Yetişkinlerde Ruh Sağlığı Sürekliliğinin Hedonik Açlık ve Beslenme Alışkanlıkları ile İlişkisi

Amaç: Ruh sağlığı üzerine yapılan araştırmalar psikolojik durumun yeme davranışı üzerinde etkisi olduğunu vurgulamaktadır. Bu çalışmalar, ruh sağlığı sürekliliği ile hedonik açlık arasında bir ilişki olabileceğini düşündürmektedir. Bu çalışma, yetişkinlerin ruh sağlığı sürekliliği ile hedonik açlık arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamıştır. Yöntem: Çalışma, herhangi bir psikolojik hastalığı olmayan 387 yetişkin (65 erkek ve 322 kadın) birey ile tamamlanmıştır. Veriler araştırmacı tarafından kartopu örnekleme modeli kullanılarak Google Formlar aracılığıyla toplanmıştır. Genel anket, besin tüketim sıklık formu, Ruh Sağlığı Sürekliliği Kısa Formu (RSS-KF) ve Besin Gücü Ölçeği (BGÖ) uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %56,1'i normal ruh sağlığında ve %36,4'ü iyilik halindedir. Düzenli fiziksel aktivite yapan katılımcıların RSS-KF toplam ve alt faktör puanları anlamlı olarak daha yüksektir (p<0,05). BGÖ toplam puanı kadınlarda erkeklerden daha yüksektir. Katılımcıların RSS-KF ve BGÖ toplam puanları arasında negatif, zayıf ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır (p<0,05). Beden kütle indeksi (BKİ) ile BGÖ toplam puanları arasında pozitif, zayıf ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki belirlenmiştir. BGÖ toplam skoru, vücut ağırlığı ve BKİ arasında pozitif, zayıf ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır. Tüm BGÖ toplam ve alt faktör puanları ile fast food ve cips tüketim sıklığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir negatif korelasyon saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre ruh sağlığı sürekliliği azaldıkça hedonik açlık artmaktadır. Düzenli fiziksel aktivite yapan bireylerde ve erkeklerde ruh sağlığı sürekliliğinin daha yüksek olduğu belirlendi. Hedonik açlık arttıkça cips ve fast-food ürünlerinin tüketim sıklığı da artmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hedonik açlık, ruh sağlığı, obezite, yeme davranışı

The Relationship of Mental Health Continuum with Hedonic Hunger and Dietary Habits in Adults

Purpose: Research on mental health emphasizes that psychological state has an effect on eating behavior. These studies suggest that there may be a relationship between mental health continuum and hedonic hunger. This study aimed to examine the relationship between adults’ mental health continuity and hedonic hunger. Method: Participants were 387 adults (65 men and 322 women) without any mental illness. Data was collected by the researcher using the snowball sampling model, via Google Forms. A general questionnaire, food consumption frequency form, Mental Health Continuum Short-Form (MHC-SF) and Power of Food Scale (PFS) were administered. Results: 56.1% of the participants were in normal mental health and 36.4% in well-being. MHC-SF total and sub-factor scores of the participants who did regular physical activity were significantly higher (p<0.05). The PFS total score was higher in women than men. There was a negative, weak, and statistically significant correlation between participants' MHC-SF and PFS total scores (p<0.05). There was a positive, weak and statistically significant correlation between Body Mass Index (BMI) and PFS total scores. There was a positive, weak and statistically significant correlation between PFS score, body weight and BMI. There was a statistically significant negative correlation between all PSF total and sub-factor scores and the frequency of fast-food and chips consumption (p<0.05). Conclusion: Hedonic hunger increased as the mental health continuum decreased. It was determined that the continuity of mental health was higher in individuals who do regular physical activity and in men. As hedonic hunger increased, the frequency of consumption of chips and fast-food products increased.

Keywords:

Hedonic hunger, mental health, obesity, eating behavior,

PDF

___

Monteleone P, Scognamiglio P, Monteleone AM, et al. Gastroenteric hormone responses to hedonic eating in healthy humans. Psychoneuroendocrinology. 2013;38(8):1435–41.
Cameron JD, Goldfield GS, Finlayson G, et al. Fasting for 24 hours heightens reward from food and food-related cues. PLoS One. 2014;9(1):e85970.
van den Akker K, Schyns GJA. Altered appetitive conditioning in overweight and obese women. Behav Res Ther. 2017;99:78–88.
Schüz B, Schüz N, Ferguson SG. It’s the power of food: individual differences in food cue responsiveness and snacking in everyday life. Int J Behav Nutr Phys Act. 2015;12:149.
Dockendorff SA, Petrie TA, Greenleaf CA, et al. Intuitive eating scale : an examination among early adolescents. J Couns Psychol. 2012;59(4):604–11.
Westerhof G, Keyes C. Mental illness and mental health: the two continua model across the lifespan. J Adult Dev. 2010;17(2):110–9.
Keyes CLM, Grzywacz JG. Health as a complete state: the added value in work performance and healthcare costs. J Occup Env Med. 2005;47(5):532–32.
Keyes CLM, Dhingra SS, Simoes EJ. Change in level of positive mental health as a predictor of future risk of mental illness. Am J Public Heal. 2010;100(12):2366–71.
Myers JE, Sweeney TJ, Witmer JM. The wheel of wellness counseling for wellness: A holistic model for treatment planning. J Couns Dev. 2000;78(3):251–66.
Konttinen H. Emotional eating and obesity in adults: The role of depression, sleep and genes. Proceedings of the Nutrition Society. 2020;79(3):283–9.
Özgür MUA. Ankara’da yaşayan üniversite öğrencilerinde besin bağımlılığı ve gece yeme sendromunun değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Bilim Derg. 2018;7(1):10–21.
Sevincer G, Konuk N. Emosyenel yeme. J Mood Disord. 2013;3(4):171–8.
Sominsky L, Spencer SJ. Eating behavior and stress: a pathway to obesity. Frontiers in Psychology. 2014;5:1–12.
Lee PCDJ. Food for thought : reward mechanisms and hedonic overeating in obesity. Curr Obes Rep. 2017;6(4):353–61.
A healthy lifestyle - WHO recommendations. https://www.who.int/europe/news-room/fact-sheets/item/a-healthy-lifestyle---who-recommendations .
Demirci İAA. Ruh sağlığı sürekliliği kısa formu’nun geçerliği ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilim Fakültesi Derg. 2015;48(1):49–64.
Cappelleri JC, Bushmakin AG, Gerber RA, et al. Evaluating the Power of Food Scale in obese subjects and a general sample of individuals: development and measurement properties. Int J Obes (Lond). 2009;33(8):913– 22.
Hayzaran M. Üniversite Öğrencilerinin Hedonik Açlık Durumlarının Farklı Ölçekler İle Belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi] Türkiye: Başkent Üniversitesi Sağlık Bilim Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı; 2018.
Ower FK, Çelik ND. Yaşam boyu sağlıklı yaşam ve iyilik hali. Curr Approaches Psychiatry. 2018;10(4):440–53.
Demirel SA, Eğlence R, Kaçmaz E. Üniversite öğrencilerinin ruhsal durumlarının belirlenmesi. NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2011;1:18-29.
Aştı N, Acar G, Bağcı H, ve ark. Sağlık bakım profesyoneli olarak yetişecek öğrencilerin ruhsal durumları ve yaklaşımlar. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2005;15:25-35.
Alparslan N, Yaşar S, Dereli E ve ark. Sağlık yüksekokulu ve teknik eğitim fakültesi öğrencilerinde görülen depresif belirtiler ve bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2008;2:48-57.
Karatosun H. Fiziksel aktivite ve ruh Sağlığı. Süleyman Demirel Üniversitesi Yaşam Derg. 2010;2(2):9–13.
Kandola A, Ashdown-Franks G, Hnedrikse J, et al. Physical activity and depression: Towards understanding the antidepressant mechanisms of physical activity. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 2019;107:525-39.
Rebar LA, Stanton R, Gerad D, et al. A meta-meta-analysis of the effect of physical activity on depression and anxiety in non-clinical adult populations. Health Psychology Review. 2015;9(3):366-78.
De Mello MT, Lemos VA, Antunes HKM, et al. Relationship between physical activity and depression and anxiety symptoms: A population study. Journal of Affective Disorders. 2013;149(l-3):241-46.
Lök N, Bademli K. Yetişkin bireylerde fiziksel aktivite ve depresyon arasındaki ilişkisinin belirlenmesi. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute. 2017;14(40):101-10.
Delfabbro PH, Winefield AH, Anderson S, et al. Body image and psychological well-being in adolescents: the relationship between gender and school type. J. Genet. Psychol. 2011;172:67-83.
Murray KM, Byrne DG, Rieger E. Investigating adolescent stress and body image. J. Adolesc. 2011;34:269-78.
Şarahman C, Akçil OM. Investigation of the relationship between hedonic status of adult individuals food craving, impulsivity and self esteem status. J Tradit Complem Med. 2019;2:71-82.
Akkaya KU, Uslu B, Özcan BA. The relationship of hedonic hunger with depression and physical activity in students of faculty of health sciences. Top Clin Nutr Vol. 2022;37(1):33–40.
Stok FM, De Vet E, Wardle J, et al. Navigating the obesogenic environment: how psychological sensitivity to the food environment and self-regulatory competence are associated with adolescent unhealthy snacking. Eat Behav. 2015;17:19-22.
Flaskerud JH. Mood and food. Issues Ment Health Nurs. 2015;36(4):307–10.
Yen PK. Depression-the diet connection. Geriatr Nurs. 2005;26(3):143–4.
Mason TB, Dunton GF, Gearhardt AN, et al. Emotional disorder symptoms, anhedonia, and negative urgency as predictors of hedonic hunger in adolescents. Eat Behav. 2020;36:101343.
Özenoğlu A. Duygu durumu, besin ve beslenme ilişkisi. ACU Sağlık Bil Derg. 2018;9(4):357-65.
Atilla F, Marietta N. The psychological aspects of eating. Hungarian Medical Journal. 2007;147-56.
Ayyıldiz F, Ülker İ, Yıldıran H. Hedonik açlık ve yeme davranışı ilişkisinin farklı beden kütlelerine yansıması. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2021;49(2):9-17.
Karakaş HM, Saka M. Obez olan ve olmayan yetişkin bireylerde sezgisel yeme davranışının hedonik açlık ve aşırı besin isteği ile ilişkisinin belirlenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimler Dergisi. 2021;6:53-69.