Kümeleme Analizi İle Türkiye ve Ortadoğu Ülkelerinin Ekonomik Göstergeler Açısından Karşılaştırılması

Bu çalışmada Ortadoğu ülkelerinin ve Türkiye’nin yaşamış olduğu siyasi olaylar neticesinde 1980-2013 yılları arasında bu ülkelerin ekonomik yapılarının birbirine benzer olup olmadığı ve yaşanan siyasal olaylar neticesinde bu benzer yapıların değişip değişmediği incelenmiştir. Yaşanan siyasal olayların etkilerine göre 1980 -2013 yılları üç farklı döneme ayrılarak benzerlikleri ölçmek için kümeleme analizi kullanılmıştır. Bu dönemler; 1980:01-2003:12, 2003:01-2010:12, 2010:01-2013:12 olarak belirlenmiştir. Analize dahil edilen ülkeler, Bahreyn, Irak, İran, İsrail, Kuveyt, Libya, Lübnan, Mısır, Suriye, Suudi Arabistan, Türkiye, Umman, Ürdün, ve Yemen olarak seçilmiştir. Benzer ve benzer olmayan ülkeleri incelemek için ise ihracat, ithalat, enflasyon, gayri safi yurtiçi hasıla deflatörü (GSYH def. yıllık %), gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH), gayri safi milli gelir (GNI), brüt tasarruf, yurtdışı net gelir, döviz kuru, nüfus artışı (yıllık %) ve toplam nüfus zaman serileri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda dönemsel değişkenlik gösteren ülkeler ilk iki periyotta azınlıkta iken, son dönemde çoğalmıştır.

Comparing Turkey and The Middle East Countries with Cluster Analysis: Economic Perspective

Middle East countries are clustered between the years 1980-2013 according to the their exports, imports, inflation , gross domestic product deflator (GDP def. annual %) , gross domestic product (GDP), gross national income (GNI) , gross saving, the net income of the foreign exchange rate , population growth (annual %) and the total population. We identify three different periods, respectively 1980:01-2003:12, 2003:01-2010:12, 2010:01-2013:12, examined the economic situation of countries. Including countries for clustering are Bahrain, Iraq, Iranian, Israel, Kuwait, Libyan, Lebanon, Egypt, Syria, Saudi Arabia, Turkey, Omman, Jordan, and Yemen. The result of analysis indicates that the countries vary for the first two periods are not so many than the third period.