Bedminister Press. Weber, M. (2014). Toplumsal ve ekonomik örgütlenme kuramı (Ö. Ozankaya, Çev.). İzmir: Cem Yayınevi.
Yalom, I. D. (2017). Güneşe bakmak ölümle yüzleşmek (Z. Babayiğit, Çev.). İstanbul: Pegasus Yayınları.