Oryantalizm'in Ardından

Edward Said, “paradigma kurucu bir eser” olma özelliği taşıyan Orientalism'de, Avrupa'nın Doğu ile bağlantılı kültürel, siyasî, iktisadî çıkarlarından kaynaklanan, kökü çok eskilere uzanan bir yazı geleneğini inceledi. Kendisinden önce de oryantalizm konusunda fikirler yürütmüş ve Batılı oryantalist düşünceye -özellikle de metodolojisine- ilişkin belli eleştirilerde bulunmuş şahsiyetlerden söz etmek mümkündür. Ancak hiç biri Said'in kitabının etkisine ulaşamadı. Orientalism, yayınlanışından bugüne değin 30 yılı aşkın süre içinde, hakkında yazılmış sayısız tanıtım ve eleştiri yazısına ve üzerine yapılmış pek çok konferansa konu oldu. Bu yazıda, Orientalism'e farklı zaviyelerden yöneltilen eleştirilerden Bernard Lewis, Sadik Jalal al-Azm, Aijaz Ahmad, Leonard Binder, Fred Halliday, Michael Richardson, James Clifford'unkiler, Said'in çalışmasından daha fazla yararlanma imkanı barındırıp barındırmadıkları ve oryantalizm tartışmasına nasıl bir katkıda bulundukları perspektifinden hareketle değerlendirilmeye çalışıldı.

Anahtar Kelimeler:

Oryantalizm, Tersinden Oryantalizm, Edward W. Said, Bernard Lewis, Sadik Jalal al-Azm, Aijaz Ahmad, Leonard Binder, James Clifford, Michael Richardson, Fred Halliday, C. G. Spivak

After Orientalism

: In his “paradigm-shifting” work Orientalism, Edward Said examined the old tradition of literature/discourse generated by the cultural, political and economic interests of Europe on the East. One can mention some other names who put forward ideas about orientalism and criticized to a certain extent the European orientalist thought, especially its methodology. Nevertheless, none of them has achieved the impact of Said's Orientalism. In this article, the criticisms directed at Orientalism by Bernard Lewis, Sadik Jalal al-Azm, Aijaz Ahmad, Leonard Binder, Fred Halliday, Michael Richardson, and James Clifford have been scrutinized from the perspective whether they provide us with the opportunity to benefit from Said's title in a more comprehensive way and how they contributed to the debate on orientalism.

Keywords:

Orientalism, Edward W. Said, Bernard Lewis, Sadik Jalal al-Azm, Orientalism in Reverse, Aijaz Ahmad, Leonard Binder, James Clifford, Michael Richardson, Fred Halliday, C. G. Spivak.,

PDF

___

Abdel Malek, A. (1963). Orientalism in crisis. Diogenes, 44, 103-140.
Abdülmelik, E. (1998). Krizdeki oryantalizm. M. Kır (Çev.). A. L. Tibawi, Enver Abdülmelik ve Hamid Algar, Krizdeki oryantalizm: Eleştiriler içinde (s. 7-47) İstanbul: Yöneliş Yayınları.
Ahmad, A. (1995). Teoride sınıf, ulus, edebiyat: Jameson, Salman Rüşdi, Edward Said. A. Fethi (Çev.), İstanbul: Alan Yayınları.
Al-Azm, S. J. (1981). Orientalism and orientalism in reverse. Khamsin, 8, 5-26.
Anderson, P. (1974). Lineages of the absolutist state. Londra: New Left Books.
Binder, L. (1996a). Oryantalizme yeni bir yaklaşım denemesi: Kültürel bir geleneğin geçerliliği sorunu. Y. Kaplan (Çev.). Leonard Binder, Liberal İslam içinde (s. 135-202), Kayseri: Rey Yayıncılık.
Binder, L. (1996b). Oryantalizmin yapıçözümü. F. Ünsal ve Y. Aktay (Çev.). A. Topçuoğlu ve Y. Aktay (Ed.), Postmodernizm ve İslam, küreselleşme ve oryantalizm içinde (s. 165-215), Ankara: Vadi Yayınları.
Buruma, I. ve Margalit, A. (2009). Garbiyatçılık: Düşmanlarının gözüyle Batı. G. Turan (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayıncılık.
Clifford, J. ve Marcus, G. E. (1986). Writing culture: The poetics and politics of ethnography. Berkeley: University of California Press.
Clifford, J. (1988). On orientalism. The predicament of culture: Twentiethcentury ethnography, literature and art içinde (s. 255-276), Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Crone, P. ve Cook, M. (1977). Hagarism: The making of the Islamic world. Cambridge: Cambridge University Press.
El-Behiy, M. (1962). El-Mübeşşirûn ve’l-müsteşrikûn ve mevkîfehum mine’l- İslam. Kahire.
El-Behiy, M. (1996). İslamî düşüncede oryantalist etki. İ. Sarmış (Çev.). İstanbul: Ekin Yayınları.
Geertz, C. (1968). Islam observed: Religious development in Morocco and Indonesia. New Haven: Yale University Press.
Halliday, F. (1995). Conclusion: ‘Orientalism’ and its critics. Islam and the myth of confrontation: Religion and politics in the Middle East içinde (s. 199-217), Londra: I. B. Tauris Publisher.
Halliday, F. (1998). İslam ve çatışma miti. U. Özkırımlı ve G. Koç (Çev.). İslam ve çatışma miti içinde (s. 218-242), İstanbul: Sarmal Yayınları.
Hodgson, M. (1974). The venture of Islam: Conscience and history in a world civilisation. Chicago: University of Chicago. (Türkçesi: Hodgson, M. (1993). İslam’ın serüveni: Bir dünya medeniyetinde bilinç ve tarih. 3 cilt. İzzet Akyol, Senai Demirci ve ark. (Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.)
Holbrook, V. (2000). Şarkiyatçılık. Virgül, Mart, 29, 6-10.
Irwin, R. (2008). Oryantalistler ve düşmanları. B.Tırnakçı (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayıncılık. Lewis, B. (1982). The Question of Orientalism. New York Review of Books, 24 Haziran, 49-56.
Lockman, Z. (2010). Contending visions of the Middle East: The history and politics of orientalism. (2. bs.). New York: Cambridge University Press.
Lockman, Z. (2012). Hangi Ortadoğu?: Oryantalizm, tarih, siyaset. B. Birinci (Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
Marx, K. (1977a). Hindistan’da İngiliz egemenliği. M. Erdost (Çev.). K. Marx-F. Engels, Sömürgecilik Üzerine içinde (s. 33-40), Ankara: Sol.
Marx, K. (1977b). Hindistan’da İngiliz Egemenliğinin Gelecekteki Sonuç- ları. M. Erdost (Çev.). K. Marx-F. Engels, Sömürgecilik üzerine içinde (s. 86-93), Ankara: Sol Yayınları.
Richardson, M. (1990). Enough Said: Reflections on orientalism. Anthropology Today, 6 (4), Ağustos, 16-19.
Said, E. W. (1978). Orientalism. New York: Vintage Books.
Said, E. W. (1995). East isn’t East: The impending end of the age of orientalism. Time Literature Supplement, 3 Şubat, 3-5.
Said, E. W. (1981). Covering Islam: How the media and the experts determine how we see the rest of the world. New York: Pantheon; Londra: Routledge & Kegan Paul.
Said, E. W. (1984). Haberlerin ağında İslam. A. Alatlı (Çev.). İstanbul: Pınar Yayınları.
Said, E. W. (1985). Orientalism revisited?. F. Barker ve ark. (Ed.), Europe and its other içinde, Colchester: University of Essex.
Said, E. W. (1985a). Orientalism reconsidered. Race and class, Eylül, 27 (2), 1-15.
Said, E. W. (1985b). Ek: Oryantalizme yeniden bakış. S. Ayaz (Çev.). Edward W. Said, Oryantalizm: Sömürgeciliğin keşif kolu (3. bs.) içinde (s. 515-540), İstanbul: Pınar Yayınları.
Said, E. W. (1986). Orientalism reconsidered. Francis Barker, Peter Hulme, Margaret Iversen ve Diana Loxley (Ed.), Literature, politics and theory: Papers from the Essex conference 1976-1984 içinde (s. 210-229), Londra: Methuen & Co Ltd.
Said, E. W. (1996). Doğu, Doğu değildir: Oryantalizm çağının yaklaşan sonu. N. Alpay (Çev.). Varlık, Şubat (1061), 42-49.
Said, E. W. (1999). Şarkiyatçılık: Batı’nın şark anlayışları. B. Ülner (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Schaar, S. (1979). Orientalism at the service of imperialism. Race & Class, 21 (1).
Spivak, C. G. (2007). Otuz yıl sonra İstanbul’da oryantalizmi okumak. B. Açıl (Çev.). Lütfi Sunar (Ed.), Uluslararası Oryantalizm Sempozyumu, 9-10 Aralık 2006 içinde (s. 13-26), İstanbul: Büyükşehir Belediyesi Kültürel ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü.
Turner, B. S. (1985). Marks ve oryantalizmin sonu. H. Ç. Keskinok (Çev.). İstanbul: Kaynak Yayınları.