İbrahim AYTAŞ, Serir UZUN

Düzce kent merkezindeki yaya alanlarının görsel peyzaj kalitesininbelirlenmesi

Yaya alanları, farklı özellikteki kentsel alanları birbirine bağlayan geçiş bölgesi niteliği taşımaları nedeniylekentlerin görsel peyzaj kalitesinin ortay a konmasında belirleyici birer unsur olmaktadırlar. Bu çalışma, Düzce kentmerkezindeki yaya alanlarının görsel peyzaj kalitesini ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Gerçekleştirilençalışmada uzman görüşüne dayalı bazı görsel peyzaj özellikleri (doğallık, yönetilebilirlik, tarihsellik) ile toplumunfarklı kesimlerince anketler yoluyla değerlendirilmiş olan algı ve beğeni parametreleri arasındaki ilişki Pearsonkorelasyon analizi aracılığıyla incelenerek, psikofiziksel yaklaşım modeli bağlamında ele alınm ıştır. Analizsonuçlarına göre; tüm faktörler arasındaki ilişkiler yüksek düzeyde anlamlı bulunmuştur (p = 0,000 < 0,05). Algı vebeğeni faktörlerine en çok etki eden görsel peyzaj özelliğinin doğallık olduğu sonucuna varılmıştır. Gerçekleştirilenaraştır ma sonucunda Düzce kent merkezindeki yaya alanlarının görsel peyzaj kalitesinin orta seviyede olduğu tespitedilmiştir ( min= 1,64; max = 3,60). Planlama ve tasarım çalışmalarında yaya alanlarının görsel peyzaj özellikleridikkate alınmalı, bakım çalışmalarına gereken önem verilmeli ve bu sayede kentin görsel peyzaj kalitesiarttırılmalıdır.

Determining visual landscape quality of pedestrian areas in Düzce city center

Pedestrian zones are determining factors on visual landscape quality of cities because of their transitionzone ch aracteristics between various urban areas. This study was performed to demontsrate the visual landscapequality of areas des igned for pedestrians in the Düzce city center. In this study, relationship between landscapecharacteristics based on expert opinion (naturalness, manageability, historicity) and perception and liking parametersevaluated by different classes of society h ave been evaluated by different classes of society via questionnaires andstatistically analysed (by Pearson Correlation) in terms of psycophysical approach model. According to results ofanalysis, it was concluded that there were a strong relationship between all factors (Which factors and give somequantitative results) (p = 0,000 < 0,05). Visual landscape feature which mostly influences the perception and the liking factors was determined as naturalness. It was concluded that visual landscape quality of pedestrian areas inthe center of Düzce city was in moderate level ( min= 1,64; max = 3,60). Visual landscape charecteristics ofpedestrian areas should be considered in planning and design studies, maintenance works should be given moreimportance and thanks to this, visual landscape quality of Düzce city should be increased.

PDF

___

Acar, C., Çiçek Kurdoğlu, B., Kurdoğlu, O., Acar, H., 2006. Public preferences for visual quality and management in the Kackar Mountains National Park (Turkey). International Journal of Sustainable Development and World Ecology 13 (6): 499 -512.
Aminzadeh, B., Ghorashi, S., 2007. Scenic landscape quality and recreational activities in natural forest parks, Iran. International Journal of Environmental Research 1(1): 5 -13.
Arriaza, M., Canas -Ortega, J.F., Canas -Madu eno, J,A., Ruiz-Aviles, P., 2004. Assessing the visual quality of rural landscapes. Lanscape and Urban Planning 69 (1): 115 -125.
Arthur, L.M., 1977. Predicting scenic beauty of forest environments: some empirical tests. Forest Science 23(2): 151 - 160.
Aslanboğa, İ., 1986. Kentlerde Yol Ağaçlaması. TÜBİTAK Yayınları, Yapı Araştırma Enstitüsü. Yayın no: U3, S: 1 - 54. Ankara.
Aşıkkutlu, H.S., Daşdandır, A., Kayacan, B., Şahin Kütük, B., Uzun, O., Demir, Z., Müderrisoğlu, H., 2012. Korunan alanlarda Rekreasyo nel Olanak Dağılımı (ROD) yöntemi ile ideal rekreasyonel yönetim bölgelerinin oluşturulması.
Dokuz Eylül Üniversitesi Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, I. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi, Antalya, ISNB: 978 -605 -5437 -79 -4, pp. 103 -119.
Atak, E., 20 01. Otomobil Kullanımını Etkileyen Mekansal ve Sosyoekonomik Etkenler: Ankara Çayyolu Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara.
Bakan, K., Konuk, G., 1987. Türkiyede kentsel dış mekanların düzenlenmesi. TÜBİTAK, Yapı Araştırma Enstitüsü, Rap or no: 493, Ankara.
Bayramoğlu, E., Özdemir, B., 2012. Trabzon kent merkezi, Uzun Sokak kentsel donatı elemanlarının kent kimliği açısından değerlendirilmesi. Kastamonu Üniver sitesi Orman Fakültesi Dergisi 12 (2): 182 -191.
Berlyne, D.E., 1971. Aesthetics and Psychobiology. Appleton -Century-Crofts, 336 pages, NewYork.
Beza, B.B., 2010. The aesthetic value of a mountain landscape: A study of the Mt. Everest Trek. Landscape and Urban Planning 97 (4): 306 317.
Brown, G., Brabyn, L., 2012. An analysis of the relationships between multiple values and physical landscapes at a regional scale using public participation GIS and landscape character classification. Landscape and Urban Planning 107 (3): 317 331.
Brown, T.C., Daniel, T.C., 1986. Predicting scenic beau ty of timber stands. Forest Science 32 (2): 471 -487.
Bulut, Z., Karahan, F., Sezen, I., 2010. Determining visual beauties of natural waterscapes: A case study for Tortum Valley (Erzurum/Turkey). Scientific Research and Essay 5 (2): 170 -182, ISSN 1992 -2248 .
Clay, G.R., Daniel, T.C., 2000. Scenic landscape assessment: The effects of land management jurisdiction on public perception of scenic beauty. Landscape and Urban Planning 49 (1 -2): 1 -13.
Çakcı, I., 2007. Peyzaj Planlama Çalışmalarında Görsel Peyzaj D eğerlendirmesine Yönelik Bir Yöntem Araştırması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. Ankara.
Çakcı, I., Çelem, H., 2009. Kent parklarında görsel peyzaj algısının değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri De rgisi 15(1): 88 -95.
Daniel, T.C., 2001. Whither scenic beauty? Visual landscape quality assessment in the 21st century. Landscape and Urban Planning 54 (1 -4): 267 -281.
Demir, Ü., 2008. Peyzaj Tasarımında Yaya Bölgeleri Antakya Hürriyet Caddesi Yayalaştır ma Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Hatay.
Dinçer, A.A., 2011. Görsel Peyzaj Kalitesinin Biçimsel Estetik Değerlendirme Yaklaşımı İle İrdelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. Ankara.
Elinç, H., 2011. Görsel Kalite Değerlendirmesi Yöntemi İle Antalya İli Alanya İlçesindeki Abdurrahman Alaettinoğlu ve Alanya Belediye Başkanları Kent Parklarının İrdelenmesi. Yüksek Lis ans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
Hançerlioğlu, O., 1976. Felsefe Ansiklopedisi. Remzi Kitabevi, Yükselen Matbaacılık, İstanbul.
Hepcan, Ş., Özkan, M.B., Kaplan, A., Küçükerbaş, E.V., Kara, B., Deniz, B., Coşkun Hepcan, Ç., Altuğ, İ., 2006.
Yaya erişiminde süreklilik sorunu ve çözüm olanaklarının Bornova kent merkezi örneğinde araştırılması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 43(2): 121 -132, ISSN: 1018 -8851.
Herzog, T.R., Kaplan, S., Kaplan, R., 1982. The prediction of preference for unfamiliar urban places. Population and Environment 5(1): 43 -59.
Jorgensen, A., Hitchmough, J., Calvert, T., 2002. Woodland spaces and edges: their impact on perception of safety and preference. Landscape and Urban Planning 60 (3): 135 -150.
Kamičaitytė -Virbaienė, J., Januaitis, R., 2004. Some methodical aspects of landscape visual quality preferences analysis. Environmental Research, Engineering and Management 3(29): 51 -60.
Kaplan A., Hepcan Ç.C., 2004. Ege Üniversitesi Kampüsü Sevgi Yo lu nun görsel (etki) değerlendirme çalışması. Ege Üniversitesi Zir aat Fakültesi Dergisi 41(1): 159 -167.
Kaplan, H., Acuner, A., 2005. Ankarada yayalaştırma sorunsalı: Yaya alanlarının yasal çerçeve ve yerel yönetimlerin rolü kapsamında değerlendirilmesi. Planlama 4(34): 112 -123.
Kaptanoğlu, A.Y.Ç., 2006. Peyzaj Değerlendirmesinde Görsel Canlandırma Tekniklerinin Kullanıcı Tercihine Etkileri. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. İstanbul.
Kıroğlu, E., 2007. Erzurum Kenti ve Yakın Çevresindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum. Kupka, J, Vojar, J., Vorel, I., 2010. Intersubject Ag reement in Evaluating the Visual Attractiveness of Landscape.
Journal of Landscape Studies 3: 221 -229.
Müderrisoğlu, H., Eroğlu, E., 2006. Bazı ibreli ağaçların kar yükü altında görsel algılanmasındaki farklılıklar. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 1, 136 -146, Isparta.
Müderrisoğlu, H., Yerli, Ö., Turan, A.A., Duru, N., 2005. ROS (Rekreasyonel Fırsat Dağılımı) yöntemi ile Abant Tabiat Parkında kullanıcı memnuniyetinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 11(4): 397 -405.
Noe, F.P., Uysal, M., 1997. Evaluation of outdoor recreational settings: A problem of measuring user satisfaction. Journal of Retailing and Consumer Services 4(4): 223 230.
Özçelik, M., 2010. Peyzaj Mimarlığında Üç Boyutlu Modelleme Tekniğinin Görsel Değerlendirmede Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. İstanbul.
Özdamar, K., 2013. Paket Programlar ile İstatiksel Veri Analizi. Nisan Kitabevi. Cilt: 1 -2, ISBN: 978 -975 -6428 -51 -1.
Eskişehir. Özgüç Erdönmez, İ.M., 1999. TEM Hadımköy -Kınalı Arası Peyzaj Planlaması Üzerinde Görsel Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fak ültesi Dergisi, 49 A(2): 115 -132.
Özhancı, E., Yılmaz, H., 2011. Rekreasy on Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi; Erzurum Örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(2): 67 -76.
Polat, A.T., Önder, S., 2011. Konya ili kent parklarının görsel kalitesinin belirlenmesi. I. Konya Kent Sempo zyumu, 347 -357, Konya.
Schroeder, H.W., Daniel, T.C., 1980. Predicting the scenic quality of forest road corridors. Environment and
Behavior 12 (3): 349 -366. Şişman, E.E., Uyguner, B., 2009. Tekirdağ kent merkezinde kullanıcıların yaya bölgeleri hakkında ki görüşlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 2, ISSN: 1302 -7085, S: 134 - 146.
Tepe, A.C., 2010. Tarihi Gülhane Parkı Yenileme Çalışmaları ve Kullanıcı Memnuniyeti. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Ens titüsü, Yüksek Lisans Tezi. Bartın.
Turgut, H., Atabeyoğlu, Ö., Yılmaz, H., Irmak, M.A., 2012. Evaluating different planting design compositions for visual landscape quality in street planting. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 13(1): 49 -6 6.
Tveit, M., Ode, A., Fry, G., 2006. Key concepts in a framework for analysing visual landscape character. Landscape Research 31(3): 229 -255.
Tyrväinen, L., Silvennoinen, H., Kolehmainen, O., 2003. Ecological and aesthetic values in urban forest management. Urban Forestry and Urban Greening 1(3): 135 -149. URL-1. Düzce Valiliği Resmi İnternet Sitesi: http://www.duzce.gov.tr/index.php?option=com_wrapper&Itemid=268. Erişim tarihi: 29.07.2013.
Uzun, S., 2005. Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti; Gölcük Ormaniçi Dinlenme Alanı ve İnönü Parkı Örneği. AİBÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Bolu.
Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S., 2004. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Detay Yayıncılık, S: 50. Ankara.