Kadın Akademisyenlerin Kariyer Kimliği İnşası: Araştırma Yapmak İsteyen Anne Öğretim Üyesi

Türkiye’de kadın akademisyen sayısının artmasıyla birlikte bu konuda yapılan araştırmaların sayısının da arttığı görülmektedir. Bununla birlikte kadın akademisyenlerin kariyer (mesleki) kimliklerinin nasıl oluştuğuna dair literatürde çalışma eksikliği dikkat çekmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, kadın akademisyenlerin kariyer kimliklerini inşa sürecini araştırmaktır. Nitel bir araştırma olarak ve fenomenolojik desenle tasarlanan araştırmaya, sağlık bilimleri, fen (teknik) bilimleri, idari bilimler ve sosyal bilimler olmak üzere temel akademik alanlardan profesör, doçent ve yardımcı doçent unvanlarında toplam 19 kadın akademisyen dahil edilmiştir. Araştırmada yarı yapılandırılmış mülakatlar ile veri toplanmış ve içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda kadın akademisyenlerin aileleri ve eşlerinden destek gördükleri, kendilerini çalışkan olarak tanımladıkları, akademisyenlik için belli rol modellere sahip oldukları, istedikleri alanda çalıştıkları, doktora dönemi ve medeni durum değişikliğinin kariyerlerinde önemli dönüm noktaları olduğu ve yayın yapmanın önemli bir başarı kriteri olarak görüldüğü bulguları elde edilmiştir. Kariyer kimliklerinin temeli olarak kariyer evrelerindeki roller ağırlıklı olarak “öğretim üyesi”, “anne” ve “araştırmacı” şeklinde tanımlanmıştır. Çoklu role sahip olmanın rolleri dengeleme problemlerine sebep olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kadın akademisyen, kariyer kimliği, kariyer kimliğinin inşası, nitel araştırma

Constructing the Career Identity of Female Academicians: Mother Academician with Research Intention

The number of female academicians and research about them has increased in Turkey. Attention is drawn to the gap in the literature on how female academicians in Turkey construct their career (professional) identities. In this context, the purpose of this study is to research the process which female academicians follow in constructing their career identities. The study, which comes under the category of qualitative research using phenomenological design, includes a total of 19 female academicians with the title of professor, associate professor, or assistant professor from the main academic fields of health sciences, technical sciences, administrative sciences, and social sciences. The interviews were conducted using semi-structured forms in accordance with a previously prepared protocol, and content analysis was applied to the data. The study obtained the findings that female academicians receive support from their families and spouse, define themselves as hard working, have specific role models for being an academician, work in their desired field, saw turning points in their lives at times of change in their doctoral period and marital status , and regard being published is an important criterion of success. As the basis of their career identities, the roles of their career stages have mainly been identified as “faculty member,” “mother,” and “researcher.” Having multiple roles was seen to cause problems with balancing roles.

Keywords:

Woman academician, career identity, career identity construction, qualitative research,

PDF

___

Alaçam, B. (2014). Akademisyen Hemşirelerin Kariyer Engelleri (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Alaçam, B., & Altuntaş, S. (2015). Kadın akademisyenlerin kariyer engelleri ölçeği’nin geliştirilmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(1).
Akkermans, J., Brenninkmeijer, V., Huibers, M., & Blonk, R. W. (2013). Competencies for the contemporary career: Development and preliminary validation of the Career Competencies Questionnaire. Journal of Career Development, 40(3), 245—267.
Ardıç, K., & Erdogmus, N. (2009). Öznenin nesneleşmesi: Türkiye’de yönetim ve organizasyon alanında çalışan öğretim elemanlarının akademik özgeçmiş ve eserleri bakımından nicel görünümü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 199—238.
Arthur, M., Inkson, K., & Pringle, J. (1999). The new careers: Individual action and economic change. Sage.
Aytaç, S. (2001). Çift kariyerli eşler ve çalışma yaşamındaki yeri. Ezgi Kitabevi.
Başarır, F., & Sarı, M. (2015). Kadın Akademisyenlerin” Kadın Akademisyen Olma” ya İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla İncelenmesi. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(1).
Belkıs, Ö. (2016). Anneliğin akademik kariyer gelişimine etkileri üzerine nitel bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 250—263.
Briscoe, J. P., Hall, D. T., & DeMuth, R. L. F. (2006). Protean and boundaryless careers: An empirical exploration. Journal of Vocational Behavior, 69(1), 30—47.
Bruner, J. (1987). Life as narrative. Social research, 11—32.
Creswell, John W. 1998. Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Traditions. Sage Publication, Inc.
Demir, S. (2018). Akademide Kadın: Farklı Disiplinlerden Kadınların Akademideki Yeri ve Aile Yaşamlarıyla Etkileşimi. Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 187—210.
Eakin, P. J. (2005). Selfhood, autobiography, and interdisciplinary inquiry: A reply to George Butte. Narrative, 13(3), 307—311.
Erdoğmus, N. (2011). Kariyer Yönetimi. İş ve Meslek Danışmanları Derneği içinde, İş ve Meslek Danışmanlığı Kitabı (s. 255—278). Ankara: İşkur.
Erdoğmuş, N. (2002). Yeni Kariyer Yaklaşımları ve Kariyer Değerlerindeki Değişim. I. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 10-11.
Fugate, M., Kinicki, A. J., & Ashforth, B. E. (2004). Employability: A psycho-social construct, its dimensions, and applications. Journal of Vocational behavior, 65(1), 14—38.
Gergen, K. J. (1999). An invitation to social construction. Sage.
Greenhaus, J. H., Callanan, G.A., and Godshalk, V.M. (2010). Career Management, 4th Ed., Sage Publications
Hall, D. T., & Chandler, D. E. (2005). Psychological success: When the career is a calling. Journal of Organizational Behavior, 26(2), 155—176.
Hartung, P. J., & Taber, B. J. (2008). Career construction and subjective well-being. Journal of Career Assessment, 16(1), 75—85. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&kelime=s%C4%B1n%C4%B1r&uid=45663&guid=TDK.GTS.53549cd15717c9.78669088 [9.5.2017]
Ibarra, H., & Lineback, K. (2005). What’s your story. Harvard business review, 83(1), 64—71.
Çakır, İ. (2019). Türkiye’deki Üniversitelerde Kadın İşgücü ve Bartın Üniversitesi’ndeki Kadın Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Kale, E., & Özer, S. (2012). İşgörenlerin Çok Yönlü ve Sınırsız Kariyer Tutumları: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 173—196.
Kilpatrick, A. C. (1982). Job change in dual-career families: danger or opportunity?. Family Relations, 363-368.
King, Z. (2004). Career self-management: Its nature, causes and consequences. Journal of Vocational Behavior, 65(1),112—133.
Kuijpers, M. A. C. T., & Scheerens, J. (2006). Career competencies for the modern career. Journal of Career Development, 32(4), 303—319.
London, M. (1983). Toward a theory of career motivation. Academy of Management Review, 8(4), 620—630.
Larsen, D. J. (1999). Biographies of six Canadian counsellor educators: Stories of personal and professional life (Doctoral dissertation, University of Alberta, Edmonton, Canada, 1999). Dissertation Abstracts International, A61/03.
Meijers, F. (1998). The development of a career identity. International Journal for the advancement of Counselling, 20(3), 191—207.
Moustakas, Clark E. 1994. Phenomenological Research Methods. Sage Publications, Inc.
Nazar, G., & van der Heijden, B. I. (2012). Career identity and its impact upon self-perceived employability among Chilean male middle-aged managers. Human Resource Development International, 15(2), 141—156.
Oakley, J. G. (2000). Gender-based barriers to senior management positions: Understanding the scarcity of female CEOs. Journal of Business Ethics, 27(4), 321—334.
Örücü, E., Kılıç, R., & Kılıç, T. (2007). Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir ili örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 117—135.
Özkanlı, Ö. (2010). Türkiye’de kadın akademisyenlerin durumu. Eğitim ve Bilim, 32(144), 59—70.
Özkanlı, Ö., & Korkmaz, A. (2000). Kadın akademisyenler. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
Öztan, E., & Doğan, S. N. (2015). Akademinin Cinsiyeti: Yıldız Teknik Üniversitesi Örneği Üzerinde Üniversite ve Toplumsal Cinsiyet. Çalışma ve Toplum, S, 3, 191—222. Patton, Michael Quinn. 2014. Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. 3. baskıdan çeviri. Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir. Pegem Akademi. Ankara.
Polkinghorne, D. E. (1988). Narrative knowing and the human sciences. Suny Press.
Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. Career development and counseling: Putting Theory and Research to Work, 1, 42—70.
Savickas, M. L. (2011). Constructing careers: Actor, agent, and author. Journal of Employment Counseling, 48(4), 179—181. Seidman, Irving. 2006. Interviewing As Qualitative Research: A Guide for Researchers in Education And the Social Sciences. 3. Baskı. Teachers College Press. New York, London.
Super, D. E. (1957). The psychology of careers; an introduction to vocational development. Van Manen, Max. 1990. Researching Lived Experience Human Science for an Action Sensitive Pedagogy. State University of New York Press.
Vondracek, F. W. (1992). The construct of identity and its use in career theory and research. The Career Development Quarterly, 41(2), 130—144.
Watson, T. J. (2009). Narrative, life story and manager identity: A case study in autobiographical identity work. Human Relations, 62(3), 425—452.
Yalçın, H., & Demirekin, M. (2013). Lisans eğitimi alan öğrencilerin, kadın akademisyenlerin çalışma yaşamındaki durumlarına yönelik algıları. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 3(2).
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel arastirma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, E., & Özdemir, G. (2012). Türkiye’de Kadın Akademisyen ve Araştırmacıların Karşılaştıkları Sorunlar ve Tarıma Bakış Açıları. JOTAF/Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2), 50—56.