ÇAĞDAŞ YURTTAŞLIĞI KAVRAMAK: TEMEL YAKLAŞIMLAR, YENİ BOYUTLAR VE YENİ BİR YURTTAŞLIK ÇERÇEVESİ

Küreselleşme süreciyle birlikte, yurttaşlık, toplumsal yaşamın yerel, ulusal ve küresel düzeyleri arasındaki ilişkinin dönüşümü bağlamında hayati bir konuma erişmiştir. Buna ek olarak, çoğul ve/veya daha görülür hale gelen kültürel kimliklerin ve toplumsal rollerin hak ve özgürlük talepleri için önemli bir zemin olarak öne çıkmış ve yeni boyutlar kazanmıştır. Bu durum, çağdaş anlamda yurttaşlığı artık ulus-devlet çatısı altındaki klasik tanımları ve göndermeleriyle kavramayı imkânsız kılar. Yurttaşlığın son iki yüzyılda kalıplaşmış bir biçimde ulus-devlet yurttaşlığı ile özdeşleştirilmesini ve bu durumun kavramın algılanışında yarattığı daralmayı aşabilmek için, kavramın tarihi süreçlerine odaklanmak önem taşır. Bu tarihi süreçler, kavramın söz konusu özdeşliğin ötesinde de anlam ve göndermelere sahip olduğunu ortaya koyarak onu analiz etmede daha geniş bir bakış açısını mümkün kılar. Makalede, bu bakış açısının yardımıyla, kavrama ilişkin temel yaklaşımlar ve onun son dönemde kazandığı yeni boyutlar tartışılacak; yine bu tartışmadan hareketle, günümüzde demokratik hak ve özgürlüklere zemin işlevi görecek çağdaş, kapsayıcı ve özgürleşmeci bir yurttaşlığın ana hatları ortaya koyulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yurttaşlık, yurttaşlık yaklaşımları, yurttaşlığın boyutları

CONCEIVING THE CONTEMPORARY CITIZENSHIP: MAIN APPROACHES, NEW DIMENSIONS AND A NEW CITIZENSHIP FRAME

Within the globalization process, citizenship has gained a vital position in the relationship among the local, national, and global levels of social life. Moreover, it has emerged as an important basis for the rights and freedom of cultural identities and social roles, which have recently gained more visibility. This situation has rendered the idea of conceiving contemporary citizenship, through its classical definitions and under the aegis of nation-states, practically impossible. Thus, focusing on the historical processes of this concept is essential for surmounting the rigid identification of nation-state citizenship (which has occurred over the last two centuries) and the restrictions that this situation has created. Focusing on such processes can also render a broader perspective and allow one to further analyze the concept by exposing the meanings and references beyond its basic identification. Based on such a perspective, this study examines the main approaches to citizenship and discusses the new dimensions that it has recently obtained. It also defines and outlines contemporary, inclusive, and emancipatory citizenship in order to provide the framework for maintaining/improving democratic rights and freedom in the future.

Keywords:

Citizenship, approaches to citizenship, dimensions of citizenship,

PDF

___

Appiah, K. A. (1997). Cosmopolitan patriots. Critical Inquiry, 23(3), 617-639.
Aristoteles (2013). Politika (F. Akderin, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
Bauböck, R. (2001). Cultural citizenship, minority rights, and self government. In T. A. Aleinikoff & D. Klusmeyer (Eds.), Citizenship today: Global perspectives and practices (pp. 319-348). Washington: Carneige Endowment For International Peace.
Beiner, R. (1995). Theorizing citizenship. Albany: State University of New York Press.
Benhabib, S. (2006). Another cosmopolitanism. Oxford: Oxford University Press.
Bosniak, L. (2000). Citizenship denationalized. Indiana Journal of Global Law Studies, 7(2), 447-509.
Bosniak, L. (2001). Denationalizing citizenship. In T. A. Aleinikoff & D. Klusmeyer (Eds.), Citizenship Today: Global Perspectives and Practices (pp. 237-252). Washington: Carneige Endowment For International Peace.
Brandzel, A. L. (2005). Queering citizenship: Same-sex marriage and the state. GLQ: A Journal of Lesbian and Gay Studies, 11(2), 171-204.
Curtin, D. (2008). Ecological citizenship. In E. F. Isin & B. S. Turner (Eds.), Handbook of citizenship studies (pp. 293-304). London: Sage Publications.
Dauenhauer, B. P. (2001). Kırılgan bir dünyada yurttaşlık (A. Ozil & F. Kaynak, Çev.) Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi.
Delanty, G. (2009). The cosmopolitan imagination: The renewal of critical social theory. New York: Cambridge University Press.
Dobson, A. (2003). Citizenship and the Environment. Oxford: Oxford University Press.
Dobson, A. (2007). Enviromental citizenship: Towards sustainable development. Sustainable Development, 15(5), 276-285.
Heater, D. (2007). Yurttaşlığın kısa tarihi (M. Delikara Üst, Çev.) İstanbul: İmge Kitabevi.
Heywood, A. (2012). Siyasetin temel kavramları (H. Özler, Çev.) Ankara: Adres Yayınları.
Hoffman, J. (2004). Citizenship beyond the State. London: Sage Publications.
Isin, E. F., & Turner, B. S. (2002). Handbook of citizenship studies. London: Sage Publications.
Jones, K. B. (1998). Citizenship in a woman-friendly polity. In G. Shafir (Eds.), The citizenship debates: A reader (pp. 781-812). Minneapolis: University of Minnesota Press.
Kahraman, S. G. (2004). Radikal demokrasi ve vatandaşlık: Liberal ve komünitaryan yaklaşımlarla bir karşılaştırma (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
Kymlicka, W., & Wayne N. (1994). Return of the citizen: A survey of recent work on citizenship theory. Ethics, 104(2), 352-381.
Kymlicka, W. (1998). Çokkültürlü yurttaşlık: Azınlık haklarının liberal teorisi (A. Yılmaz Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Laclau, E., & Mouffe C. (1985). Hegemony and socialist strategy: Towards a radical democratic politics. London: Verso.
Locke, J. (1975). Two Treaties of Government. London: Everyman’s Library.
Machiavelli, N. (2013). Prens: Hükümdarlıklar hakkında (B. Poyraz, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınları.
MacIntyre, A. (1992). Justice as a virtue: Changing conceptions. In S. Avineri & A. de-Shalit (Eds.), Communitarianism and individualism (pp. 51-64). Oxford: Oxford University Press.
Marshall, T. H., & Bottomore, T. (2006). Yurttaşlıklık ve toplumsal sınıflar, (A. Kaya, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Mill, J. S. (1958). Considerations on representative government. New York: Forum Books.
Mouffe, C. (1996). Radical democracy or liberal democracy? In D. Trend (Ed.), Radical democracy: Identity, citizenship and the state (pp. 19-27). New York: Routledge.
Mouffe, C. (1992). Democratic citizenship and the political community. In C. Mouffe (Ed.), Dimensions of radical democracy: Pluralism, citizenship, identity (pp. 225-239). London: Verso.
Münch, R. (2001). Nation and citizenship in the global age: From national to transnational ties and identities. New York: Palgrave.
Platon (1985). Devlet (S. Eyüboğlu & M. A. Cimcoz, Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Pocock, J. G. A. (1995). The ideal of citizenship since classical times. In R. Beiner (Ed.), Theorizing citizenship (pp. 29-52). Albany: State University of New York Press.
Preuss, U. K. (2003). The ambiguous meaning of citizenship. Paper presented at the University of Chicago Law School - The Center for Comparative Constitutionalism, December 1.
Rasmussen, C., & Brown, M. (2008). Radical democratic theory: Amidst political theory and geography. In E. F. Isin & B. S. Turner (Eds.), Handbook of citizenship studies (pp. 175-188). London: Sage Publications,.
Rawls, J. (2007). Siyasal liberalizm (M. F. Bilgin, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Riesenberg, P. (1992). Citizenship in the western tradition: Plato to Rousseau, Chapel Hill: The University of North Carolina Press.
Rosaldo, R. (1994). Cultural citizenship and educational democracy. Cultural Anthropology, 9(3), 402-411.
Rousseau, J. J. (2011). Toplumsal sözleşme ya da politik hakkın ilkeleri (A. Yardımlı, Çev.) İstanbul: İdea Yayınevi.
Saint Augustine (2009). The city of god, (M. Dods, Trans.) Boston: Digireads.com Publishing.
Saiz, A. V. (2005). Globalisation, cosmopolitanism and ecological citizenship. Environmental Politics, 14(2), 163-178.
Sassen, S. (2008). Towards post-national and denationalized citizenship. In E. F. Isin & B. S. Turner (Eds.), Handbook of citizenship studies (pp. 277-292). London: Sage Publications,.
Soysal, Y. N. (1994). Limits of citizenship: Migrants and postnational membership in Europe. Chicago: The University of Chicago Press.
Taylor, C. (1992). Atomism. In S. Avineri, A. de-Shalit (Eds.), Communitarianism and individualism (pp. 29-50). Oxford: Oxford University Press.
Taylor, C. (2010). Tanınma politikası. (Y. Salman, Çev.) A. Gutmann (Ed.), Çokkültürcülük: Tanınma politikası kitabı içinde (s. 46-93). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 46-93.
Üstel, F. (1999). Yurttaşlık ve demokrasi. Ankara: Dost Yayınları.
Walzer, M. (1992). Membership. In S. Avineri, A. de-Shalit (Eds.), Communitarianism and individualism (pp. 65-84). Oxford: Oxford University Press.
Werbner, P., & Yuval-Davis, N. (1999). Women and the new discourse of citizenship. In N. Yuval-Davis & P. Werbner (Eds.), Woman, citizenship and difference (pp. 1-38). London: Zed Books.