42042

Aşıya İlişkin Refleksler Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Van Örneği

COVİD-19 salgını dünya genelinde toplumsal yaşamın gündelik formunda birçok rutini devre dışı bırakan değişimlere yol açtı. Birey, toplum, devlet ve devletlerarası ilişkilerin yerleşik normallerini askıya alan COVİD-19 virüsüne yönelik maske, fiziksel mesafe, dezenfektan kullanımı, sokağa çıkma yasakları gibi çok sayıda kısıtlama devreye sokuldu. Fakat bütün salgınlarda olduğu gibi COVİD-19’da da salgını sonlandırmada en büyük rol aşı çalışmalarına verildi. Salgını sonlandırmak ya da salgının etkisini minimize etmek amaçlı aşı kullanımı başladıktan sonra aşı taraftarı, aşı karşıtı ve mütereddit olarak kategorize edilebilecek üç farklı toplumsal refleks ve grup ortaya çıktı. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki kentler arasında sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından görece son sıralarda yer alan, yaşlı nüfus oranı düşük, COVİD-19 virüsüne yakalanma oranları Türkiye ortalamasının altında yer alan Van’da, COVİD-19 aşısına yönelik algı ve tutumları 1635 kişilik örneklem grubu üzerinden ortaya koymaktır. Cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, hane halkı büyüklüğü, gelir düzeyi, meslek, politik parti tercihi, kronik rahatsızlık, COVİD-19’a yakalanma ve hastalığı geçirme biçiminin aşı taraftarlığı, aşı karşıtlığı ve aşı tereddütlüğü ile ilişkisini belirlemek bu çalışmanın ana odağını oluşturmaktadır. Bulgular cinsiyet, kronik rahatsızlık durumu ve COVİD-19’u geçirme biçimi dışında kalan değişkenler ile aşılanma arasında anlamlı bir ilişkinin olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Aşı, Aşı karşıtlığı, Aşı kararsızlığı, Covid-19, Van, Vaccine, Anti-vaccine, Vaccine hesitancy, COVID-19, Van

Sociological Research on Vaccine-Related Reflexes: The Case of Van

The COVID-19 pandemic has resulted in changes that have disabled routines in many respects regarding the daily form social life takes around the world. Numerous restrictions such as wearing masks, physical distancing, disinfectant use, and curfews have been put into effect to prevent the spread of the COVID-19 virus, and this has suspended the established norms of individual, societal, state, and interstate relations. Three different social reflexes and groups have emerged that can be categorized as provaccine, anti-vaccine, and hesitant with regard to vaccines’ ability to end or minimize the effects of the pandemic. The aim of this study is to reveal the attitudes and perceptions toward COVID-19 vaccines regarding a sample group of 1,635 people in Van, one of the relatively least socioeconomically developed cities in Türkiye with a low elderly population and below-average rate of residents who’ve caught COVID-19 in Türkiye. This study focuses on determining the relationships that gender, age, marital status, education level, household size, income level, occupation, political party preference, chronic illness, and whether contracted COVID or not (if so, the severity) have with their status of being pro-vaccine, anti-vaccine, or vaccine-hesitant. The findings reveal a significant relationship to exist between vaccine attitude and the selected variables apart from gender and chronic illness, and status of having contracted COVID-19 or not.

Keywords:

Vaccine, Anti-vaccine, Vaccine hesitancy, COVID-19, Van,

PDF

___

Albrecht, D. (2022). Vaccination, politics and COVID-19 impacts. BMC Public Health, 22(96). https://doi.org/10.1186/s12889-021-12432-x
Ataman, K., Bozkurt, V., Göka, E., İlhan M. N., Vuran B. & Yıldırım N. (2021). Covid-19 küresel salgınının toplumsal etkileri. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 78(3), 235–248.
BBC (2021). Aşı karşıtları İstanbul Maltepe’de protesto gösterisi düzenledi. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58532056
Bekis-Bozkurt, H. (2018). Aşı reddine genel bir bakış ve literatürün gözden geçirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 8(1), 71–76.
Bozkurt, V., Arlı, N. B., İlhan, M. N., Usta, E. K., Budak, B., & Dev, M. A. (2022). Factors affecting negative attitudes towards COVİD-19 vaccines. Journal of Humanity and Society, 1(20).
Demir, T. (2021). Aşı karşıtı tutumların sosyokültürel ve dinî boyutları. Tevilat Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 275–291.
Kata, A. (2010). A postmodern pandora’s box: Anti-vaccination misinformation on the internet. Vaccine, 28(7), 1709–1716. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2009.12.022
Küçükali, H., Ataç, Ö., Palteki, A. S., Tokaç, A. Z., & Hayran, O. (2022). Vaccine hesitancy and anti-vaccination attitudes during the start of COVİD-19 vaccination program: A content analysis on Twitter data. Vaccines,10, 161–162. https://doi.org/10.3390/vaccines10020161
Murphy, J., Vallières, F., Bentall, R. P., Shevlin, M., McBride, O., Hartman, T. K., McKay, R., Bennett, K., Mason, L., Gibson-Miller, J., Levita, L., Martinez, A. P., Stocks, T. V. A., Karatzias, T., & Hyland, P. (2021). Psychological characteristics associated with COVİD-19 vaccinehesitancy and resistance in ıreland and the United Kingdom. Nature Communications, 12(29). https://doi.org/10.1038/s41467-020-20226-9
Ortiz-Sánchez, E., Albendín-García, L., Cañadas-De la Fuente, G. A., Gómez-Urquiza, J. L., Pradas-Hernández, L., Velando-Soriano, A., & Vargas-Román, K. (2020). Analysis of the anti-vaccine movement in social networks: A systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(15) 5395. https://www.doi.org/10.3390/ijerph17155394
Önder E, P., Şahin, H., Güvercin, C. H., Yalçın, B., Özdemir O. B., Kara, H. & Tuzcu, Ö. (2022). Covid-19 aşı kararsızlığı ve reddine sosyolojik bakış, Ege Üniversitesi Yayınları.
Parin, S. & Demirci, E. Y. (2016). Sosyo-ekonomik göstergelerle Van (1963-2013). S. Parin (Ed.), Van kent araştırmaları. Bağlam Yayınları.
Sağlık Bakanlığı. (2022). Sağlık Bakanlığı verileri. Yazar.
T.C. Sanayi ve Kalkınma Bakanlığı. (2017). Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. Yazar. https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege
Wildeford, P. (2017). Hoe long does it take to research and develop a new vaccine. https://forum.effectivealtruism.org/posts/8qMDseJTE3vCFiYec/how-long-does-it-take-to-researchanddevelop-a-new-vaccine
Yumru, M. & Karakoç-Demirkaya, S. (2021). COVİD-19 aşı karşıtlığı-kararsızlığı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 24(3) 276–277.
Yüksel, H. G. & Topuzoğlu, A. (2019). Aşı redlerinin artması ve aşı karşıtlığını etkileyen faktörler. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 4(2), 244–258. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.525983