Dursunbey-Alaçam yöresi karaçamlarında (Pinus nigra subsp. pallasiana) tohum verimi ve değişimi
Bu araştırma ile 1972-1978 yılları arasında Dursunbey-Alaçam yöresi karaçamlarında tohum veriminin (kalite ve kantite olarak) yıllara, yaş basamaklarına, silvikültiirel işlemlere, yükselti basamaklarına, göre değişimi ile tohum dökümünün yıl içindeki seyrinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöre karaçamlarından iki farklı yükselti ve üç yaş basamağından 11 deneme alanı seçilmiştir. Yüksek kuşakta üç yaş basamağından (55-65; 120-130, 140-150) seçilen birinci veya ikinci bonitetin üst sınırındaki deneme alanlarından birer adedine mutedil, birer adedine de şiddetli müdahale yapılmıştır. Bu kuşakta 140-150 yaş basamağından bir adet dördüncü bonitet, orta kuşakta ise 55-65 yaş basamağından birinci bonitet birer deneme alanı daha seçilmiştir. 50x50 m boyutlarındaki deneme alanlarının her birine, sistematik olarak 10 m aralıklarla 25 er adet tohum kapan yerleştirilmiştir. Tohum kapanlara bağlı torbalar genel olarak yılda beş kez değişti-rilerek tohum dökümünün yıl içindeki dağılımı, dolu ve boş tohumların sayılması ile tohum kalitesi belirlenmiştir. Altı yıllık bulgulara göre, yüksek kuşakta bol tohum yıllarının 4-5, orta kuşakta 2-3 yılda bir oluştuğu belirtilebilir. Yüksek kuşakta en düşük tohum verimi 55-65 yaş basamağında saptanmıştır. 120-130 ve 140-150 yaş basamaklarının tohum verimleri ise yıllara göre en yüksek veya orta düzeyde olmuştur. Orta kuşaktaki tohum verimi, araştırmanın yapıldığı tüm yıllarda en yüksek bulunmuştur. Dördüncü bonitet populasyonun tohum verimi düşük olmuş ve bu populasyonda bol tohum yılı oluşmamıştır. Yıllar itibariyle deneme alanlarının tohum verimindeki azalma ve çoğalmalar genelde aynı yöndedir. Yıl içindeki genel ortalama tohum veriminin %37'si Nisan, % 36'sı Ocak-Mart periyodu, %19'u Mayıs, %6'sı Haziran ve %3'ü Temmuz-Aralık periyodunda dökülmüştür. Tüm yılları ve deneme alanlarını kapsa-yan genel ortalama boş tohum oranı %29 olmuştur. Orta kuşakta boş tohum oram en düşük, yüksek kuşak dördüncü bonitet alanda ise en yüksek bulun-muştur (sıra ile genel ortalama değerler % 19 ve % 45). Boş tohum oranı zen-gin tohum yılında genel olarak en düşük düzeydedir. En düşük boş tohum oranı 55-65 yaş basamağında (%26) olup, 120-130 ve 130-140 yaş basamaklarında birbirine yakm seyretmiştir (sıra ile %35 ve %34). Araştırma sonuç-lan, 1972-1975 yıllan arasındaki tüm yıl ve tüm yaş basamaklarında, zengin tohum yıllarındaki boş tohum oranlarının, genel olarak daha düşük olduğunu ortaya koymuştur.
Seed crop and its variation of Pinus Nigra subsp. Pallasiana in Dursunbey-Alaçam locality
In this study quantity and quality variations of Pinus nigra ssp. pallasiana according to the years, elevational belts, age categories and silvicultural treatments together with its annual periodical dispersal at Dursunbey-Alacam between the years of 1972-1978 were investigated. Eleven sample plots from two different elevational belt and three age categories were chosen. Moderate and intensive silvicultural treatments were applied to two of the three sample plots of each age category (55-65; 120-130; 140-150) at upper belt (1430-1510 m) which were in the first or near the upper limit of second site classes. In this belt another sample plot of fourth site class in 140-150 age category, and at middle belt (830) a sample plot in first site class and 55-65 age category were also chosen. 25 seed traps were systematically placed with 10 m intervals in each sample plot (50x50 m). Seed traps were emptied 5 times a year. In this way the annual periodical rhytm of seed dispersal was followed. Moreover, by counting of full, and empty seeds the seed quality was determined. According to the findings it could be possible to exprès that good seed years may occure in 4-5 years and 2-3 years intervals at upper and middle belts, respectively. At upper belt (1430-1510 m) minimum seed crop was obtained at 55-65 age category, while seed crops of 120-130 and 140-150 age categories were altered as maximum or medium according to the years. Seed crop of middle belt (830 m) was maximum in all years of investigation. Except .two years, in general, the lowest quantity seed crop was recorded atsample plot of fourth site class in upper belt without good and medium seed years. Seed productivity of all populations, in general, showed the same pat-tern form year to year. As total average the maximum seed shedding occured in April (37%). This is followed by January-February period (36%),'May (19 %), June (6%) and July-December period (3%). The percentage of empty seed was 29% as the total average of all sample plots and all years. The average empty seed percentage was the lowest (19%) at the middle belt and the highest (45%) in the sample plot of the fourth site class at the higher belt. In good seed years, in general, the lowest empty seed percentages were recorded. The lowest empty seed percentage was obtained at 55-65 age category (26%), while the values were nearly equal at the 120-130 (35%) and the 140-150 (34%) age categories. The research results suggest that in all years (1972-1975) and in all sample plots, in general the average empty seeds percentages were lower at good seed years.
