Görünen Ceza, Görünmeyen İnfaz: Türkiye’de Ceza ve İnfaz Politikaları Işığında Hükme Riayet

2000 yılından beri Türkiye’deki cezaevi nüfusu aşırı hızla artmış ve gelinen şu noktada, cezaevlerinde yer kalmamıştır. Bu sorunu çözmeye yönelik ceza ve adalet politikalarında kapsamlı bir reforma gidilmesi yerine, günü kurtarmaya yönelik, TCK’da öngörülen cezalara dokunmadan onların infaz biçimini değiştiren birtakım düzenlemeler yapma yöntemi tercih edilmiştir. Bunun sonucunda, İnfaz Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde yapılan değişikliklerle, ceza mahkemeleri tarafından verilen ve infaz edilen cezalar arasında büyük bir uçurum yaratılmıştır. Bundan dolayı Türkiye’de şu anda iki ayrı cezalandırma politikasının mevcut olduğu söylenebilir: ilki, TCK ve mahkemece belirlenen ve kamoyunca “görünen” ceza politikası; ikincisi de cezaların infaz aşamasında ortaya çıkan ve dolayısıyla kamuoyunun farkında bile olmadığı, “görünmeyen” ama fiilen uygulanan cezalandırma politikası. Bu makalede, görünen ve görünmeyen cezalandırma politikalarının sonucu infaz aşamasında oluşan “hükme riayet edilmeme” durumunun boyutu, suç senaryolarıyla gösterilmiştir. Sonuç olarak, makalede cezalandırma politikalarını daha şeffaf, öngörülebilir ve etkin hale getirmek için açık ve geniş bir tartışmanın gerekliliği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

cezalandırma politikası, cezaların infazı, af, suç, ceza adaleti, cezaevleri.

How Administration of Prison Sentences in Turkey Undermines the “Truth in Sentencing”

Prison population in Turkey has ballooned since 2000. At this time, prisons are overcrowded and full. Instead of developing a comprehensive crime and justice policy to address this issue, temporary regulatory patches have been used to relieve the immediate overcrowding, by playing with how sentences are executed. Through these changes adopted in the Law on the Execution of Sentences and its related bylaws, a substantive gap has opened between the sentences imposed by criminal courts, and those executed in actuality. As a result, we conclude that Turkey currently has two penal policies: The “visible” one, as reflected in the Penal Code and the sentences meted out by courts, and the “invisible” one which is the result of how those sentences are executed, which is hidden from the public view. In order to demonstrate the size of this gap and the extent of the lack of “truth in sentencing” under the current state of affairs, a number of crime vignettes are presented, showing what the meted and executed sentences would be in each case. Keeping these results in mind, we call for an open and comprehensive discussion on how crime and criminality should be addressed, while taking into account the realities of prison and rehabilitation management, in order to improve the transparency, predictability, and the efficiency of penal policies

Keywords:

Penal policy, Execution of sentences, Amnesty, Crime, Criminal justice, Prisons,

PDF

___

• Aebi, Marcelo F.; Berger-Kolopp, Léa, Burkhardt, Christine; Tiago, Mélanie M.
• Prisons in Europe 2005-2015 Volume 1, Strasbourg, 2018, https://bit.ly/2tBftfl, (24.2.2019)
• Prisons in Europe 2005-2015: Turkey - Country Profile, Strasbourg, 2018, https:// bit.ly/2FImtyV, (24.2.2019)
• Aebi, Marcelo F.; Tiago, Mélanie M.; Berger-Kolopp, Léa; Burkhardt, Christine: Co- uncil of Europe Annual Penal Statistics SPACE I – Prison Populations Survey 2016, Strasbourg. 2018, https://bit.ly/2Xm3eAI, (24.2.2019).
• Alpan, Arca, Neoliberal Ceza Devleti ve Kitlesel Hapsetme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul, 2018
• Arslan, N. Talat, “Kamu Örgütlerinde Hukuksal Düzenlemelerden Kaynaklanan So- runlar (İnfaz Kurumları Örneği)”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C: 4, S: 1, 2003, ss. 31-47
• Can, Sibel, “Türk Hukukunda Af Kurumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65(4), ss. 1291-1312
• Dammer, Harry R.; Erise-Pengelly, Varrie A., “Diversion”, Encyclopaedia Britanni- ca, 2016, https://bit.ly/2E7rhL3, (24.2.2019)
• Demirbaş, Timur, İnfaz Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Seçkin, 2015
• Dinler, Veysel, “Mağduriyet Kavramına Çok Yönlü Yaklaşım”, Suç Mağdurları, Der.; Bahar, Halil İbrahim, Ankara, 2006
• Dursun, Hasan, “Af Kavramına Genel Bir Bakış”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S: 85, 2009, ss. 373-402
• Eisenstein, James; Flemming, Roy B.; Nardulli, Peter F., The Contours of Justice: Communities and Their Courts, Boston, 1988
• Garland, David, Culture of Control: Crime and Social Order in Contemporary Soci- ety, Chicago, 2002
• Gönen, Zeynep, “Yoksulluğun Suçlulaştırılması, Suçun Irksallaştırılması: Kapitaliz- min Tarihsel Mirası ve Türkiye Örneği”, Praksis, 28, ss. 57-80
• von Hirsch, Andrew, Criminal Deterrence and Sentence Severity: An Analysis of Re- cent Research. Oxford, 1999
• Manav, Tamer; Erdal, Mürsel, “Ceza İnfaz Kurumu Projelerinin Maliyet-Etkililik Analizi ile Değerlendirilmesi”, TÜBAV Bilim Dergisi, C. 10, S. 3, ss. 21-27
• Nagin, Daniel S., “Deterrence in the Twenty First Century”, Crime and Justice, C. 42, 2013, ss. 199-263
• Pratt, John, Penal Populism, London, 2007
• Sabol, William J., The Influences of Truth-in-Sentencing Reforms on Changes in Sta- tes Sentencing Practices and Prison Populations, Washington, D.C., 2002
• Samaha, Joel, Criminal Procedure, Wadsworth, 2014
• Scheidegger, Amie R., “Truth in Sentencing”, The Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice, Der.; Albanese, Jay S., Wiley-Blackwell, 2014, ss. 1–3
• Seydioğulları, İbrahim Hakkı, “Türkiye’de Ceza Afları: Ankara’da Af Konulu Alan Araştırması”, Polis Bilimleri Dergisi, C: 8, S: 3-4, ss. 1-28
• Tonry, Michael H., Sentencing Matters, Oxford, 1997
• Yavuz, Hakan A., “Türkiye’de Denetimli Serbestlik Mümkün Müdür? Dünü, Bugünü ve Yarınıyla Türk Ceza Adalet Sisteminde Denetimli Serbestlik”, Türkiye’de Denetim- li Serbestlik 10. Yıl Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı – Uluslararası Yakla- şımlar, Der.; Özyörük, Deniz, Ankara, 2016, https://bit.ly/2NvkIGr, (26.2.2019), ss. 15-23
• Yıldırım, İrem, The Dilemma of Amnesty Politics in the AKP Era: Balancing the Qu- estions of Legitimacy and Instrumentality, İstanbul, 2016 (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi: Boğaziçi Üniversitesi)
• Yıldırım, İrem; Kuyucu, Tuna, “Neoliberal Penality and State Legitimacy: Politics of Amnesty in Turkey during the AKP Period”, Law & Society Review, 2017, C:51, S: 4, ss. 859-894
• Kızmaz, Zahir. “Ceza veya Kriminal Yaptırımın Suç Oranları Üzerindeki Caydırıcı Et- kisi”, Sosyal Bilimler Dergisi, C. 7, S: 2, ss. 210-231 • Mevzuat
• 1803 sayılı Cumhuriyetin 50 nci Yılı Nedeniyle Bazı Suç ve Cezaların Affı Hakkında Kanun, Kabul: 15.5.1974, RG: 18.5.1974 – s: 14890.
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, Kabul: 12.4.1991, RG: 12.4.1991 – s: 20843 mükerrer
• 4616 sayılı 23 Nisan 1999 Tarihine Kadar İşlenen Suçlardan Dolayı Salıverilmeye, Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanun, Kabul: 21.12.2000, RG: 22.12.2000 – s: 24268
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, Kabul: 26.9.2004, RG: 12.10.2004 – s: 25611
• 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun; Kabul: 13.12.2004, RG: 29.12.2004 – s: 25685
• 6291 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Denetimli Ser- bestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanununda Değişiklik Yapılması- na Dair Kanun, Kabul: 5.4.2012, RG: 11.4.2012 – s: 28261
• 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun, Kabul: 13/7/1965, RG: 16.7.1965 – s: 12050
• 6757 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Kurum ve Kuruluşlara İlişkin Düzenle- me Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edil- mesine Dair Kanun, Kabul: 09.11.2016, RG: 24.11.2016 – s: 29898
• Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği, RG: 2.9.2012 – s: 28399
• Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfa- zı Hakkında Tüzük, BK: 20.03.2006 – 2006/10218, RG: 06.04.2006 – 26131 • Web Kaynakları
• Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü’nün web sitesinden alınan hükümlü ve tutuk- lu sayıları; http://www.cte.adalet.gov.tr/menudekiler/istatistikler/yeni_yillar.asp, (21/2/2019)
• Türkiye İstatistik Enstitüsünün Nüfus ve Demografi, http://tuik.gov.tr/UstMenu. do?metod=temelist , (21/2/2019)