Şükrü DURSUN, Hasan GÜRBÜZ, Gaye BULUT, Mehmet KÖSE, Sıddık KESKİN, Caner ÖZTÜRK

Konya Karapınar İlçesi Orta Anadolu Merinoslarında Sezon İçinde Koç Etkisinin Farklı Uygulamasının Döl Verimine, Aşım ve Doğum Süresine Etkisinin Araştırılması (II)

Bu çalışmada koç katım sezonunda koç etkisinin farklı uygulamalarının sürüdeki koç katım, doğum sezonu ve döl verimine etkisi araştırıldı. Sürülere aynı tarihte koç katımından sekiz gün sonra işletmelerden birinde koçlar altı gün süreyle ayrılırken (İşletme I) diğer işletmede (İşletme II) koçlar ayrılmadı. Koçların ayrıldığı işletmede koçların tekrar katımından sonraki 19 günde koyunların (271/300) %90,3’ünde aşımlar gerçekleşti. Koçların ayrılmadığı işletmede ise 50 günde koyunların (388/400) %97’sinde aşımlar gerçekleşti. Her iki işletmede de çiftleşmeler elde aşım ile gerçekleştirildi. Uygulama yapılan işletmede aşım sezonu 39 günde tamamlanırken diğer işletmede 65 günde tamamlanmıştır. Araştırmanın yapıldığı işletmeler doğum süreleri yönünden değerlendirildiğinde; uzaklaştırma yapılan işletmede doğuran koyunların (254/291) %87,3’si doğumların yoğunlaştığı 20 günde gerçekleşti. Doğum sezonu 41 günde tamamlandı. Uygulama yapılmayan işletmede ise doğuran koyunların (326/373) %87,4’ü doğumların yoğunlaştığı 29 günde gerçekleşirken, doğum sezonu 63 günde tamamlandı. Uygulamalar arasında aşım sezonu süresinde fark olduğu (P< 0.05) ancak doğum süresinde fark olmadığı tespit edildi. (P≥0.05). Kuzu veriminde uygulamalar arasında fark olmadığı belirlendi (P≥0,05). Değerlendirmeler istatistiki olarak Chi-Square yöntemi ile karşılaştırıldığında aşım ve doğum süreleri açısından uzaklaştırma yapılan işletme lehinde önemli olduğu görülmektedir. Sonuç olarak koç katım mevsiminde koçların sürüye 8 gün katılıp 6 gün ayrılması sonrasında tekrar katılması, aşım ve doğum sezonunun zaman olarak daha kısa sürede tamamlanmasını sağlamakla birlikte istatistiki fark oluşturmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Aşım Sezonu, Döl verimi, Orta Anadolu Merinosu Koyunu, Koç etkisi

Investigation of Effects on Fertility and Time of Naturel Mating and Parturition in the Middle Anatolia Merino Ewes to the Ram Effect during the Breeding Season in the Town of Konya Province Karapınar (II)

This study was conducted to investigate the effects on the duration of natural meeting and parturition in the merino ewes to the different application of ram effect during the natural breeding season. On the sixth day of the study; In one of two companies (company I), the rams was removed during six days from the flock of sheep. This application was not made on the other (company II). In other company, this application wasn’t done. First enterprise where the rams were removed then again, the rams were joined the flock and second enterprise were mated next 19 and 50 days %90,3 (271/300) and %97 (388/400), respectively. Flocks in the both enterprises were mated with natural mating. Breeding season were completed 39 and 65 days for the first and second sheep enterprise, respectively. When parturition season between enterprises was evaluated, Merino ewes in the first and second enterprises gave birth %87,3 (254/291) and %87,4 (326/373) respectively. Parturition season of the first group was completed in 41days (the first 20 days was more intense) and in the other group lasted for 63 days (the first 29 days was more intense). As the result of this study, the duration of merino ewes exposed to rams (keep 6 days in flock, remove 6 days from flock and get back to the flock) in the breeding season is found to be effective on the time of mate and parturition (P<0.05). In the direction of fertility, there was no difference between practices (P≥0.05).

Keywords:

Breeding season, Central Anatolia Merino Sheep, Fertility, Ram effect,

PDF

___

1. Abecia, JA., Forcada, F., Zuniga, O. (2002). A note on the effect of individual housing conditions on LH secretion in ewes after exposure to a ram. App Anim Behav Sci, 75: 347-52.
2. Akçapınar, H. (2000). Türkiye’de Koyunculuk. In: Koyun yetiştiriciliği. İsmat Mat. ISBN:975-96978, pp.1-5. Ankara.
3. Aktaş, A.H., Dursun, Ş., Halıcı, İ., Demirci, U., Akil, K. ve Büyükbaş, L. (2016). Orta Anadolu Merinosu Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Ergin Canlı Ağırlıkları ve Bazı Döl Verimi Özellikleri, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (03), 13-9.
4. Alkan, S., Kaşıkçı, G., Cirit, Ü., Özdaş, Ö.B., Gündüz, M.C., Uçmak, M. ve Turna, Y.Ö. (2012). Tahirova Koyunlarında Modifiye Ovsynch Protokolünün Senkronizasyon ve Fertilite Oranlarına Etkisi, İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 38 (1), 37-42.
5. Bearden, H.J., Fuquay, J.W. (2000). Altering reproductive processes. In: Applied Animal Reproduction 5th edition. pp: 223-54, Prentice-Hall Inc., New Jersey.
6. Bülbül, B., Kırbaş, M., Aktaş, A.H., Köse, M., Ataman, M.B., Çoyan. K., Kan, M., Halıcı, İ., Gök, B. ve Akbulut, N.K. (2014). Anadolu Merinoslarında Sık Kuzulatma Olanaklarının Araştırılması; Kafkas Univ Vet Fak Derg 20 (1): 19-6.
7. Demiral, Ö. O., Abay, M., Canooğlu, C., Özalp, G.R., Rışvanlı, A. (2014). The Combined Effect of Prostaglandin Administration and Ram Introduction in Multiparous and Nulliparous Sheep in Anestrous Period on Prolificacy. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 20 (5): 787-2.
8. Demiral, K., İşcan, KM. (2012). Akkaraman ırkı Koyunlarda Flushing uygulamasının Döl verimi özelliklerine etkisi. Erciye Üniv Vet Fak Derg, 9(1),23-8.
9. Demirören, E. (2001). Anestrus Koyunlarda Progesteron ve Pregnant Mare Serum ile Üremenin Kontrolü Üzerine Araştırmalar II. Mevsimsel Anestrusun Giderilmesi. Ege Üniv Ziraat Fak Derg, 38(2-3): 87-4.
10. Donald, M.C. (1971). Factors associated with onset of the breeding season in sheep. In: Sheep Farming Annual. Massey University, pp 23-30.
11. Esen, F., Bozkurt, T. (2001). Akkaraman ırkı koyunlarda flushing ve östrus senkronizasyonu uygulamasının döl verimi üzerine etkisi. Turk J Vet Anim Sci; 25: 365-8.
12. Günaydın, G. (2009) Koyun yetiştiriciliğinin ekonomi politiği. UÜ Ziraat Fakültesi Dergisi; 23 (2): 15-32.
13. Jainudeen, M.R., Hafez, E.S.E. (1993). Reproduction in Farm Animals In: Sheep and Goat. Hafez ESE (ed’s), Reproduction in Farm Animals 6th ed. Lea&Febiger; Phledelphia, 330-42.
14. Iglesias, R.M.R., Ciccioli, N.H., İrazoqui, H., Giglioli, C. (1996) Ovulation rate in ewes single oral glucogenik dosage during a ram-induced follicular phase. Anim Reprod Sci;44; 211-21.
15. Lindsay, D.R. (1991). Reproduction in sheep and goat. In: Reproduction in domestic animals, Perry T.Cupps (ed’s), 4th edition, Academic Press Inc., San Diego, 491-516.
16. Kaya, A., Ataman, M.B., Karaca, F., Yıldız C., Çayan, K., Aksoy, M., Ayar, A. (1998) Konya Merinosu koyunlarda Meletonin, Progesteron – PMSG ve Koç etkisi uygulamalarının erken anöstrus döneminde bazı üreme parametrelerine etkileri. Hayvancılık Arş Derg, 8 (1-2),5-10. 17. Kaymakçı, M. (2013). İleri Koyun Yetiştiriciliği. Genişletilmiş 4, baskı, Bornova –İzmir, Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri.
18. Kaymakçı, M., Sönmez, R. (1996). İleri Koyun Yetiştiriciliği Kitabı. Bornova, İzmir, Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri.
19. Kennedy D. (2008). Out-of-Season Breeding Alternatives for sheep. Replaces OMAFRA Factsheet 02-063. Erişim Adresi: http://www.omafra.gov.on.ca/english/livest ock/sheep/facts/ Erişim tarhi 25.02.2016.
20. Keskin, M., Biçer, O., Gül, S., Sarı, A. (2005). İvesi Koyunlarında İki Yılda Üç Kuzulatma ile Döl Veriminin Artırılması Üzerine Bir Araştırma. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 45(1): 33 -9.
21. Köse, M., Kırbaş, M., Bülbül, B., Dursun, Ş., Demirci, U. (2016). Akkaraman Irkı Koyunlarda Flushing + Koç Etkisi ya da Farklı Dozlarda Gebe Kısrak Serum Gonadotropini Uygulamalarıyla Kuzu Üretiminin Arttırıla bilirliğinin Araştırılması. Atatürk Üniversitesi Vet Bil Derg, 11(1): 54-9.
22. Martin, G.B. (2001). Role of pheromones in wild and domesticated mammals. Advances in Etiology (Supplement to Etiology), 36: 29-30.
23. Mc Dougall, I. (2001). The use of the teaser.Sheep. Dairy News, Vol 15, No: 2.
24. Nowers, C.B. (1994). Effect Of Melatonin Implants, Flushing And Teasing On The Reproductive Performance Of Spring-Mated Dohne Merino Ewes. S.- Afr.Tydskrveek.14(1), 9942.
25. Özyurtlu, N., Bademkıran, S. (2010). Koyunlarda Östrüs senkronizasyonu ve östrüs uyarma yöntemleri. Dicle Üniv. Vet Fak Derg, 3,17-2.
26. Özbey, O., Tatlı, P. (2001). İvesi koyunlarında flushing ve sinkronizasyon uygulamalarının döl verimi üzerine etkisi. J Fac Vet Med, 20: 109-5.
27. Özdemir, G., Daş, A., Nursoy, H., Ildız, S. (2015). Evaluation of Applications of Mating Season in Small Animal Breeding in Bingol Province. Van Vet J, 26(1) 13-6.
28. Rekwot, P.I., Ogwub, D., Oyedipe, E.O., Sekoni, V.O. (2001). The role of pheromones and biostimulation in animal reproduction. Animal Reprod Sci, 65, 157-70.
29. Sunderland, S.J., O’Callaghan, D., Boland, M.P., Roche, J.F. (1990). Social cues can alter the timing of reproductive transitions in ewes.. J Reprod Fertil Abstr. Series 5, 28.
30. Şireli, H.D., Tutkun, M., Tatar, A.M., Tekel, N. (2013). Koyunlarda Kızgınlığı Denetim Altına Almada Koç Etkisinden Yaralanma ve Koyun yetiştiriciliği Açısında Önemi. Dicle Üniv Vet Fak Derg ,1(3): 14-8.
31. Tajaddodchelik, A. (2013). Ç.Ü. Ziraat fakültesi Araştırma Uygulama Çiftliğinde Yetiştirilen Etçi Tip Koyunlarda Melatonin Uygulamasının Döl Verimine Etkisi. Adana, Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
32. Tarhan, M. (2011). Etçi Koyunlarda Mevsim Dışı Kızgınlığın Eksogen Hormon Uygulamaları ile Artırılması Olanakları. Adana, Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
33. Uçar, M., Özyurtlu, N. (2015). Üremen Denetlenmesi, İn Çiftlik Hayvanlarında Doğum ve Jinekoloji, Semacan A, Kaymaz M (ed’s) Üremenin Denetlenmesi, II. Baskı, Medipres, Malatya, Türkiye, 491-502.
34. Yılmaz, M., Altın, T., Cemal, İ., Yılmaz, O., Karaca, O., Taşkın, T. Kıvırcık Koyunların Koç Katım Dönemi Kondüsyonları 5. Zootekni Kongresi, Van, 2007, 129-135.
35. Yılmaz, M., Bardakçıoğlu, H.E., Taşkın, T. (2009). Koç Etkisinin Kullanımı ve Koyun Yetiştiriciliği Açısından Önemi. Hayvansal Üretim 50(2): 52-59.
36. Yardımcı, M., Şahin, E.H. (2003). Koyunlarda Kızgınlık Aktivitesinden Yararlanarak Kızgınlık Aktivitesinin Düzenlenmesi. Lalahan Hay.Arast. Enst. Derg. 43 (2) 35-0.
37. Wildeus, S. (2000). Current concept in synchronization of estrus: Sheep and goats., Journal of Animal Science 77, 1-14.