Kadir KAN

11936

Abbasi sarayında hayırsever ve entelektüel bir hanımefendi: Zübeyde bt. Câfer

Hârûn Reşîd in zevcesi ve ilk Abbâsî asrının önemli simalarından biri olan Zübeyde bt. Câfer, sahip olduğu pek çok özelliği ile Abbâsî sosyal ve entelektüel hayatında derin izler bırakmıştır. Zübeyde, Abbâsî toplumunda kendisine büyük bir itibar sağlayan siyasî ağırlığın ın yanında serveti, etkisi asırlarca devam eden hayır faaliyetleri, ilim adamlarına yakınlığı, şiir ve edebiyata ilgisi ile Bağdat kültür ortamında önemli bir yere sahiptir. Siyasî nüfûz sahibi olma, zenginlik, dindarlık ve insanlara faydalı olma gibi özel likleri şahsında toplayan Zübeyde, popülerbakış açısının saray hayatına yaklaşımındaki ‗entrikalar peşindeki valide sultan algısının ötesinde, çok yönlü olmayı başarabilmiş örnek bir hanımefendidir.

The benevolent and ıntellectual lady in the Abbasid Palace: Zubeyde bt. ja‟far

Zubeyde bt. Ja'far who was Hârûn al -Rashid s wife and one of the prominentfigures of the first Abbâsîd century, has left deep impacts with its many featuresin social and intellectual life of the Abbâsîds. In addition to her political influence providing a great reputation for herself, Zubeyde has an important place with herwealth, charity activities which their influence lasted for centuri es with herproximity to scientists, interest in poetry and literature in cultural environment inBaghadad. Zubeyde who has gathered in her personality properties having pol i-tical influence, wealth, religiosity and such as being beneficial to the people o nthe contrary the popular perspective to life in the palace as 'sultan who pursuitof intriguesintrigues', she is a sample lady who managed to being versatile.
PDF

___

  • » A bbott, Nabia, Bağdat‟ın İki Kraliçesi, (çev. Suat Kaya), Ankara 2000.
  • » Ahmed Halil Cum‘a, Nisâ‟ mine‟t-Tarîh , Dımeşk 1997.
  • » Ahsan, Muhammed Manazir, Social Life Under the Abbâsîds, London 1979.
  • » Amrî, Muhammed b. Abdullah, Sefînetü‟l-Edeb ve‟t-Tarîh , Dımeşk 2 001.
  • » Belâzürî, Fütûhu‟l-Büldân , (Ülkelerin Fetihleri), (çev. Mustafa Fayda), İstanbul 1987.
  • » Bilge, Mustafa L., ''Aynizübeyde'', DİA, IV, s. 279.
  • » Câhiz, Ebû Osman Amr b. Bahr, el-Beyân ve‟t-Tebyîn , (thk. Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Kahire 1975.
  • » Câhiz, Ebû Osman Amr b. Bahr, Re sâilü‟l-Câhiz, (thk. Abdüsselam Muhammed Hârûn), I -IV, Kahire 1979.
  • » el -Cehşiyârî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdûs el -Kûfî, el-Vüzera ve'l-Küttâb , (thk. Mustafa Sakka), Kahire 1980.
  • » Clot, Andre, Hârûn Reşîd ve Abbâsîler Dönemi, (çev. Nedîm Demirtaş), İstanbu l 2007.
  • » Corci Zeydan, Abbâse Sultan, (çev. Ahmet Almaz), İstabul 2003.
  • » Çıkla, Ayşe, Erken Dönemde Osmanlı Devleti'nde Kadın Ban i ler (1299 -1512), Mimarist, 14, Kış 2004, s.86 -89.
  • » ed -Dahîl, Süleyman, Kitâbu‘l -Fevzi bi‘l -Murâd fî Tarîh -i Bagdâd, Kahire 2003.
  • » Ebû Halil, İevkî, Hârûn er-Reşîd , Dımeşk 1988.
  • » Ebû Hayyân Tevhidi, el-Besâir ve'z-Zehâir, Beyrut 1988.
  • » Ebû Nuaym el -İsfehânî, Hilyetü‘l -Evliyâ (Sahabeden Günümüze Allah Dostları), İstanbul 1995.
  • » Ebû Yûsuf, Kitâbü‟l-Harâc , (çev. Ali Özek), İstanbul 1973.
  • » Ebü‘l -Ferec el -İsfehânî, Kitâbü‟l-Egânî,Beyrut, ts.
  • » Evliya Çelebi, Seyahatname, (haz. Seyit Ali Kahraman -Yücel Dağlı), İstanbul 1999.
  • » Ezrakî, Ebü'l -Velid Muhammed b. Abdullah, Kâ‟be ve Mekke Tarihi, (çev. Y. Vehbi Ya vuz), İstanbul 1974.
  • » Fehmî, Sa‘d, el -Âmmetü fî Bağdâd fi‘l -Karneyni‘s -Sâlis ve‘r-Râbi‘i li‘l -Hicreti, Beyrut 1993.
  • » Hasan, İbrahim Hasan, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Tarihi, I -IV, (Çev. İsmail Yiğit- Sadreddin Gümüş), İstanbul 1985.
  • » Hatîb el -Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali, Târih-u Bağdâd , I -XIV, Beyrut ts.
  • » Hitti, Philip, K., Siyasî ve Kültürel İslâm Tarihi, (Çev. Salih Tuğ), I -IV, İstanbul 1980.
  • » Hudûdü‘l -Âlem mine‘l -Meşrik ile‘l -Magrib, (yay. Mi norsky), (çev. Abdullah Duman - Murat Ağarı), İstanbul 2008.
  • » İbn Abdirabbih, Ahbâru‟n -Nisâ fi‟l-Ikdi‟l-Ferîd , (der. Abdülemîr Ali Mihennâ -Semîr Yûsuf Câbir), Beyrut 1990.
  • » İbn Abdirabbih, el-Ikdu ‟l-ferîd , Kahire ts.
  • » İbn Battuta Ebû Abdullah İemseddin Muhammed b. Abdullah , İbn Battuta Seyahatnamesi, (çev. A. Sait Aykut), İstanbul 2004.
  • » İbn Cübeyr, Ebü'l -Hüse yin Muhammed b. Ahmed, Endülüs‟ten Kutsal Topraklara, (çev. İ s- mail Güler), İstanbul 2003.
  • » İbn Hallikân, Ebü‘l -Abbâs İemseddîn Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtü‟l-A‟yân, I -VIII, Beyrut ts.
  • » İbn Hurdazbih, el -Mesalik ve‘l -Memâlik, (Yollar ve Ülkeler Kitabı), (çev. Murat Ağarı), İsta n- bul 2008. » İbn Kesîr, Ebü‘l -Fidâ el -Hâfız, el-Bidâye ve‟n -Nihâye , I -XIV, Beyrut 1966.
  • » İbn Tiktakâ, Muhammed b. Ali b. Tabatabâ, el -Fahrî fi‘l -Âdâbi‘s-Sultâniyye ve‘d -Düveli‘l - İslâmiyye, Beyrut ts.
  • » İbnü‘n -Nedîm, el-Fihrist, Beyrut 1994.
  • » İb nü‘l Esîr, İzzüddin Ebü‘l -Hasen, el-Kâmil fi‟t-Tarîh , I -XII, Dârü‘s -Sâdır, Beyrut 1982.
  • » İbnü'l -Fakîh, Ebû Bekr Ahmed b. Muhammed el -Hemedanî, Kitabu‟l-Büldân , Beyrut 1996.
  • » Kadriye Hüseyin, Büyük İslâm Kadınları, İstanbul 1982.
  • » Kazvinî, Zekeriyyâ b. Muhamme d, Asâru‟l-Bilâd ve Ahbâru‟l-İbâd, Beyrut 1969.
  • » Kehhale, Ömer Rıza, A‘lâmü‘n -Nisâ fî Alemeyil -Arab ve‘l -İslâm, Beyrut 1984.
  • » Kudâme b. Câfer, el-Harâc ve Sınaâtü‟l-Kitâbe , Bağdad 1981.
  • » Küçükaşçı, Mustafa Sabri, Abbâsîlerden Osmanlılara Kadar Mekke Tarihi, İ stanbul 2007.
  • » Kütübî, Salâhuddin Muhammed b. İakir b. Ahmed ed -Dâranî, Uyûnü‟t-Tevârîh, Kahire 1980.
  • » Le Strange, Baghdad During the Abbâsîd Caliphate, Oxford 1900.
  • » Le Strange, Guy, Büldânü'l- Hilâfeti'ş- İarkiyye , (Çev. Beşir Fransıs), Beyrut 1985.
  • » Mes'ûdî, E bu‘l -Hasen Ali b. Hasen, Mürûcu‟z-Zeheb ve Medâinü‟l-Cevher, I -IV, Beyrut 1965.
  • » Matlûb, Mahmûd, Ebû Yûsuf Hayatuhû ve Arâuhü'l -Fıkhiyye, Bağdat 1972.
  • » Nahle Müdevver, Cemîl, Tarîhu‘l -Irâk fi‘l -Asri‘l -Abbâsîyyîn (Hadâratü‘l -İslâm fi Dari‘s -Selâm), Kahire 20 03.
  • » Nüveyrî, İehabeddin Ahmed b. Abdülvehhâb, Nihayetü'l -Ereb fî Fünûni'l -Edeb, Kahire ts.
  • » Ochsenwald, William L., ''Ottoman Subsidies to the Hijaz, 1877 -1886'' International Jou rnal of Middle East Studies, Vol. 6, No. 3 (Jul., 1975), pp. 300 -307.
  • » Özdemir, İemsinur, Rehber Hanımlar, İzmir 2011.
  • » Reşîd, Seyyid Abdülazîz, Darb Zubaydah:The Pilgrim Road From Kufa to Mecca, Riyad 1980.
  • » Sa‘d, Abdü‘l -azîz er-Râşid, ''Derbizübeyde'', DİA, IX, s. 166.
  • » Salâhuddîn Muhammed b. İâkir b. Ahmed ed -Dâranî Kütübî, Uyûn ü't-Tevâ rih , (thk. Hüs a- meddin Kudüsî), Kahire 1980.
  • » Salih Ali, Ahmed, Meâlimi Bağdâd el -İdâriyye ve‘l -Umrâniyye, Bağdat 1988.
  • » Seâlibî, Ebû Mansûr Abdülmelik b. Muhammed b. İsmail, Letâifü‟z-Zürefâ min Tabakâti‟l- Fudalâ , Leiden 1978.
  • » Süveyd, Ahmed, Nisâü‟ş-İehirâ t min Tarihînâ , Beyrut 1985.
  • » es -Süyûtî, Celâleddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr, Tarîhu‟l-Hulefâ , Beyrut 1986.
  • » İeyban, Lütfi, İslâm Tarihinde Kadının Dönüşümü: Abbâsî Örneği, İstanbul 2004.
  • » et-Taberî, Muhammed b. Cerîr, Tarihu‟l-Ümem ve‟l-Mülûk, Beyrut 1988.
  • » e t-Tenûhî, Ebû Ali el -Kâdî Muhassin b. Ali b. Muhammed, Kitabü‟l-Ferec ba'de'ş-İidde , Beyrut ts.
  • » Turabi , Ahmet Hakkı , ''İbn Câmi‘ (ö.808) Kureyşli Meşhur Muğannî ve Be s- tekâr'', Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, cilt: IX, sayı: 1, ss. 161 - 174 .
  • » Uyar, Gülgün, ''Zübeyde bint Ca‘fer'', DİA, XLIV, 517 -519.
  • » Vefâ, Muhammed Ali, Nüfûzü‘n -Nisâ fi‘d -Devleti‘l -İslâmiyye fi‘l -Irâk ve Mısr, Kahire ts.
  • » Yâfiî, Afifüddîn Abdullah b. Es'ad b. Ali el -Yemanî, Mir'âtü'l-Cenân ve İbretü‟l-Yakzân fî Ma'rifeti Havadisi‟z-Zaman , Beyrut 1970.
  • » Ya‘kubî, Ahmed b. Ebî Ya‘kûb b. Câfer, Kitâbu‟l-Büldân (Ülkeler Kitabı), (çev. Murat Ağarı), İstanbul 2002.
  • » Yâkût el -Hamevî, İihabüddîn Ebû Abdullah, Mu‟cemu‟l-Büldân , I -V, Beyrut 1957.
  • » Zehebî, Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman, Siyeru A‟lâmi‟n -Nübelâ , I -XIII, Beyrut 1985.
  • » ……………..., İslâm Medeniyeti Tarihi, (Çev. Zeki Megamiz), I -V, İstanbul 1976.
  • » http://www.istanbul.edu.tr/genel/idari/basinhalk/HABERLER/20_10_10/PDF/kerkuk_net _1.pdf
  • » www.yapi.com.tr/HaberDosyalari/Detay_e rken -donemde-osmanli -devletinde -kadin -baniler- 1299 -1512 -ayse -cikla_221.html?HaberID=35030
İSTEM-Cover
  • ISSN: 1304-0618
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: N.E.Ü.İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Tekke âdâbı ile yetişmiş bir bestekâr: Sebilci Hüseyin efendi (okurlar)

Mustafa YILDIRIM

Ulusal mimarlık dönemi Konya yapılarında Türk çini sanatından yansımalar

Kâzım KÜÇÜKKÖROĞLU

Konya'da Konyalı bir hattat Prof. Dr. Fevzi Günüç

Bahattin KÜÇÜK

Abbasi sarayında hayırsever ve entelektüel bir hanımefendi: Zübeyde bt. Câfer

Kadir KAN

Arap yazısında alâmetler (nokta ve harekeler)

Gânim Kadvurî EL- HAMED

Üç şerefeli Camii avlu revaklarında bulunan xv. yüzyıl kalem işi uygulamalı hat örnekleri

Ali Fuat BAYSAL

Heyetler yılı (senetü‟l-vüfûd): TArihsel arka plan üzerine bir inceleme

Cahid KARA