Spekülatif Mimari Çizimin Yaratıcılık Rolü Üzerine Bir Korelasyon İncelemesi

Bu çalışmada dijital tasarım araçlarının yer aldığı keşfe dayalı temsil dili üretiminin, mimari nesne tanımlama gücü üzerinde durulmaktadır. Çalışmanın amacı nesneleşme sürecine giren mimari temsiller arasındaki korelasyonları bulmaktır. Mimari proje süreçlerindeki konvansiyonel pratiklerin maslahatçı yaklaşımları çizimi sadece bir temsil aracına ve görsel son ürün (blueprint) olma durumuna sınırlandırmaktadır. Bu araştırmada ele alınan çizimlerde ise fikirlerin gerçek nesnelere dönüşürken virtüel değerlerini kaybetmemeye zorlayarak tasarım sürecinin bir sınaması yapılmaktadır. Dijital tasarım süreçlerinin sayısal tabanlı yaklaşımları, tasarım ürününü çeşitlendirip ürettiği alternatiflerin bilgisini de tasarım alanına (design space) dahil eden ve dönüştüren şekliyle gelişmektedir. Gelişen bu metodolojik çeşitlilik içinde çizim nesnelerinin tanımlanması ve bu nesnelerin arasında kurulan ilişkilerin tasarıma dahil edilmesi, daha öznel bir varoluş süreci arayan mimari elemanların çelişki üreten temsildeki ve mekânsal gerçekliğini sorgular hale getirir. Bir taraftan çizim, değişken karakterli, çok yönlü, rastlantısal ve belirsiz öğeleriyle tasarım sürecinde ve sezgisel tasarımda etkili yönlerini ortaya koymaktadır. Bu bakımdan çizimin çalışmadaki vurgusu, tasarlamanın erken dönem pratiklerini de bütün sürece dahil ederek, çizimi sezgisel ve yaratıcı sıçrama yönelimleri üzerinden ele almaktadır. Diğer taraftan ise temsili oluşturan dijital materyal ve zihin arasındaki etkileşimli süreç; çizimi araştıran, kendi kaynaklarına yönelen ve kendini üreten yeni bir nesne olarak da düşünülebilir. Çalışmanın, ikircikli alana yaptığı katkı; çizim nesnesinin tanımını yapmak, tanımlı nesnenin tasarım sürecine dahil ettiği farklı değişkenleri belirlemek, değişken arasındaki belirsiz ve tanımlı korelasyonları doğrusal, doğrusal olmayan veya döngüsel şekliyle sezgisel süreçlerin çağrılmasına bağlıdır. Tasarım araştırmasının değerlendirilebilir ve kıyaslanabilir bir ölçeğinin oluşturulması için pozitif ve negatif ( [-1,0]-[0,1] ) korelasyonlar kullanılmıştır. Korelasyon değişkenleri sabit (sıfır [0]) kılan doygun durumlar, çizim nesnesinin ortam ve materyalini değiştirmeye dolayısıyla tasarımın sezgisel süreçte ilişkilerini değişikliklere zorlamaktadır. Atölyedeki tasarım süreçleri içerisinde eş zamanlı olarak üretimler; ölçekler arasında gidip gelerek bu yaklaşımını modelleme, görselleştirme, aktör(ler) ile ilişkilendirme ve hikayeleştirme amacıyla aramaya ve tanımlamaya çalışmıştır. Bu yaklaşım sürecinin gözlenmesi ve dokümantasyonu mimari proje atölyesinin deneysel gelişimiyle kayıt altına alınmıştır.

___

  • Allen, S. (2020, 17 November). Sigurd Lewerentz: Siting the Axonometric. Drawing Matter. Retrieved 16 May, 2022, from https://drawingmatter.org/sigurd-lewerentz-siting-theaxonometric/
  • Akın, Ö. (1986). Psychology of Architectural Design. London: Pion Lted.
  • Asar, H. (2020). İlişkisel bir şey olarak Mimari Temsil. [Doktora Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi], 110-118.
  • Aston, A., Porter, A., Holberton, T. (2015). Unit 21, Bartlett School of Architecture. Architecture and Design Blog. http://unit-21.com/
  • Batuk, A. (2019). Atmosferik Anlatılar Üzerinden Post-Dijital Çizim. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
  • Brown, D.K. (2022). Idea-building. Architecture Now. Retrieved 16 May, 2022, from https://architecturenow.co.nz/articles/idea-building/
  • Cantley, B. (2013). Two Sides of the Page: The Antifact and the Artefact. AD Journal, 83 (5), Special Issue: Drawing Architecture, 36-43. https://doi.org/10.1002/ad.1660
  • Cantley, B. (2018). Towards a taxonometric architecture: D-con: an. Design
  • Ecologies, 7, 48–70, https://doi.org/10.1386/des.7.1.48_1
  • Cesare, B. (2014). Imaginary Body and Sections of Imagination by FORM: ULABryan Cantley. Metalocus. Retrieved 16 May, 2022, from https://www.metalocus.es/en/news/imaginary-body-and-sectionsimagination-formula-bryan-cantley
  • Cesare, B., Rebollo, S. (2014). Bryan Cantley. Dirty Geometries + Mechanical Imperfections. Metalocus. Retrieved 16 May, 2022, from https://www.metalocus.es/en/news/bryan-cantley-dirtygeometries-mechanical-imperfections
  • Cook, P. (Ed.) (1999). Archigram. Princeton Architectural Press, New York.
  • Harman, G. (2020). Nesne Yönelimli Ontoloji, Tellekt.
  • Kulper, P. (2016). Sahnelenen Korku. Betonart, 48(Tektonik), 59-61.
  • Sadler, S. (2005). Archigram: Architecture without Architecture. MIT Press, Cambridge, MA.
  • Şengün, T. H. (2016). Tektonik. Betonart, 48(Tektonik), 3.
  • Tan, F. (2013). Çizim Mimarlığı: Mimari Bir Motivasyon Olarak Çizim. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
  • Türk Dil Kurumu, 2007: Türkçe Sözlük, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara.