CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA ARKEOLOJİ VE ARKEOLOG MUHİBBE DARGA’NIN YAŞAM ÖYKÜSÜ
Anadolu, Neolitik dönemden itibaren pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu medeniyetlerin bırakmış olduğu eserler dünya kültür tarihinde önemli bir yere sahiptir. Osmanlı imparatorluğunun son dönemlerinde, Osmanlı Hamdi Bey’in başlattığı çalışmalar Cumhuriyet’in ilanından sonra da devam etmiştir. Devletin verdiği burs ile yurtdışına gönderilen Ekrem Akurgal, Sedat Alp, Halet Çambel, Muazzez İlmiye Çığ, Arkeoloji, Hititoloji gibi dallarda eğitim almıştır. Bu isimler yurda döndükten sonra Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi bünyesinde kurulan Arkeoloji, Hititoloji gibi farklı bilim dallarında açılan kürsülerde kendi öğrencilerini yetiştirmiştir. Muhibbe Darga, II. Abdülhamit ‘in Başmabeyincisi Darugazade Mehmet Emin Bey’in torunu, Dr. Sait Bey’in kızıdır. 1921 doğumludur. İstanbul Üniversitesi Arkeoloji bölümü mezunudur. 1947’de doktor, 1965’te doçent ve 1973’te profesör unvanını almıştır. Karatepe, Gedikli, Değirmentepe kazılarına katılmış, Şemsiyetepe kazılarına başkanlık etmiştir. Muhibbe Darga, Prof. Th. Bosset, Prof. Dr. Bahadır Alkım ve Prof. Dr. Halet Çambel ile birlikte Karatepe kazılarında, Hitit hiyerogliflerini çözümlemiştir. 1989-1991 kazı döneminde Eskişehir Müzesi ile beraber Dorylaion ören yerinde kazı başkanı olarak çalışmıştır. Darga, Türk Tarih Kurumu ve Alman Arkeoloji Enstitüsü üyesidir. Ülkemizin ilk kadın arkeologlarından Muhibbe Darga, 6 Mart 2018 tarihinde vefat etmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Cumhuriyet, Muhibbe Darga, Arkeoloji, Müzecilik, Kadın Arkeologlar
ARCHEOLOGY IN THE FIRST YEARS OF THE REBUPLIC AND ARCHEOLOGIST MUHİBBE DARGA’S LIFE STORY
Anatolia has been home to many civilizations since the Neolithic period. The works left by these civilizations have an important place in world cultural history. In the last period of the Ottoman Empire, the works carried out by the Ottoman Hamdi Bey continued after the proclamation of the Republic. Ekrem Akurgal, who was sent abroad with the scholarship granted by the state, received education in the fields such as Sedat Alp, Halet Çambel, Muazzez İlmiye Çığ, Archeology and Hittitology. After returning to Turkey, these names have been educated by their own students in different departments such as Archeology and Hittitology established within the Faculty of Language, History and Geography of Ankara University. Muhibbe Darga, II. The grandson of Darugazade Mehmet Emin Bey, the Chief Chief Officer of Abdulhamid. She is the daughter of Mr. Sait. He was born in 1921. He is a graduate of Istanbul University, Department of Archeology. He became a doctor in 1947, associate professor in 1965 and professor in 1973. He participated in the Karatepe, Gedikli and Değirmentepe excavations and headed the Şemsiyetepe excavations. Muhibbe Darga, Professor The. Bosset, Dr. Prof. Bahadır Alkım and Prof.Dr. Dr. He analyzed the Hittite hieroglyphs in the Karatepe excavations together with Halet Çambel. During the 1989-1991 excavation period, he worked as the head of excavation at the Dorylaion ruins together with the Eskişehir Museum. Darga is a member of the Turkish Historical Society and the German Archaeological Institute. Muhibbe Darga, one of the first female archaeologists in Turkey, passed away on March 6, 2018.
Keywords:
Muhibbe Darga, Republic, Archeology, Museology, Women Archeologists,
___
- 4.KAYNAKÇAArşiv Belgeleri
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- BOA YPRK AZJ Yıldız Parakende Evrakı Arzuhal Jurnal Dosya No: 22 Gömlek No :89
- BOA YPRK HH Yıldız Parakende Evrakı Hazine-i Hassa Dosya No: 10 Gömlek No: 51
- BOA YPRK HH Yıldız Parakende Evrakı Hazine-i Hassa Dosya No: 12 Gömlek No: 34
- BOA YPRK SRN Yıldız Parakende Evrakı Serkuranalık Evrakı Dosya No: 2 Gömlek No: 21
- Kitaplar Bayram, F. (2008). Uluslararası Kazı Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu 30. Yılı Anısına, Türkiye Arkeolojisi, No: 128, Ankara: T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Ana Yayını.
- Çaykara, E. (2007). Arkeolojinin Delikanlısı, Muhibbe Darga, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2007.
- Darga, M. (2007). İstanbul’dan Asya’yı Vusta’ya Seyahat, Everest Yayınları, İstanbul.
- İnan, A. (1950) . Hatıralar ve Belgeler, Türkiye İş Bankası Yayınları, Yeni Baskıya Hazırlayan Arı İnan, Ankara, 2007.
- Özkan, S. (2009). Osmanlı Devleti’nde Arkeolojik Kazı Çalışmaları, Ege Üniversitesi Basımevi ,İzmir.
- Uluskan, S. (2010). Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları, Ankara: AKDTYK. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
- Wendy, M.K S. (2004). Osmanlı Müzeciliği, Müzeler, Arkeoloji ve Tarihin Görselleştirilmesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Atatürk’ün Tamim Telgraf ve Beyannameleri, Cilt I- IV (Açıklamalı Dizin İle) Konya’dan Başbakan İnönü’ye Telgraf Atatürk Kültür Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara: 2006,Madde 603 ve 678
- Makaleler Atasoy, N. Y (2018) Arkeoloji Delikanlısını Yitirdi: A. Muhibbe Darga (1921-2018) ,Sanat Tarihi Yıllığı, Journal Art of History “ ,Sayı: 27, s.319-331.
- Atik, Ş.(2006) “Prof .Dr Muhibbe Darga ile Söyleşi” ,İdol Arkeologlar Dergisi, Cilt :8 Sayı: 28 , s.4-13.
- Birinci, A. (2006), Asya’yı Vusta Seyyahı Kurena Mehmet Emin Bey’in Hikâyesi, Türk Yurdu Dergisi, Cilt :26 ,Sayı : 223 , Mart 2006, ISSN:1300-233 ,s. 72-76
- Çığ, M. İ . (1996). Mustafa Kemal Atatürk ve Türkiye’de Arkeoloji, Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, Aydın Sayılı Özel Sayısı II, Cilt: 9 Sayı: 26, s.621-627.
- İğdemir, U. (1967). Türk Tarih Kurumu Binasının Giriş Holündeki Atatürk Büstü ’nün Öyküsü, Belleten, Cilt. XXXI ,Sayı:124 ,1967, (Ekim 1967)'den ayrı basım ,ss .657-660.Kabapınar, Y. (1992). Başlangıcından Günümüze Türk Tarih Tezi ve Lise Kitaplarına Etkisi, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırma Dergisi, s.143-177.
- İnternet Kaynakları
- http://hititoloji.edebiyat.istanbul.edu.tr/tr/content/akademik-kadro/emekli-ogretim-uyeleri(E.T 18.09.2018)
- http://t24.com.tr/haber/ataturk-hitit-tarihi-icin-sponsor-olmus,128775(E.T 18.09.2018)
- http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ilber-ortayli/muhibbe-darga-40767999 (E.T 18.09.2018)
- https://www.gazeteduvar.com.tr/hayat/2018/03/06/prof-dr-muhibbe-darga-kimdir/(E.T. 26.06.2019)
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: İzmir Demokrasi Üniversitesi