Kitabın Gelişiminden Ciltlemeye
Kitap ciltleme bir sanattır ve kültürümüzde değerli bir yere sahiptir. Öyle ki, bu sanatın günümüze kadar gelen ustaları ve özel teknikleri vardır.Mecmua ya da kitapların dağılmasını önlemek, sayfalarını bir arada tutmak ve sayfa sıralamasının bozulmadan bir arada durmasını sağlamak için kullanılan bu koruyucu kapağa ‘cilt’ denilmektedir. Cilt sözcüğü Arapça “deri, kılıf” manasına gelmektedir. Ciltçilik, kitabın bugünkü biçimini almasıyla birlikte ortaya çıkmıştır. Öncesinde tomar, (rulo) şeklinde olan kitaplar Romalılar tarafından geliştirilen dikdörtgen biçiminde kesilmiş kodeksin almasıyla ciltçilik de gelişmeye başlamıştır.İlk Türk cilt örnekleri VI-IX. yüzyıla aittir. Türklerin İslamiyet’e geçmesinden sonra cilt sanatı da büyük bir gelişme göstermiştir.Cilt sanatı zaman içerisinde, bu alandaki tekniklerin ve teknolojinin gelişmesiyle değişime uğramıştır. Kitabın Türkiye’de yaygın olarak kullanılır hale gelmesi, kitap sanatları alanında geri dönülemez bir değişimi de beraberinde getirmiştir. Türkiye’de cilt sanatıyla ilgili iyi kitaplar bulunmaktadır. Ancak birçoğu zaman içerisinde içerdikleri bilgiyle birlikte yok olmakta veya sadece arşivlerde hapsolarak unutulmaktadır. Ciltçilikle ilgili kaynakların ve bilginin kaybolmaması, korunması ve yayılması gerekmektedir.
From the Development of the Book to Binding
Bookbinding is an art and has a valuable place in our culture. Such that this art has extant notorious masters and special techniques.A protective cover has been made since the ancient times in order to prevent the disintegration of magazines or books, keep their pages together and ensure that they remain together without the deterioration of the page ranking. This protective cover is called “binding”. The word “binding” means “skin, cover” in Arabic. Bookbinding emerged when a book took its current shape. Bookbinding started to develop when books which used to be in the shape of wad (roll) started to take the shape of codex (book) cut in a rectangular shape developed by the Romans. The first Turkish bookbinding samples date back to the VI-IX century. The art of binding developed significantly after Turks’ adoption of Islam. The art of bookbinding changed in time with the development of the techniques and technology in this field.That the book came to be used widespread in Turkey brought about an irreversible change in the art of books. There are very good books written in Turkey. However most of them disappear in time with their content or are forgotten by being trapped in archives. It is necessary to protect, expand and develop the knowledge and resources about bookbinding.
Keywords:
Binding, Book, Bookbinding,
___
- Anisimov, V.İ. (1921), Kitap Cildi; Rusya: Petersburg Devlet Yayınevi.
- Arıtan, Ahmet Sayım. (2008). Karamanoğulları Cild Sanatı, Konya: Extra Dizayn Tasarım Matbaacılık ve Medya Hizmetleri.
- Akkaya, Mehmet Ali. (2008). Türk Kitap Basmacılığı Tarihçesi ve Beşikdevri, Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi, cilt: 1, sayı: 1.
- Gerçuk, Y. Ü. (2000). İstoriya grafiki i iskusstva knigi; aspekt press; Moskova.
- Öztürk, İsmail. (Eylül 1998). Geleneksel Türk El Sanatlarına Giriş; Ankara: Ürün Yayınları, Başkent Klişe & Matbaacılık.
- Öcal, Orhan. (1971). Kitabın Evrimi; Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları; TİSA Matbaacılık Sanayii Tesisleri; Ankara.
- Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (1993). İstanbul: Ca’fer es-Sadık Ciltçilik, cilt: 7.
- Vzdornov G. (1978). Usledovanie o Kievskoy Psaltırı. Moskova.
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Parşömen [23.03.2016]
- http://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/7966424/Penguins-pioneering-publisher-who-never-read-books.html [12.9.2015]
- http://flavorwire.com/190248/george-orwells-1984-a-visual-history [23.03.2016]
- http://www.gribilge.com/kodeks-nedir/ [20.10.2015]
- GÖRSEL KAYNAKÇA:
- Resim 1. Karahoca’da bulunan ilk Türk cilt örnekleri VI-IX. yüzyıl (Arıtan ve Sayım, 2008: 13)
- Resim 2. Karahoca’da bulunan üçüncü Türk cilt örneği, XIII. yüzyıl (Arıtan ve Sayım, 2008: 14)
- Resim 3. Balmumu levhalar (http://www2.cnr.edu/home/sas/araia/vernae.html [10.10.2016])
- Resim 4. Türk kitap cildi (Arıtan, 2008:19)
- Resim 5. Avrupa modern kitabı: 1 — Muhat payı; 2 — Sırt; 3 — Kapak; 4 —Baş kısmı; 5 — Ağız kısmı; 6 —Sayfa koruma amaçlı kapak payı; 7 — Kurdele. (Gerçuk, 2000: 15)
- Resim 6. Jan Tschichold’ın (1902-1974) “Penguin Books” için tasarladığı kitap kapakları (https://www.penguin.co.uk/articles/on-writing/cover-story/2015/jul/14/the-first-penguins/[10.10.2016])
- Resim 7. George Orwell’in 1984 isimli kitabının çeşitli ülkelerdeki kapak tasarımları (http://flavorwire.com/190248/george-orwells-1984-a-visual-history [10.10.2016])
- ISSN: 2149-3960
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: İstanbul Aydın Üniversitesi