Zorunlu Göç Bağlamında Kur'an'da Göç

Göç en az insanlık kadar eski bir olgudur. Göç, değişik bilim dallarının araştırma sahasına girmekle birlikte aynı zamanda sosyolojik bir kavramdır. Bu kavramı açıklarken amacına, gerçekleşme tarzına, sebeplerine, göçmenlerin özelliklerine, göçülen yerin özelliklerine ve çok çeşitli faktörlere göre sınıflamalar yapıldığı söylenebilir. Araştırmacılar göçün farklı yönleri ile ilgili çeşitli eserler kaleme almışlardır. Ancak Kur’an’ı kaynak alarak yapılan çalışmalar da dâhil göçün sosyolojik bir kavramla olan sistematik ilişkisini gösterebilen bir araştırmaya rastlanmamaktadır. Bu nedenle araştırmamızın en önemli yönünü kavram ve metin arasındaki ilişkinin sistematik incelenmesi oluşturacaktır. Bizim çalışmamızda göçün bir alt başlığı olan zorunlu göç kavramı Kur’an’da temas edildiğini düşündüğümüz göç ile ilgili ayetler kapsamında ele alınmaktadır. Bu minvalde zorunlu göçün savaş vb. içerisinde şiddeti barındıran durumlardan, ekonomik buhranlara kadar geniş bir yelpazede kişinin yaşam hakkı ve mutluluğuna yönelik tehdit ve zorlamanın bir sonucu olarak gerçekleşen bir olgu olduğu söylenebilir. İnsanlık tarihinde birçok inanan topluluk, Allah’ı inkâr edenlerin veya ona şirk koşanların zulmünden kaçarak Allah’ın mülkünde mekân aramaya koyulmuştur. Kur’an’da otuzdan fazla ayet, göç eden bu inanan topluluğundan bahseder. Ayetler sosyolojik bir bakış açısı ile incelendiğinde ise sosyolojik bir olgu olan göç ile ilgili çok önemli yorumlar ve sonuçlar ilgili ayetlerden çıkarılabilir. Makalemizde Kur’an’da ki göç ile ilgili ayetler ‘’Hicret öncesi anlatılar: Göçü gerekli kılan durumlar’’, ‘’Hicret esnası anlatılar: Göç hali’’, ‘’Hicret Sonrası: Yeni yurt ve Zorunlu göç deneyimi: Medine’ye Hicret’’ şeklinde bir tasarım ve sınıflandırmayla ele alınmıştır. Böylelikle ayetler ve kavram ilişkisinin okuyucunun zihninde sistematik şekilde yerleşmesi hedeflenmiştir. Bu araştırma ile Kur’an’da zorunlu göç olgusuna kavram- olgu çerçevesinde odaklanarak daha önce göç ve din araştırmalarında değinilmemiş bir noktayı aydınlatmak çabasında olacağız.

Anahtar Kelimeler:

Kur’an, Zorunlu Göç, Göç, Hicret.

Migration in The Qur'an in The Context of Forced Migration

Migration is at least as old as humanity. Migration is a sociological concept at the same time as it enters the field of research of different sciences. In explaining this concept, it can be said that the purpose of the classification is classified according to various factors and type of realities, characteristics of migrants, characteristics of migrated places. Researchers have received various works on different aspects of migration. However, there is no research showing a systematic relationship with the sociological concept of migration, including studies conducted by taking the Qur'an as a source. For this reason, the most important aspect of our research will be the systematic examination of the relationship between the concept and the text. In our work, the concept of forced migration, which is a sub-title of immigration, is handled in the context of the migration-related verses that we think are being touched in the Qur'an. In this way, forced migration, war, etc. it can be said that it is a phenomenon that occurs as a result of the threat and enforcement against the right to life and happiness of a person in a wide fan as far as economic depression. In the history of mankind many faithful communities have escaped from the persecution of those who disbelieve in Allah or those who contend with them, seeking a place in God's possession. He speaks of this group of believers who have migrated more than thirty verses in the Qur'an. When the verses are examined from a sociological point of view, very important interpretations and conclusions about migration, which is a sociological phenomenon, can be drawn from related verses. The verses related to the migration in the Qur'an are as follows: "Before immigration: immigration is necessary," "Migration", "Migration", "After Migration: New dormitory and forced immigration experience: Medina Hijret '' in the form of a design and has been handled with classification. Thus, it is aimed to place the verses and concept relation systematically in the reader's mind. With this research, we will focus on the conceptual-phenomenon phenomenon of forced migration in the Qur'an and try to enlighten a point that has not been mentioned in migration studies and religion studies before.

Keywords:

Qur'an, Forced Migration, Migration, Hicrah,

PDF

___

ADIGÜZEL, Y (2016). Göç sosyolojisi. Ankara: Nobel yay.
AKARSLAN, T (2012). Rivayetlerle Hicret olayının tahlili. Y. lisans tezi. Dan. Bünyamin Erul. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
AKMAN, V (2007). Küresel göç hikayeleri. İstanbul: Yakamoz yay.
AKŞİT, G., vd. (2016). Zorunlu göç sorunlu karşılaşmalar: Hisar köyü, Nevşehir’de ki Suriyeli göçmenler örneği, TC. Maltepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi dergisi (1). 92-116.
AYDIN, M (2015). Özel bir göç biçimi olarak Hicret. Sosyoloji Divanı(6). 103-114.
BALCIOĞLU, İ (2007). Sosyal ve psikolojik açıdan göç, İstanbul: Elit Kültür yay.
BARTRAM, D., POROS, M., MONFORTE, P (2017). Göç meselesinde temel kavramlar. Çev. Itır Ağabeyoğlu Tuncay. Ankara: Hece yay.
BAYRAKTAR, R (2012). Zorunlu göçten ulus ötesi yurttaşlığa. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dergisi (24). 109- 126. Doı: http://dx.doi.org/10.14395/jdiv117.
BAYSA, H (2016). İslâm hukukundaki himaye geleneği müvâcehesinde mültecilik sistemi. İlahiyat Akademi dergisi (4). 37- 47.
CENGİZ, D (2015). Zorunlu göçün mekansal etkileri ve yerel halkın algısı; Kilis örneği. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic(10/2). 101- 122. Doi: 10.7827/TurkishStudies.7938.
CRUZ, T., G (2010). An intercultural theology of migration pilgrims in the wilderness, The Netherlands: Koninklijke Brill NV, Leiden.
DEMİRBAŞ, H., BEKAROĞLU, E (2013). Evden uzakta olmak: sığınmacıların/ mültecilerin psikolojik sorunları ve alınacak önlemler. Kriz dergisi (21). 11- 24.
DEMİRCİ, M (2003). İlk devir İslam tarihinde fey’ kavramının gelişimi bağlamında iktisadi kaynakların paylaşımı tartışmaları. İslami Araştırmalar dergisi (4). 596- 606.
EKİCİ, S., TUNCEL, G (2015). Göç ve insan. C. 5. Birey ve toplum (9). 9- 22.
FAİST, T (2003). Uluslar arası göç ve ulusaşırı toplumsal alanlar. Çev. Azad Zana Gündoğan. İstanbul: Bağlam yay.
FİCHTER, J. H (2012). Sosyoloji nedir?. Çev. Nilgün Çelebi. Ankara: Anı yay.
GÜLER, İ., ÖZSOY, Ö (2013). Konularına göre Kur’an. Ankara: Fecr yay.
GÜRKAN, M (2006). Sosyolojik açıdan göç ve yasadışı göç hareketleri. Yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü sosyoloji anabilim dalı. Kırıkkale.
HAMİDULAH, M (2011). İslam peygamberi. Çev. Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan yay.
HASAN, İ. H (1988). İslam tarihi. Çev. İ. Yiğit vd. Ankara: Kayıhan yay.
KARAKAŞ, S (2018). ‘’Anksiyete’’. http://www.psikolojisozlugu.com/anxiety-kaygi. E. tarihi: 07.02.2018 10.10.
KARAMAN vd. (2003). Kur’an’ı Kerim ve açılamalı meali. Ankara: Diyanet Vakfı yay. (Metin içerisinde numaraları verilen ayetlere bu kaynaktan bakılmıştır.)
KARPAT, H., K (2017). Osmanlıdan günümüze etnik yapılanma ve göçler. İstanbul: Timaş yay.
KESEBİR, S (2011). Zorunlu göçte psikopatoloji: üç kuşak arasında bir karşılaştırma. Anadolu psikiyatri dergisi (12). 1- 6.
KOÇAR, M (2003). Kur’an’da veli kavramı. İnsan bilimleri araştırmaları (9). 159- 184.
KÖKSAL, Asım, M ( 1987). İslam tarihi. C. 3. İstanbul: Şamil yay.
MARSHALL, G (2005). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat yay.
MEVDUDİ (2014). Tarih boyunca tevhid mücadelesi ve Hz. Peygamber. Çev. Ahmed Asrar, C. 2, İstanbul: Pınar yay.
HİKMET, N (2015). Büyük insanlık - kendi sesinden şiirler. İstanbul: Yapı kredi yay.
ORTAYLI, İ (2006). Genel göç olgusu. 8-11 Aralık 2005 uluslar arası göç sempozyumu bildirileri. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi. 19- 22.
ÖNKAL, A (1988). Hicret maddesi. TDV İslam ansiklopedisi. C. 17., Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı yay.
ÖZMEN, N (2010). Din, göçmenler ve entegrasyon. Tuomas MARTAKAINEN ‘’Religion, Immıgrants and İntegration’’ makalesi çevirisi. M.Ü İlahiyat Fakültesi dergisi (38).
SAĞIR, A (2012). Zorunlu göçler sürgünler ve yol hikayeleri –Ulupamir Kırgızları örneği. Ankara: Nobel yay.
SİRKECİ, İ., YÜCEŞAHİN, Murat, M (2014). C. 1. Türkiye’de göç çalışmaları. Göç dergisi(1). 1- 10.
ŞERİATİ, A., ŞEHİDİ, C (1991). Doğumdan Hicrete Hicretten vefata siret, İstanbul: Yedi Gece Kitapları.
TABERİ (2007). Tarih-i Taberi. Çev. M. Faruk Gürtunca. C. 3. İstanbul: Sağlam yay.
TEKİN, F (2011). Kültürel travma olarak zorunlu göç. Selçuk Üniversitesi/Seljuk University Edebiyat Fakültesi dergisi/Journal of Faculty of Letters (25). 91- 100.
TUZCU, A., BADEMLİ, K (2014). Göçün psiko-sosyal boyutu. Psikiyatride güncel yaklaşımlar (6). 56- 60. Doı: http://dx.doi.org/10.5455/cap.20130719123555
YALÇIN, C (2004). Göç sosyolojsi. Ankara: Anı yay.
YALÇIN, G., M (2017). Göç psikolojisi. Ankara: Pharmakon yay.