Max Weber, Eşitsizlik ve Toplumsal Tabakalaşma

Bu çalışmada Max Weber’in eşitsizlik ve toplumsal tabakalaşma teorisi incelenmektedir. Makalenin ilk bölümünde Weber’in tabakalaşmaya bakış açısında uyguladığı olasılığa dayalı çok boyutlu nedensellik yöntemi ve öznel faktörlere verdiği önem üzerinde duruldu. İkinci bölümde, Weber’in çoklu sınıf tipolojisi kısmen Karl Marx ile de karşılaştırılarak sınıf, statü ve parti terimleri birbirleri ile ilişkileri bağlamında çözümlendi. Üçüncü bölümde, Weber’in tabakalaşma literatürüne kazandırdığı bir diğer kavram olan “açık ve kapalı ilişkiler” (toplumsal kapanma) irdelendi. Dördüncü bölümde, Weber’in tabakalaşma görüşlerinde bir diğer boyutu oluşturan güç, egemenlik, bürokrasi ve tabakalaşma ilişkilerine değinildi. Son bölümde, Weber’in tabakalaşma bağlamında öngörülerde bulunduğu demokrasi ve sosyalizm konusu değerlendirildi. Weber’in sosyolojisinde eşitsizlik ve tabakalaşma olasılığa dayalı çok boyutlu nedensellik bağlamında temellendirilmektedir. Tabakalaşma çerçevesinde yaptığı sınıf, statü, parti, açık ve kapalı ilişkiler, güç, egemenlik ve bürokrasi bu karmaşıklığı göz önüne sermektedir. Bu makalede incelenen Weber’in eşitsizlik ve tabakalaşma teorisi, modern toplumların karmaşık gerçeklerini anlamak bakımından günümüz tabakalaşma araştırmalarında da esnek teorik temeller sağlamaya devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Weber, eşitsizlik, tabakalaşma, sınıf, statü, parti, açık ve kapalı ilişkiler, toplumsal kapanma, güç ve egemenlik

Max Weber’s Theory of Inequality and Social Stratification

Abstract: This article explores Max Weber’s theory of inequality and social stratification. In the first section, we explore Weber’s sociological methods applied in a stratification framework, multiple causalities, and probability and subjective factors. In the second section, Weber’s multiple conceptions of class, status, and party are analyzed and compared to Marx’s class theory. In the third section, social closure or open and closed relationships are explained in relation to stratification research. The fourth section comprises another dimension of Weber’s view on inequality, and concepts of power, domination, and rationalized bureaucracy are discussed. In the last section, Weber’s prediction of inequality in democratic and socialist societies is assessed. Weber’s stratification theory is partly based on positive critiques of Marx. Weber’s approach to social inequality and stratification emphasizes causal pluralism and the probabilistic nature of social explanation. His analysis of class, status, party, and “open and closed relations” (social closure), power, and domination illustrate the complexity of his theory. Weber’s theory of inequality and social stratification continues to provide a flexible theoretical foundation in contemporary social inequality studies.

Keywords:

Weber, inequality, social stratification, class status and party, open and closed relationship, social closure, power and domination,

PDF

___

Argın, Ş. (1992). Neo-marksist sınıf analizinde weber hayaleti. Birikim, Nisan, 1992. http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/6521/neo-marksist-sinif-analizinde-weber-hayaleti#.WJuIZNKLTMw.
Aron, R. (1967). Sosyolojik düşüncenin evreleri (A. Korkmaz, Çev. 1986). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Arslan, A. (2004). Temel sorunları ve açılımları ile sınıf teorisi, sınıf bilinci ve orta sınıflar. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 126-143. http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/pdf/65/1/10_Yaniklar_Cengiz.pdf
Coser, A. L. (2008). Sosyolojik düşüncenin ustaları (H. Hülür, S. Toker ve İ. Mazman, Çev.). Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
Cuff, E. C., Sharrock W. W. ve Francis D. W. (2013). Sosyolojide perspektifler (Ü. Tatlıcan, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
Eyce, B. (1999). Sosyal tabakalaşma tipolojisinde weberyan model. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Dergisi, 13, 271-287. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/151842
Grabb, G. E. (1984). Theories of social inequality an introduction. Holt, Rinehart and Winston of Canada, Limited.
Gerth H. H. ve Mills, C. W. (1987). Max Weber: Sosyoloji yazıları (T. Parla, Çev.). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
Giddens, A. (1996). Siyaset sosyolojisi ve toplumsal teori (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Giddens, A. (1999). İleri toplumların sınıf yapısı (Ö. Baldık, Çev.). İstanbul: Birey Yayınları.
Giddens, A. (2000). Sosyoloji (H. Özel, C. Güzel, Çev.). İstanbul: Ayraç Yayınları.
Kemerlioğlu, E. (1996). Toplumsal tabakalaşma. Ankara: Saray Kitabevi.
MacRae, G. D. (1985). Weber (N. Vergin, Çev.). İstanbul: Afa Çağdaş Ustalar Dizisi, Afa Yayıncılık.
Marshall, G. (2005). Sosyoloji sözlüğü (O. Akınay, D. Kömürcü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Marx, K. (1998). Artı değer teorileri. (Y. Fincancı, Çev.). İstanbul: Sol Yayınları.
Özlem, D. (1990). Max Weber’de bilim ve sosyoloji. İstanbul: Ara Yayıncılık.
Parkin, F. (1988). Toplumsal tabakalaşma. (F. Berktay, Çev.). A. Uğur, M. Tunçay (Ed.), Sosyolojik çözümlemenin tarihi içinde. V Yayınları.
Parkin, F. (1979). Marxism and class theory: A bourgeois critique. London: Tavistock
Ringer, F. (2006). “Weber’in metodolojisi: Kültür bilimleri ile sosyal bilimlerin birleşimi” (M. Küçük, Çev). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Sunar, L. (2015). Türkiye Sosyoekonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi. TÜBITAK Projesi, 113K506.
Swingewood, A. (1998). Sosyolojik düşüncenin kısa tarihi. (O. Akınay, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Turner, B. (1988). Statü. (K. İnal, Çev.). Ankara: Doruk Yayımcılık.
Ünal, A. Z. (2011). Toplumda tabakalaşma ve hareketlilik: Olgular, kavramlar ve kuramlar. Ankara: Birleşik Yayınevi.
Weber, M. (2010). “Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu” (E. Aktan, Çev.) İstanbul: Alter Yayıncılık.
Weber, M. (2012). Ekonomi ve toplum. (Cilt I) (L. Boyacı, Çev.). İstanbul: Yarın Yayınları.
Weber, M. (2012). Ekonomi ve toplum. (Cilt II) (L. Boyacı, Çev.). İstanbul: Yarın Yayınları.
Yanıklar, C. (2014). Postmodernist antipati: Postmodernist sınıf (sızlık) yaklaşımlarına eleştirel bir bakış. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(01), 205-227.