Girit'e dair önemli bir kaynak: Mahmud Celaleddin Paşa'nın Girit ihtilâli tarihi

Mora İsyanı'ndan sonra bağımsızlığını kazanan Yunanistan, Girit'i kendisine bağlamak için adada, Avrupalı devletlerin yardımı ile isyanlar çıkardı. Bu isyanların en önemlilerinden biri de, 1865-1868 yılları arasında üç yıl süren Girit İhtilali'dir. Bu ihtilale dair, Osmanlı devlet adamlarından Mahmud Celaleddin Paşa'nın yazdığı Girit İhtilali Tarihi önemli bir kaynaktır. Mahmud Celaleddin Paşa, 3 Ekim 1867'de ihtilali sona erdirmek amacıyla Girit'e giden Sadrazam Ali Paşa'nın maiyetinde bulunmuştur. Beş ay kadar adada kalan müellif olayların görgü tanığıdır. Bu bakımdan yazdıkları fevkalade önemlidir. Eserin bilinen tek nüshası 163 varaktan (326 sayfa) ibarettir. İhtilal sürecinde âsilerle yapılan savaşlar, görüşmeler, Avrupa devletlerinin bu süreçte takip ettikleri politikalar, alınan tedbirler ve askeri harekatlar hakkında ilk elden bilgiler veren eser Sultan II. Abdülhamid'e sunulmuştur.

An important source on crete: Mahmud Celaleddin Pasha's history of revolution of crete

Having earned its independency after Morea insurgonces with the assists of European states to acqure the island. One of the most important of these insurgances was Crete Revolution which lasted three years between 1865-1868. Mahmud Celaleddin Pasha's History of Crete Revolution which is about this revolution, is an important source. Mahmud Celaleddin Pahsa was part of Grand Vizier Ali Pasha's train in order to end the revolution in october 3, 1867. The author who stayed on the island for 5 months, is the witness of the incidents. This case shows us how important are what he wrote. The work has only one known copy consisted of 163 leafs, it informs us about the wars and negotiations with insurgents, European states strategies in this period, taken measures and military operations and was presented to Sultan Abdulhamid II.

___