Türkiye'deki mineralli suların kimyasal özellikleri ve oluşumu

Bu çalışmada, Türkiye'deki mineralli suların kimyasal bileşimleri esas alınarak oluşumları tartışılmış ve sıcak sularla olan ilişkileri ortaya konmuştur. Anadolu'daki maden suları, sığ ortamlardaki sıcak suların bir bölümünün yüzeye daha dar çatlaklar boyunca çıkmaları ve böylece, rezervuarda bulunma sürelerinin artması nedeniyle kondüktif olarak (iletkenlik yolu ile) soğumaları ile oluşmaktadır. Mineralli suların bir çoğunun yeryüzüne düşük akış hızları ile ulaşmaları ve varsa, hemen yakınlarındaki sıcak sularla benzer bileşim göstermeleri bu tür bir soğumayı kanıtlayan faktörlerden bazılarıdır. Bu tür sahalardaki gerek sıcak gerekse soğuk mineralli sulara uygulanan, yavaş gelişen tepkimelere dayalı jeotermometreler (Na-K ve Na-K-Ca gibi) yeniden denge (re-equilibration) duru¬munu yansıtmamış, fakat hızlı tepkimelere dayalı olanlar (K-Mg) sıcaklıkta nispi bir değişim göstermişlerdir. Na/l000-K/l00-$surd Mg$ diyagramında, sıcak ve mineralli suların büyük bir çoğunluğunun "olgun olmayan sular" alanına düşmeleri, sıcak suların mineralli suların oluşumundan önce soğuk su ile karışıma uğradığına işaret etmektedir.

Chemical composition and occurence of mineral waters in Turkey

In this study, based on their chemical composition, occurrence of mineral waters is discussed and their relation tp thermal waters is emphasized. Mineral waters in Anatolia are formed by conductive cooling of thermal waters rising from shallow depths through relatively narrow fractures which provide longer residence time in the reservoir for cooling. The fact that most of mineral wateh issue with low discharge rates and have chemical composition similar to thermal waters nearby are someof the factors that indicate such a cooling mechanism. Slowly reacting geothermometers (e.g. Na-K and Na-K-Ca) applied to both thermal and cold mineral waters show no reequilibration while those rapidly reacting (K-Mg) yield a silght change in the calculated reservoir temperature. In the Na/1000-K/lOO -$surd Mg$ diagram, plotting of majority of thermal and cold mineral waters in "immature waters" field may indicate that thermal waters were mixed with cold water before the separation of cold mineral waters.

___