Elevit Yaylasının (Rize-Çamlıhemşin) Mera Kalitesinin Değerlendirilmesi

Bu çalışma Rize ili Çamlıhemşin ilçesi Elevit yaylası merasında 2019 yılı içerisinde yapılmıştır. Çalışmada yaylanın kalite durumu; toprağı kaplama alanı, botanik kompozisyonu, mera kalite derecesi ve mera durumu parametrelerine göre belirlenmiştir. Vejetasyon çalışması, vejetasyonun klimaks evreye ulaştığı Temmuz ayı içerisinde yapılmıştır. Araştırma alanının bitki örtüsü karakterlerini belirlemek amacıyla “Lup” yöntemi kullanılmıştır. Araştırma alanında 19 familya ve 43 cins de toplam 49 takson teşhis edilmiştir. Familyalar takson sayısına göre; Poaceae (8), Asteraceae (5), Fabaceae (4), Lamiaceae (4), Apiaceae (3), Brassicaceae (3), Caryophyllaceae (3), Rosaceae (3), Campanulaceae (2), Crassulaceae (2), Geraniaceae (2), Polygonaceae (2), Ranunculaceae (2), Boraginaceae (1), Hypericaceae (1), Juncaceae (1), Orchidaceae (1), Rubiaceae (1) ve Urticaceae (1) şeklinde sıralanmıştır. Mera alanının toprağı kaplama oranı % 96,80 olarak belirlenmiştir. Çalışma alanının botanik kompozisyonunun % 49,06’sını mera verimliliği açısından en önemli iki familya olan Poaceae (% 34,86) ve Fabaceae (% 14,20) oluşturuşken, % 50.94’ünü diğer familyalar oluşturmaktadır. Botanik kompozisyonda en yaygın taksonlar Elymus elongatus subsp. turcicus (% 12,62), Alchemilla sericea (% 8,74) ve Trifolium canescens (% 7,44)’tir . Araştırma alanının mera kalite derecesi 3,58, mera durumunun ise “Zayıf” olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Rize, Elevit, botanik kompozisyon, toprağı kaplama oranı, mera durumu

Evaluation of Pasture Quality of Elevit Plateau (Rize-Çamlıhemşin)

This study was conducted in 2019 in the pasture of Elevit plateau in Çamlıhemşin district of Rize province. Quality condition of the plateau in the study; according to parameters canopy coverage area, botanical composition, pasture quality degree and pasture condition were determined. Vegetation study was carried out in July, when vegetation reached climax phase. The "Lup" method was used to determine the vegetation characteristics of the research area. In the research area, 49 taxa were identified in 19 families and 43 genera. The number of taxa in families; Poaceae (8), Asteraceae (5), Fabaceae (4), Lamiaceae (4), Apiaceae (3), Brassicaceae (3), Caryophyllaceae (3), Rosaceae (3), Campanulaceae (2), Crassulaceae (2), Geraniaceae (2), Polygonaceae (2), Ranunculaceae (2), Boraginaceae (1), Hypericaceae (1), Juncaceae (1), Orchidaceae (1), Rubiaceae (1) and Urticaceae (1). The canopy coverage rate of pasture area was determined as 96.80 %. Poaceae (34.86 %) and Fabaceae (14.20 %) constitute 49.06% of the botanical composition of the study area in terms of pasture yield, while the other families constitute 50.94 %. The most common taxa in botanical composition are Elymus elongatus subsp. turcicus (12.62 %), Alchemilla sericea (8.74 %) and Trifolium canescens (7.44 %). Pasture quality degree of the research area was determined as 3.58 and pasture status as "Weak".

Keywords:

Rize, Elevit, botanical composition, canopy coverage, pasture condition,

PDF

___

Akbulut, M., Şavşatli, Y., Baykal, H. & Bakoğlu N. (2017). Characterization and selection of indigenous fruit variants in the Eastern Black Sea region (Turkey) for future breeding, ISHS Acta Horticulturae 1172, vol.1, pp.137-140.
Akdeniz, S. (2009). Ayaş-Kazan-Yenikent arasında kalan bölgenin florası. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Anonim. (2008). Türkiye’nin çayır ve mera bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, 468 s.
Anonim. (2018). Rize Mera Alanı. https://rize.tarim.gov.tr/Menu/13/Ekonomi (24.09.2019).
Anonim. (2019). T.C. Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Rize İl Müdürlüğü Kayıtları.
Aydın, İ. & Uzun, F. (2002). Çayır-mera amenajmanı ve ıslahı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, Samsun.
Babalık, A.A. & Sarıkaya, H. (2015). Isparta ili Zengi merasında ot verimi ve botanik kompozisyonun tespiti üzerine bir araştırma. Türkiye Ormancılık Dergisi, 16(2), 96-101.
Babalık, A.A. (2019). Ilıcapınar Yaylası (Taşkent) Merasının vejetasyon karakteristiklerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 20(4): 360-365. DOI: 10.18182/tjf.638524
Bakoğlu, A. (1999). Otlatılan ve korunan iki farklı mera kesiminin bazı toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin karşılaştırılması. Atatürk Üniv. Fen Bil. Ens. Erzurum, Türkiye, 128s.
Bakoğlu, A., Baykal, H. & Çatal M.İ. (2019). Handüzü yaylasının botanik kompozisyonu üzerine bir çalışma, Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, vol.7, pp.1339-1343.
Baykal, H. & Atamov, V. (2016). Floristic diversity in Bashemsin Valley of Kackar Mountains National Park of Rize, Turkey. Pakistan Journal of Botany, 48 (5):1871-1876.
Baykal, H. & Atamov, V. (2017). Ethnobotanıcal documentatıon of plants of Başhemşın Valley, Kaçkar Mountaıns Natıonal Park, Rıze, Turkey, Bangladesh Journal Of Botany, vol.46, pp.767-773.
Baykal, H. (2019). Flora of Akyamaç Waterfall Natural Park and environs (Rize/Turkey), Biological Diversity and Conservation, 12, 128-137.
Baykal, H. & Atamov, V. (2018). Isırlık Doğa Parkı ve çevresinin florası, Ot Sistematik Botanik, vol.25, no.2, pp.151-170.
Baykal, H., Atamov, V. & Yüksek, T. (2018). Flora of Tunca Valley Natural Park and environs (Ardeşen-Rize/Turkey)", Biological Diversity and Conservation, 11, 6-24.
Carlier, L., De Vliegher, D., Van Cleemput, O. & Boeckx, P. (2005). Importance and functions of European grasslands. Communications in Agricultural and Applied Biological Sciences, 70, 5-15.
Çatal, M.İ., Baykal, H. & Bakoğlu, A. (2019). Ovit yaylasının (İkizdere-RİZE) botanik kompozisyonunun belirlenmesi, Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, vol.4, pp.435-440.
Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., Yücel, C. & İnal, İ. (2019). Adana ili Tufanbeyli ilçesi meralarının vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1), 143-152, Doi: 10.18016/ksutarimdoga.vi.448421
Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 1-9, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Davis, P.H., Mill, R.R. & Tan, K. (1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 10, Edinburgh University Press, Edinburgh.
De Vries, D. M., De Boer, T. A. & Dirver, J.P.P. (1951). Evalation of grassland by botanical research in the Netherlands. In Proc. United National Sci. Conf. On the Conservation and Utilization of Resources, 6, 522-524.
Dinçer, D., Var, M., Baykal, H. & Atamov, V. (2016). Phenological features of some geophytes from the Anzer plateau in Rize and utilization possibilities for landscape architecture, Acta Horticulturae, vol.1108, pp.187-193.
Erik, S., Guner, A., Yıldırımlı, Ş. & Sümbül, H. (1996). Tohumlu bitkiler sistematiği laboratuvar kılavuzu. Literature Yayınları, Ankara.
Gökkuş, A. (1994). Türkiye’nin kaba yem üretiminde çayır mera ve yem bitkilerinin yeri ve önemi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25, 250-261
Gökkuş, A., Koç, A. & Çomaklı, B. (1993). Çayır-mera uygulama kılavuzu. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No:142, A.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M. T. (ed.). (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
Güner, A., Vural, M. & Sorkun, K. (1987). Rize Florası, Vejetasyonu ve Yöre Ballarının Polen Analizi. Tübitak Matematik, Fizik ve Biyolojik Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: TBAG-650, Ankara, Türkiye.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. & Başer, K.H.C. (2000). Flora of Turkey. Vol. 11. Edinburgh: University Press.
Okatan, A. & Yüksek, T. (1997). Aşırı otlatılan mera parsellerinde Adi korunga (Onobrychis viciifolia Scop.)’nın yetiştirilmesi ve verim potansiyeli üzerine araştırmalar. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Samsun, s.492-498.
Seydoşoğlu, S. & Kökten, K. (2019). Batman mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Derg., 23(1): 60-68. DOI: 10.29050/harranziraat.424007
Sürmen, M. & Kara, E. (2018). Aydın ili ekolojik koşullarında farklı eğimlerdeki mera vejetasyonlarının verim ve kalite özellikleri. Derim, 35, (1), 67-72, Doi: 10.16882/derim.2018.343428.
Tosun, F. (1968). Doğu Anadolu kıraç meralarının ıslahında uygulanabilecek teknik metodların tesbiti üzerine bir araştırma. Zirai Araştırma Enstitüsü Araştırma Bülteni No: 29, Ankara.
TÜİK. (2019). Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr (30 Ekim 2019).
Türk, M., Bayram, G., Budaklı, E. & Çelik, N. (2003). Sekonder mera vejetasyonunda farklı ölçüm metodlarının karşılaştırılması ve mera durumunun belirlenmesi. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Bursa, 17(1): 65-77.
Var, M., Dinçer, D. & Baykal, H. (2016). Morphological features and examination of Colchicum speciosum distributed in the Basyayla plateau, Turkey, Acta Horticulturae, vol.1, pp.195-199.
Yavuz, T. & Sürmen, M. (2016). Vegetation features of alpine and subalpine rangelands in Eastern Black Sea region. Scientific Papers Series A Agronomy, 54, 474-477.