Medeni inhitat devirlerinden sonra yeniden yükselmiş bütün milletlerin milli intibah ve siyasi irtifalarına eski, unutulmuş edebiyatın yeniden meydana çıkarılması büyük bir tesir icra etmiştir. Milletler için eskilerden kalma medeniyet eserleri ebedi bir hayat ve teceddüt menbaı teşkil ediyor. Şahıslar için “âb-ı hayat” çeşmesi bulunmadı ise de milletler için bu menba mevcuttur. O da milletin lisan ve edebiyatıdır. Sonki yüz sene içinde dünyanın türlü kıtalarında uzun bir sukût ve tenezzül devirlerinden sonra istiklâl kesbeden milletlerin tarih-i intibahı bu hakikati gayet açık bir surette ispat ediyor1. Misal için Harb-i Umumiden sonra müstakil milletler arasında mevki kazanan iki milletin intibahından bahsetmek istiyorum, Finlerden ve Çeklerden. Bu iki milletin uyanmasında milli tarih ve edebiyata ait tetkik ve keşiflerin bir âmil-i intibah olması gayet örenekli2 bir surette tezahür etmiştir. Bugün faaliyetleri, ciddiyetleri, yüksek medeniyetleriyle bütün medeni dünyanın dikkat ve hürmetini celbeden müstakil bir millet olmağa haklarını amelen ispat eden bu iki milletin hâli her cihetten bizim için şâyân-ı itibardır. Bu milletlerde intibah nasıl başlandı?

Medeni inhitat devirlerinden sonra yeniden yükselmiş bütün milletlerin milli intibah ve siyasi irtifalarına eski, unutulmuş edebiyatın yeniden meydana çıkarılması büyük bir tesir icra etmiştir. Milletler için eskilerden kalma medeniyet eserleri ebedi bir hayat ve teceddüt menbaı teşkil ediyor. Şahıslar için “âb-ı hayat” çeşmesi bulunmadı ise de milletler için bu menba mevcuttur. O da milletin lisan ve edebiyatıdır. Sonki yüz sene içinde dünyanın türlü kıtalarında uzun bir sukût ve tenezzül devirlerinden sonra istiklâl kesbeden milletlerin tarih-i intibahı bu hakikati gayet açık bir surette ispat ediyor1. Misal için Harb-i Umumiden sonra müstakil milletler arasında mevki kazanan iki milletin intibahından bahsetmek istiyorum, Finlerden ve Çeklerden. Bu iki milletin uyanmasında milli tarih ve edebiyata ait tetkik ve keşiflerin bir âmil-i intibah olması gayet örenekli2 bir surette tezahür etmiştir. Bugün faaliyetleri, ciddiyetleri, yüksek medeniyetleriyle bütün medeni dünyanın dikkat ve hürmetini celbeden müstakil bir millet olmağa haklarını amelen ispat eden bu iki milletin hâli her cihetten bizim için şâyân-ı itibardır. Bu milletlerde intibah nasıl başlandı?