Özgür ARUN, Mutlu BİNARK, Duygu Özsoy TAYLAN, Beren KANDEMİR, Gül ŞAHİNKAYA

Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri

Yaşlılar Covid-19 sürecinde çok uzun süre evde kaldıkları için sosyal izolasyona en fazla maruz kalan kesimlerin başında gelir. Pandemiye bağlı zorunlu izolasyon yalıtılma hissini ve buna bağlı sorunları da beraberinde getirir. Çalışmanın amacı, salgın sürecinde yaşlıların yalıtılma hissiyle başa çıkmak için medya kullanım pratiklerinin neler olduğunu, sosyal çevreleriyle nasıl bağlantıda kaldıklarını, yalıtılma hissiyle başa çıkma ve bağlantıda kalma pratiklerinin toplumsal kökenle ne tür bir ilişkisi olduğunu çözümlemektedir. Dijital sermayenin ve toplumsal sınıfın bu süreçteki belirleyici rolü araştırmanın odağını oluşturmaktadır. Türkiye’de yaşlılar salgın sırasında yalıtılmışlık hissinin üstesinden gelmelerinde en çok geleneksel medyanın yardımcı olduğunu söylemektedirler. Bunlar sırasıyla televizyon, telefon ve akıllı telefon görüşmeleri olarak belirginleşmektedir. Yaşlıların mensup oldukları toplumsal sınıf pozisyonlarına göre dijital sermaye hacimleri şekillenmekte, buna bağlı olarak nitelikli enformasyona erişim için kullandıkları iletişim araçları da çeşitlenmektedir. Kültürel soylular ve üst sınıfların dijital sermayeleri oldukça yüksek ve medya repertuvarları çeşitlidir. Çoklu mütekabiliyet analizi, dijital eşitsizliğin toplumsal, ekonomik ve kültürel eşitsizliğin bir uzantısı olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlılar, Covid-19, Toplumsal sınıf, Dijital sermaye, Bağlantıda kalma, Mütekabiliyet analizi

Social Class, Digital Capital and Practices for Staying Connected of Older People During the COVID-19 Pandemic

Older adults are among the ones most exposed to social isolation because they’ve stayed at home for much longer during the COVID-19 pandemic. The research aims through multiple correspondence analysis being made along the axis of questions about what media use practice older adults have for coping with feelings of isolation, how they stay in touch with their social environment, and what kind of relationship their practices for coping with the feeling of isolation and for staying connected to their social environment have to their social status. The research focuses on the decisive roles of digital capital and social status. Television is seen to help older adults the most in overcoming the feeling of isolation, followed by telephone and smartphone calls, respectively. Older adults with higher social status tend to have higher digital capital and accordingly also use more diverse means of communicating to access quality information. The multiple correspondence analysis has revealed digital inequality to be an extension of social, economic, and cultural inequalities.

Keywords:

Older people, COVID-19, Social class, Digital capital, Staying connected, Correspondence analysis,

PDF

___

65+ Yaşlı Hakları Derneği. (2020). 65 yaş üstü bireylere sokağa çıkma yasağı konusunda basın açıklaması. https://yaslihaklaridernegi.org/65-yas-ustu-bireylere-sokaga-cikma-yasagi-konusunda-basin-aciklamasi/ google scholar
Armitage, R., & Nellums, L. B. (2020). COVID-19 and the consequences of isolating the elderly. The Lancet Public Health, 5(5), e256. https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S2468-2667%2820%2930061-X google scholar
Arun, Ö., & Arun, B. K. (2011). Türkiye’de yaşlı kadının en büyük sorunu: Dulluk. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1515-1527. google scholar
Arun, Ö. (2013). Ageing in Turkey: The Peter Pan syndrome? In J. Troisi & H. J. von Kondratowitz (Eds.), Ageing in the mediterranean (pp. 297-325). Policy Press. google scholar
Arun, Ö. (2015). Kültürel hepçiller: Ne seçkin ne sıradan, sadece olağan! Türkiye televizyonunda izleyici beğenilerinin analizi. Toplum ve Bilim, 133, 247-280. google scholar
Arun, Ö. (2017). Sınıflar, kuşaklar ve kültüre düşkünlük: Antalya Yaşlılık Araştırması (AYA-Faz1) bulguları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7(1), 25-39. google scholar
Arun, Ö. (2018). Arayışlar: Türkiye’nin yaşlanma serüveni. Ö. Arun (Der.), Yaşlanmayı aşmak içinde (s. 7-20). Phoenix Yayınevi. google scholar
Arun Ö., (2019). Büroyla saha arasında: Yaşlanma çalışmalarında ilişkisellik. Strata: İlişkisel Sosyal Bilimler Dergisi, 0, 75-86. google scholar
Arun, Ö. (2020). Antalya Yaşlılık Araştırması üçüncü dönem, 2019 / 2020 temel bulgular ve yerel yönetimlere öneriler. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları. google scholar
Arun, Ö., (2021). Covid-19 gündeminde yaşlılara yönelik hak ihlalleri ve ayrımcı uygulamalar. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları. google scholar
Arun, Ö., & Çakıroğlu Çevik, A. (2013). Quality of life in an ageing society: A comparative analysis of age cohorts in Turkey. Zeitschrift füt Gerontologie und Geriatri, 46(8), 734-739. google scholar
Arun, Ö., & Elmas, Ç. (2020). Türkiye’de dijital eşitsizliğin toplumsal kökenleri. M. Fiğan ve Y. Özdemir (Der.), Dijital kültür, dijital eşitsizlikler, yaşlanma içinde (s. 115-135). Alternatif Bilişim Derneği. google scholar
Baran Görgün, A., Koçak Kurt, Ş., & Tekeli Serdar, E. (2017). Yaşlıların dijital teknolojileri kullanım düzeyleri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 45(1), 1-24. google scholar
Binark, M. (2020). Eşitsizliklerin yeniden tezahürü: Dijital eşitsizlikler ve yaşlı bireyler. Cogito, 98, 165-175. google scholar
Binark, M., Arun, Ö., Özsoy, D., Kandemir, B., & Şahinkaya, G. (2020). Covid-19 sürecinde yaşlıların enformasyon arayışı ve enformasyon değerlendirmesi proje raporu (Proje no. 120k613). TÜBİTAK. https://app.trdizin.gov.tr/proje/TWpFME9EYzM/covid-19-surecinde-yaslilarin-enformasyon-arayisi-ve-enformasyon-degerlendirmesi google scholar
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. G. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology education (pp. 241-58). Greenwood Press. google scholar
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgement of taste. Harvard University Press. google scholar boyd, d. (2010). Social network sites as networked publics: Affordances, dynamics, and implications. In Z. Papacharissi (Ed.), A networked self (pp. 47-66). Routledge. google scholar
Böhnke, P. (2005). First European Quality of Life Survey: Life satisfaction, happiness and sense of belonging. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. https:// www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef0591en_0.pdf google scholar
Castells, M. (2001). The internet galaxy: Reflections on the internet, business, and society. Oxford University Press. google scholar
Cotten, S. R., Ford, G., Ford, S., & Hale, T. M. (2014). Internet use and depression among retired older adults in the United States: A longitudinal analysis. Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences andSocial Sciences, 69(5), 763-771. google scholar
DiMaggio, P. (1982). Cultural capital and school success: The impact of status culture participation on the grades of U.S. high school students. American Sociological Review, 47(2), 189-210. http:// dx.doi.org/10.2307/2094962 google scholar
Dirini, İ., & Özsu, G. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde sosyal medyada nefret söylemi raporu. Alternatif Bilişim Derneği. https://ekitap.alternatifbilisim.org/covid19-nefret-soylemi-raporu/ google scholar
Erickson, B. H. (1996). Culture, class, and connections. American Journal of Sociology, 102(1), 217-251. google scholar
Fiğan, M., & Cihangir, M. (2020). Dijital eşitsizliğin etnik yanı: Yaşlı Kürtlerin teknoloji ile ilişkilenme deneyimleri. M. Fiğan ve Y. Özdemir (Der.), Dijital kültür, dijital eşitsizlikler, yaşlanma içinde (s. 315-342). Alternatif Bilişim Derneği. google scholar
Friedman, S., Savage, M., Hanquinet, L., & Miles, A. (2015). Cultural sociology and new forms of distinction. Poetics, 53, 1-8. google scholar
Gilleard, C. (2020). Bourdieu’s forms of capital and the stratification of later life. Journal of Aging Studies, 53, 100851. https://doi.org/10.1016/j.jaging.2020.100851 google scholar
Girdhar, R., Srivastava, V., & Sethi, S. (2020). Managing mental health issues among elderly during COVID-19 pandemic. Journal of Geriatric Care and Research, 7(1), 29-32. google scholar
Hasebrink, U., & Popp, J. (2006). Media repertoires as a result of selective media use. A conceptual approach to the analysis of patterns of exposure, Communications, 31(2), 369-387. google scholar
Hasebrink, U., & Domeyer, H. (2012). Media repertoires as patterns of behaviour and as meaningful practices: A multimethod approach to media use in converging media environments. Participations, 9(2), 757-779. google scholar
Hasebrink, U., & Hepp, A. (2017). How to research cross-media practices? Investigating media repertoires and media ensembles. Convergence, 23(4), 362-377. google scholar
Heo, J., Chun, S., Lee, S., Lee, K. H., & Kim, J. (2015). Internet use and well-being in older adults. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 18(5), 268-272. google scholar
Hofer, M., Hargittai, E., Büchi, M., & Seifert, A. (2019). Older adults’ online information seeking and subjective well-being: The moderating role of internet skills. International Journal of Communication, 13, 4426-4443. google scholar
Hoffman, D. L., Novak, T. P., & Schlosser, A. E. (2001). The evolution of the digital divide: Examining the relationship of race to internet access and usage over time. In B. M. Compaine (Ed.), The digital divide: Facing a crisis or creating a myth (pp. 47-97). The MIT Press. google scholar
İnceoğlu, Y. G. 2020. Yaşçılık virüsü. http://bianet.org/bianet/yasam/222573-yascilik-virusu google scholar
Katz-Gerro, T. (1999). Cultural consumption and social stratification: Leisure activities, musical tastes, and social location. Sociological Perspectives, 42(4), 627-646. google scholar
Kılıç, N. P., Özdemir, B. P., Gençtürk Hızal, S., & Aktaş, M. (2021). Covid-19 pandemisinde iletişimsel ihtiyaçlar, beklentiler ve deneyimler üzerine nitel bir araştırma: 65 yaş ve üzeri Ankara örneklemi. Connectist: İstanbul University Journal of Communication Sciences, 60, 127-155. google scholar
Küçük, O., & Koçak, M. C. (2019). İleri yaş grubu kişilerin internet kullanım alışkanlıkları: Trabzon örneği. The Journal ofInternational Social Research, 12, 1162-1168. google scholar
Lim, J. M., Tun, Z. M., Kumar, V., Quaye, S., Offeddu, V., Cook, A. R., & Tam, C. C. (2020). Population anxiety and positive behaviour change during the COVID-19 epidemic: Cross-sectional surveys in Singapore, China and Italy. https://www.medrxiv.org/ content/10.1101/2020.04.14.20065862v1.full.pdf google scholar
Lin, N. (1976). Foundations of social research. McGraw-Hill. google scholar
Neuman, W. L. (2010). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches (7. ed.). Pearson. google scholar
Nguyen, M. H., Gruber, J., Fuchs, J., Marler, W., Hunsaker, A., & Hargittai, E. (2020). Changes in digital communication during the COVID-19 global pandemic: Implications for digital inequality and future research. Social Media + Society, 6(3), 1-6. https://doi.org/10.1177/2056305120948255 google scholar
Nikolich-Zugich, J., Knox, K. S., Rios, C. T., Natt, B., Bhattacharya, D., & Fain, M. J. (2020). SARS-CoV-2 and COVID-19 in older adults: what we may expect regarding pathogenesis, immune responses, and outcomes. Geroscience. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s11357-020-00186-0.pdf google scholar
Nimrod, G. (2017). Older audiences in the digital media environment. Information, Communication & Society, 20(2), 233-249. google scholar
Olsson, T., Samuelsson, U., & Viscovi, D. (2019). At risk of exclusion? Degrees of ICT access and literacy among senior citizens. Information, Communication & Society, 22(1), 55-72. google scholar
Özcan, Y. Z., Ayata, S., Akcay, A., Arun, Ö., & Erciyes, C. (2003). Toplumsal yapı, refah göstergeleri ve toplumsal raporlama. TÜBİTAK. google scholar
Pei, X., & Fu, Z. (2022). Fakery as a process of negotiation: understanding the information assessment and sharing behaviours of the marginalized elderly on social media. Continuum, 36(3) 339-351. google scholar
Ragnedda, M. (2018). Conceptualizing digital capital. Telematics and Informatics, 35(8), 2366-2375. google scholar
Ragnedda, M. (2020). Enhancing digital equity: Connecting the digital underclass. Springer Nature. google scholar
Ragnedda, M., Ruiu, M. L., Addeo, F. (2020). Measuring digital capital: An empirical investigation. New Media & Society, 22(5), 793-816. google scholar
Ragnedda, M., & Ruiu, M. L. (2020). Digital capital: A Bourdieusian perspective on the digital divide. Emerald Group Publishing. google scholar
Robinson, L., Schulz, J., Khilnani, A., Ono, H., Cotten, S. R., Mcclain, N., Levine, L., Chen, W., Huang, G., Casilli, A. A., Tubaro, P., Dodel, M., Quan-Haase, A., Ruiu, M. L., Ragnedda, M., Aikat, D., & Tolentiono, N. (2020). Digital inequalities in time of pandemic: COVID-19 exposure risk profiles and new forms of vulnerability. First Monday, 25(6). https://firstmonday.org/ojs/ index.php/fm/article/view/10845/9563 google scholar
Rubin, A. M., & Rubin, R. B. (1982). Older persons’ TV viewing patterns and motivations. Communication Research, 9(2), 287-313. google scholar
Schlomann, A., Seifert, A., Zank, S., Woopen, C., & Rietz, C. (2020). Use of information and communication technology (ICT) devices among the oldest-old: Loneliness, anomie, and autonomy. Innovation in Aging, 4(2), 1-10. google scholar
Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği. (2020). Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği, yaşlıların sokağa çıkma yasağı sonrasında ortaya çıkabilecek ayrımcılığa ilişkin endişe duymaktadır. google scholar http://www.senex.org.tr/tr/Blog/pandemi-surecinde-yasllara-yonelik-tutum-ve-uygulamalar-hakknda/12 Serafini, G., Bondi, E., Locatelli, C., & Amore, M. (2020). Aged patients with mental disorders in the
COVID-19 era: the experience of Northern Italy. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 28(7), 794-795. https://doi.org/10.1016/jjagp.2020.04.015 google scholar
Sınav, A. (2019). 65 yaş ve üzeri bireylerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarının kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında incelenmesi: Eskişehir ili örneği (Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir. google scholar
Silva, E. B. (2006). Distinction through visual art. Cultural Trends, 15(2-3), 141-158. google scholar
Sunar, L. (2016). Türkiye sosyoekonomik statü endeksi geliştirme projesi raporu (Proje no: 113K506). google scholar
TÜBİTAK. https://app.trdizin.gov.tr/dokumangoruntule?ext=pdf&path=iszyC6h_ XyiCkvthyLGCVfH2RU9jXAn_PyHmXo7KHqafZ5Gf1gpHh9p5v_ dHDX8igPNouUBqmtsofYWDcZYvxQ4qPD9dTJBmpiWW8AYfRfA. google scholar
Sütlüoğlu, T. (2020). Orta yaş ve üzerindeki bireylerde dijital eşitsizliğin görünümleri: Erişim eşitsizlikleri ve kullanım farklılıkları. M. Fiğan ve Y. Özdemir (Der.), Dijital kültür, dijital eşitsizlikler, yaşlanma içinde (s. 215-246). Alternatif Bilişim Derneği. google scholar
Şentürk, M. (2020). Yaşlanmanın itibarını idrak etmeliyiz. Nihayet, 64, 22-31. google scholar
Şentürk, Ş. D. (2017). 60 yaş üstü bireylerin sosyal ağlarda yer alma motivasyonları: Facebook örneği. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1(2), 183-195. google scholar
Tekedere, H., & Arpacı, F. (2016). Orta yaş ve yaşlı bireylerin internet ve sosyal medyaya yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 377-392. google scholar
Türk Psikologlar Derneği Travma, Afet ve Kriz Birimi. (2020). COVID-19 salgını sırasında ruh sağlığı https://www.psikolog.org.tr/tr/haberler/www/covid-19-salgini-sirasinda-ruh-sagligi-x656 google scholar World Health Organization. (2015). World report on ageing and health. google scholar
Quintana, D., Cervantes, A., Saez, Y., & Isasi, P. (2018). Internet use and psychological well-being at advanced age: Evidence from the English longitudinal study of aging. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(3), 480. https://dx.doi.org/10.3390/ ijerph15030480 google scholar
Vahia, I. V., Blazer, D. G., Smith, G. S., Karp, J. F., Steffens, D. C., Forester, B. P., & Reynolds, C. F. (2020). COVID-19, mental health and aging: A need for new knowledge to bridge science and service. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 28(7), 695-697. google scholar
Van Eijck, K., & van Oosterhout, R. (2005). Combining material and cultural consumption: Fading boundaries or increasing antagonism? Poetics, 33(5-6), 283-298. google scholar
Yang, Y., Li, W., Zhang, Q., Zhang, L., Cheung, T., & Xiang, Y. T. (2020). Mental health services for older adults in China during the COVID-19 outbreak. The Lancet Psychiatry, 7(4), e19. https:// doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30079-1 google scholar
Yıldırım Becerikli, S. (2013). Kuşaklararası iletişim açısından yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı: İleri yaş grubu üzerine bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(44), 19-31. google scholar