Ayşe Mücella SOYDAN, Nurten ELKİN, Abdullah Yüksel BARUT

Bakım Yükünün Yaşlı Bakıma Etkileri

Yaşlanma fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden bazı işlevlerde azalma ve kayıpların meydana geldiği geriye dönüşü olmayan kaçınılmaz ve fizyolojik bir süreçtir. Evde bakıma ihtiyaç duyan hastalar arasında yaşlılar önemli bir yer tutarlar. Türkiye’de ve dünyanın birçok ülkesinde yaşlı sayısının giderek artması beraberinde yeni sorunlar oluşturmaktadır. Yaşlılarda görülen sağlık sorunları genellikle morbitite ve mortalitesi yüksek olan hastalıklardır. Bakım yükü yaşlılara bakım veren aile bireylerinin ya da yakınlarının karşı karşıya kaldığı önemli bir sağlık sorunudur. Bakım yükü, bakım verenin olduğu kadar yaşlının da sağlığını ve yaşam kalitesini etkileyen önemli bir konudur. Yükün bilinmesi, ortaya çıkarılması ve hafifletilme çalışmaları hem bakım alan yaşlıların hem de bakım verenlerin yaşam kalitelerine çok önemli katkılar sunacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlılık, yaşlanma, bakım yükü, yaşlı bakımı

Effects of Care Burden on Elderly Care

Aging is a physiological and irreversible process that causes decreases and losses in some functions, both mental and social. The elderly have an important place among the patients who need home care. The world’s and Turkey’s elderly population is increasing, and this situation brings new issues with it. The health issues that are seen in the elderly are usually associated with high morbidity and mortality. The burden of care is an important health problem faced by family members or their relatives who care for the elderly. Caregiver burden affects the health and quality of life of both the patient and the caregiver. Knowing and revealing the burden and making studies about relieving the burden will make very important contributions to the quality of life for both the elderly who need care and the caregivers.

Keywords:

Elderly, aging, caregiver burden, elderly care,

PDF

___

Bilir N, Erbaydar NP. Yaşlılık Sorunları. In: Güler Ç, Akın L. Halk Sağlığı Temel Bilgiler 3. 3. Baskı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi; 2015:1528-1540.
Kılıç D. Yaşlı sağlığı. In: Erci B. Halk Sağlığı Hemşireliği. 2. Baskı, Ankara: Anadolu Nobel Tıp Kitapevleri; 2016:176-196.
Türkiye İstatistik Kurumu Resmi İnternet Sayfası. İstatistiklerle Yaşlılar 2020, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2020-37227 Yayınlanma Tarihi 18 Mart 2021. Erişim Tarihi 29 Mart 2021
Olgun N, Eti FA, Yücel N, Öntürk ZK, Laçin Z. Yaşlıların sağlık durumlarının değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;4(2):72-78.
Akdemir N, Bostanoğlu H, Yurtsever S, Kutlutürkan S, Kapucu Z, Özer ZC. Yatağa bağımlı hastaların evde yaşadıkları sağlık sorunlarına yönelik evde bakım hizmet gereksinimleri. Dicle Tıp Dergisi. 2011;38(1):57-65
Fadıloğlu Ç. Yaşlıda evde bakım. In: Fadıloğlu Ç, Ertem G, Aykar FŞ. Evde Sağlık ve Bakım. 1. Baskı, Amasya: Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım;2013:159-177.
Erdem M. Yaşlıya bakım verme. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2005;8(3):101-106.
Adak N. Yaşlıların gayri resmi bakıcıları: Kadınlar. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi. 2003;2(6):74-82.
Remennick L. All my life is one big nursing home: Russian immigrant women in Israel speak about double caregiver stress. Women’s Studies International Forum. 2001;24(6):685-700.
Türkiye İstatistik Kurumu Resmi İnternet Sayfası. İstatistiklerle Yaşlılar 2023, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2022-49667 Yayınlanma Tarihi 17 Mart 2023. Erişim Tarihi 28 Nisan 2023
Ekwall A, Hallberg I. The association between caregiving satisfaction. Difficulties and coping among older family caregivers. Journal of Clinical Nursing. 2007;16:832-844.
Kasuya R, Polgar-Bailay P, Takeuchi R. Caregiver burden and burnout. A guide for primary care physicians. Postgraduate Medicine. 2000;108(7):119-123.
Lidell E. Family support a burden to patient and caregiver. European Journal of Cardiovascular Nursing. 2002;1:149-152.
Salama R, El-Soud F. Caregiver burden from caring for impaired elderly: A cross-sectional study in rural lower egypt. Italian Journal of Public Health. 2012;9(4):1-10.
Işıl Ö, Onan N. Yaşlı ve demanslı bireye bakım verenlerde bakım yükü ve yaklaşımlar. Türkiye Klinikleri Yaşlı Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Özel Sayısı. 2016;2(1):74-80.
Özyeşil Z, Oluk A, Çakmak D. Yaşlı hastalara bakım verme yükünün durumluk-sürekli kaygıyı yordama düzeyi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2014;15:39-44.
Atagün Mİ, Elagöz M, Yılmaz Özpolat A. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3(3):513-552.
Tayaz E, Koç A. Engelli bireye bakım verenlerde algılanan bakım yükü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Bakırköy Tıp Dergisi. 2018;14:44-52.
Kars Fertelli T, Özkan Tuncay F. İnmeli bireye bakım verenlerde bakım yükü, sosyal destek ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. JAREN Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi. 2019;5(2):107-115.
Yıldırım S, Engin E, Başkaya VA. İnmeli hastalara bakım verenlerin yükü ve yükü etkileyen faktörler. Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi. 2013;50:169-174. doi:10.4274/npa.y6505.
Schulz R, Beach S. Care giving as a risk factor for mortality. The Journal of the American Medical Association. 1999;282(23):2215-2219.
Gopalan N, Brannon L. Increasing family member’s appreciation of family caregving stres. The Journal of Psichology. 2006;140(2):85-94.
Ilse B, Fey, H, De Wit L, Putman K, Weerdt W. Stroke caregivers’ strain: Prevalence and determinants in the first six months after stroke. Disability and Rehabilitation. 2008;30(7):523-530.
Gayomali C, Sutherland S, Finkelstein F. The challenge for the caregiver of the patient with chronic kidney disease. Nephrol Dial Transplant. 2008;23:3749-3751.
Tuna M, Olgun N. İnmeli hastalara bakım veren hasta yakınlarında görülen tükenmişlik durumunda algılanan sosyal desteğin rolü. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2010;41-52.
Selçuk KT, Avcı D. Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2016;7(1):1-9.