Sezgin ATAÇ, Gürkan BEYAZGÜL, Çağdaş CENGİZ

URAP Dünya Sıralamasında Yer Alan Türkiye Üniversitelerinin Kurumsal Web Sitelerinin Erişilebilirlik Açısından İncelenmesi

Üniversitelerin kurumsal web siteleri; bilgi, beceri, tecrübe ve sanatın teknolojiyle buluştuğu giriş-çıkış kapılarıdır. Bu kapılardan herkes, her yerde, her zaman, her cihazdan sağlıklı, güvenli, güvenilir, kesintisiz ve ücretsiz bir şekilde girebilmeli, bilgiye ulaşabilmelidir. Bu çalışmada, 2018-2020 yılları arasında University Ranking by Academic Performance (URAP) Dünya Sıralamasında en üst sıralarda yerini koruyabilen Türkiye’deki ilk yedi üniversitenin Türkçe ve İngilizce dil içerikli web sitelerinin web performansı ve erişilebilirliği üç aylık zaman dilimi üzerinden ve bütünsel açıdan incelenmiştir. Web sitelerinin değerlendirilmesi sürecinde otomatik değerlendirme araçları kullanılmıştır. Sonuç olarak söz konusu üniversitelerin İngilizce dil içerikli ana sayfalarının performansının, Türkçe dil içerikli ana sayfalara göre daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu çalışmada, bahse konu üniversitelerin İngilizce ana sayfalarının web erişilebilirliği açısından Türkçe ana sayfalara göre daha az hataya sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

AChecker, Google Page Insights, URAP, WCAG, Web Erişilebilirliği

The Examining of Official Websites’ Accessibility of Turkish Universities in the URAP World Ranking

The official websites of universities are the entrance/exit doors where knowledge, skills, experience and art meet with technology. Through this doors, everyone should be able to enter and access the information in a healthy, safe, reliable, uninterrupted and free way from any device, anywhere, anytime. In this study, the web performance and accessibility of the Turkish and English language websites of the top seven universities in Turkey, which were able to maintain their top positions in the University Ranking by Academic Performance (URAP) World Rankings between 2018 and 2020, were analyzed within a three-month period and through a holistic perspective. Automatic assessment tools were used in the evaluation process of websites. As a result, it has been found that the performance of the English language home pages of these universities is higher than the Turkish language home pages. In addition, in this study, it was determined that English home pages of the related universities have fewer errors in terms of web accessibility than Turkish home pages.

Keywords:

AChecker, Google Page Insights, URAP, WCAG, Web Accessibility,

PDF

___

AChecker (2020). Web Accessibility Checker. https://achecker.ca/checker/index.php (Erişim Tarihi: 01.09.2020).
Acosta-Vargas, P., Acosta, T. ve Lujan-Mora, S. (2018). Challenges to assess accessibility in higher education websites: A comparative study of latin America universities (dataset). http://rua.ua.es/dspace/handle/10045/74109 (Erişim Tarihi: 08.08.2020).
Ada, Y. (2020). Web Erişilebilirliğine Giriş. http://www.cs.man.ac.uk/~yesilady/docs/accessibility.html#evaluate (Erişim Tarihi: 08.08.2020).
Aksoy, E. ve Şengel, E. (2018). “Eğitim İnternete Göç Ederken Özel Gereksinimli Bireyleri Geride mi Bıraktık? Uludağ Üniversitesi Erişilebilirlik Değerlendirmesi”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2), 561-588.
Anaç, A., Candemir., C ve Yenilmez, M. (2010). Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu 2.0. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Özürlülük Araştırmaları ve İstatistik Dairesi Başkanlığı.
Aydın, Ö. (2020). “Bir yükseköğretim kurumu web sitesinin ziyaretçi verisi analizi”. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 10 (2),299-309. https://doi.org/10.5961/jhes.2020.391
Ciwstudy. (2008). WCAG 2.0, Simplified. https://www.slideshare.net/ciwstudy/wcag-20-simplified-presentation (Erişim Tarihi: 01.09.2020).
Çelik, T. (2014). “Web sitelerinin erişilebilirlik değerlendirmesi: Ege Üniversitesi örneği”. International Journal of Social Science, 28, 429-443.
Çelik, T. (2020). “İzmir’deki Devlet Üniversitelerinin Web Sitelerinin Erişilebilirlik Açısından Değerlendirilmesi”. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 80, Summer, pp. 469-480.
Delen, E. ve Abdüsselam, M. S. (2015). “Eğitim Fakültesi Web Sitelerinin İşlevselliklerinin İncelenmesi: Sorunlar ve Öneriler”. Sakarya Üniversitesi Journal of Education, 5(2), 158-173.
Erarslan, İ. (2015). “Üniversitelerin Uluslararası Görünürlüğü: Akademik Performans ve Üniversite Marka Değeri İlişkisi”. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 37-47.
Ertaş, M., Kaygalak-Çelebi, S. ve Kırlar-Can, B. (2020). “Şehir Turizminde Belediyelerin Rolü: Büyükşehirlerin Web Sitelerinin İncelenmesi”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(2), 1076-1091.
Ertürk K. L., Şimşek A. A., Songür D. G. ve Şengül G. (2014). “Türkiye’de Engelli Farkındalığı ve Engelli Bireylerin Adalete Web Erişilebilirlikleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Bilgi Dünyası, 15(2): 375-395.
Evolutionoftheweb (2020). Web’in Evrimi. http://www.evolutionoftheweb.com/?hl=tr (Erişim Tarihi: 27.01.2020).
Google Developers, PageSpeed Insights (GPI). (2018). https://developers.google.com/speed/docs/insights/v5/about?utm_campaign=PSI&utm_medium=incoming-link&utm_source=PSI&hl=tr-TR (Erişim Tarihi: 04.02.2020).
Google PageSpeed Insights (GPI). (2020). https://developers.google.com/speed/pagespeed/insights/?hl=TR (Erişim Tarihi: 04.02.2020).
Gupta, T. ve Sharma, A. “Relevance of Search Engines for Modern Generations”. Trilok Gupta et al Int. Journal of Engineering Research and Applications. 4(2) (Version 2), Şubat 2014, ss. 01-06.
Gür, B. S., Çelik, Z. ve Yurdakul, S. (2019). “Yükseköğretime bakış 2019: İzleme ve değerlendirme raporu”. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi, Ankara.
Hassouna, M. S. ve Sahari, N. B. (2014). “Palestinians Universities’ Website Accessibility: An Initial View”. In International Conference on Postgraduate Research.
He, Y. (2020). Web Accessibility Standards: an overview for designers. Uxdesign. https://uxdesign.cc/web-accessibility-standards-an-overview-for-designers-1a4d39f2fe5e (Erişim Tarihi: 30.07.2020).
HP (2018). Kullanıcı Kılavuzu. http://h10032.www1.hp.com/ctg/Manual/c06068484 (Erişim Tarihi: 19.08.2020).
İzmirli, Ö., Dönmez, O. ve Yurdakul, I. (2012). “Türkiye Devlet Üniversitesi Web Sitelerinin Gezinim Kolaylaştırıcıları Açısından Değerlendirilmesi”. Education Sciences, 7(2), 548-555.
Kalaç, Ö. Ü. M. Ö. ve Kılınç, M. “Türkiye’de Engelsiz Bilişim Çalışmaları: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Engelsiz Bilişim, 2019:1.
Kaygısız, E. G., Keskin, İ. ve Oğuz, N. (2011). “Görme ve işitme engellilerin üniversite internet sayfalarına erişebilirliği (Yedi Üniversite İnternet Sayfası Üzerinde Bir Değerlendirme)”. XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Kitabı (ss. 585-597). Malatya, Türkiye.
Kurt, S. (2011). “The accessibility of university web sites: the case of Turkish universities”. Universal Access in the Information Society, 10(1): 101-110.
Kurt, S. (2017). “Accessibility of Turkish university Web sites”. Univ Access Inf Soc 16, 505–515.
Naralan, A, Erden, O ve Nursaçan, İ. (2017). “Türkiye'deki Üniversite Web Sayfalarının Performans ve Yüklenme Süreleri Açısından İncelenmesi”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (3), 1123-1137.
Narin, B. (2018). Evrensel Tasarım İlkelerinin Mayınlı Alanı: Dijital Haritalar ve Gazetecilik. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 163-177.
NATO. (2020). JALLC website Accessibility. http://www.jallc.nato.int/organization/accessibility.asp (Erişim Tarihi: 10.01.2020).
Oliveira, A., ve Eler, M. (2017). “Strategies and challenges on the accessibility and interoperability of e-government web portals: A case study on Brazilian federal universities”. In 2017 IEEE 41st Annual Computer Software and Applications Conference (COMPSAC 2017), pp. 737-742). Turin, Italy.
Öksüz Gül, F., ve Alpaydın, Y. (2017). “Türkiye’deki Araştırma ve Uygulama Merkezleri Üzerine Bir İnceleme”. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 7(3).
Şat, N. (2009). “E-Devlet Kapısında Engelli Bir Vatandaş”, 3. Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Konferansı, 2009. 33-39.
Şerefoğlu H. ve Henkoğlu T. (2019). “Türkiye’deki Üniversite Web Sitelerinin Görme ve İşitme Engelli Kullanıcılar Açısından Erişilebilirliklerinin Değerlendirilmesi”. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 9(1), 111-122.
Tamtekin-Aydın, O. (2017). “A review on the major global university ranking systems and the Turkish universities’ overall position in rankings”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(2), 305-330.
Taşgın, E. (2015). Eğitimde Görme Engelliler Derneği (EGED) tarafından yapılan Üniversitelerde Engellilere Yönelik Erişilebilirlik Hususunda Mevcut Durum Analizi: 2014-2015. 1. Baskı, Ankara, Eylül 2015.
T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK BİLGEM YTE. (2009). Kamu İnternet Siteleri Rehberi - Bölüm 4: Erişilebilirlik. Ankara: TÜBİTAK BİLGEM YTE. https://kamis.gov.tr/wp-content/uploads/2019/05/Bolum4.pdf (Erişim Tarihi: 09.01.2020)
TÜBİTAK (2018). 2018 Yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi Sonuçları. https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/289/gyue_ilk50.pdf (Erişim Tarihi: 30.07.2020).
URAP (2018a). Rankings, 2018-2019 Rankings, World Ranking. https://urapcenter.org/Rankings/2018-2019/world-2018 (Erişim Tarihi: 14.07.2020).
URAP (2018b). 2018-2019 - TABLO 7: Tüm Üniversitelerin Genel Puan Tablosu. http://tr.urapcenter.org/2018/2018_t9.php (Erişim Tarihi: 14.07.2020).
URAP (2019a). 2018 Yılında Üniversitelerimizin 11 Dünya Genel Sıralamasındaki Durumu 27 Şubat 2019. http://tr.urapcenter.org/2018/2018-YILINDA-%C3%9CN%C4%B0VERS%C4%B0TELER%C4%B0M%C4%B0Z%C4%B0N-11-D%C3%9CNYA-GENEL-SIRALAMASINDAK%C4%B0-DURUMU-26%20%C5%9EUBAT-2019.pdf (Erişim tarihi: 29.07.2020).
URAP. (2019b). URAP 2019-2020 URAP Dünya Sıralaması Basın Bildirisi 11 Aralık 2019. 22 Aralık 2019 tarihinde http://tr.urapcenter.org/2019/2019-2020-URAP-Dunya-Siralamasi-Raporu.pdf adresinden erişilmiştir.
URAP (2019c). Rankings, 2019-2020 Rankings, World Ranking. https://urapcenter.org/Rankings/2019-2020/World_Ranking_2019-2020 (Erişim Tarihi: 14.07.2020).
URAP (2020a). 2019 Yılında Üniversitelerimizin 11 Dünya Genel Sıralamasındaki Durumu. http://tr.urapcenter.org/2019/2019%20YILINDA%20%C3%9CN%C4%B0VERS%C4%B0TELER%C4%B0M%C4%B0Z%C4%B0N%2011%20D%C3%9CNYA%20GENEL%20SIRALAMASINDAK%C4%B0%20DURUMU%2010%20A%C4%9EUSTOS%202020.pdf (Erişim tarihi: 26.08.2020).
URAP (2020b). URL: https://www.urapcenter.org/ (Erişim Tarihi: 16.07.2020).
Üzümcü, Ö. (2016). “Nitel Araştırma Yöntemine Sahip Tezlerin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(32), s. 327-340.
Web.Dev. (2020). Lighthouse performance scoring. https://web.dev/performance-scoring/ (Erişim Tarihi: 30.08.2020).
W3C. (2008). Web Accessibility for Older Users: A Literature Review. URL:https://www.w3.org/TR/wai-age-literature/ (Erişim Tarihi: 19.03.2020).
W3C WAI. (2016). Accessibility, Usability, and Inclusion. https://www.w3.org/WAI/fundamentals/accessibility-usability-inclusion/ (Erişim Tarihi: 18.03.2020).
W3C WAI. (2018a). Essential Components of Web Accessibility. https://www.w3.org/WAI/fundamentals/components/ (Erişim Tarihi: 30.07.2020).
W3C WAI. (2018b). WCAG 2 FAQ. https://www.w3.org/WAI/standards-guidelines/wcag/faq/ (Erişim Tarihi: 10.01.2020).
W3C WAI. (2019a). W3C Accessibility Standards Overview. https://www.w3.org/WAI/standards-guidelines/ (Erişim Tarihi: 14.03.2020).
W3C WAI. (2019b). Introduction to Web Accessibility. https://www.w3.org/WAI/ (Erişim Tarihi: 18.03.2020).
W3C WAI. (2020). Making the Web Accessible. https://www.w3.org/WAI/ (Erişim Tarihi: 18.03.2020).
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları, Ankara.
Yolsal, H. ve Yorulmaz, Ö. (2019). “Gini Katsayısı ile Türkiye’deki Üniversitelerin Araştırma Çıktıları Arasındaki Farkın Değerlendirilmesi”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 59-82.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2019). YÖK Başkanı Saraç Engelli Öğrencilerle Buluştu. “Engelliler Destek Programı” Hayata Geçiriliyor. 3 Aralık 2019. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2019/yok-baskani-sarac-engelli-ogrencilerle-bulustu.aspx (Erişim Tarihi: 02.01.2020).
Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2020a). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 02.01.2020).
Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2020b). 2018 Yılı Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporları. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Universiteler/izleme-ve-degerlendirme-kriterleri.aspx (Erişim Tarihi: 14.07.2020).
Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2020c). Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu-2019. https://www.giresun.edu.tr/Files/ckFiles/giresun-edu-tr/universite-izleme-ve-degerlendirme-genel-raporu-2019.pdf (Erişim Tarihi: 14.07.2020).