Türkiye Örnekleminde Stem Eğitimi Alanında Yapılan Çalışmaların İçerik Analizi

Bu çalışmada, Türkiye örnekleminde STEM eğitimi üzerine yapılan nitel araştırma desenli çalışmaların eğilimlerini ortaya çıkartmak amaçlanmıştır. Bu amaçla içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. STEM eğitimi çalışmaları, yıla göre dağılım, araştırma yöntemi, veri toplama ve analiz teknikleri ile araştırma konusu ve araştırma bulguları çerçevesinde incelenmiştir. Bu bağlamda son on yıl içinde yayınlanmış nitel desenli 50 çalışmaya ulaşılmıştır. Bulgularımız arasında, geçmişten günümüze doğru yapılan araştırma sayısında niceliksel artış olduğu görülmüştür. Bu çalışmalarda hedef kitle olarak çoğunlukla öğretmenlerin seçildiği gözlenmiştir. Araştırma yöntemi olarak ise durum çalışması kullanıldığı bulunmuştur. Veri toplama araçları arasında görüşme tekniği, veri analizi için ise betimsel ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma konusu seçiminin genellikle STEM eğitimi ve uygulamalarına yönelik paydaş görüşlerini incelemiştir. Bu çalışmada ise, STEM alanında nitel araştırma desenleri ile hazırlanan çalışmaların bulguları arasında, beceri gelişimi, öğrenme faaliyetleri ve ilişkilendirme, tutum, kariyer tercihleri, STEM eğitiminde yaşanan problemler ve diğer olmak üzere altı farklı tema çerçevesinde bulgular sentezlenmiştir ve araştırmacıların teorik çalışma hazırlama eğiliminde olduğu görülmüştür. Araştırmacıların STEM eğitimi hakkında; çoğunlukla paydaşların görüş ve önerilerini öğrenme eğiliminde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca STEM eğitiminin, bireylerin 21. yüzyıl becerilerini edinmesine, STEM disiplinlerinin ilişkilendirilmesine, öğrencilerin kariyer tercihleri ve mesleklere ait kavram yanılgılarına, STEM eğitimine yönelik paydaşların tutumlarına etkisini göstermiştir. STEM eğitimi alanında içerik geliştirmeye yönelik araştırmalar, öğrencilerin mühendislik ve tasarım becerilerindeki yaşadıkları kavram yanılgıların giderilmesi ve beceri gelişiminin inceleceği araştırmalar, STEM alt disiplinlerine ait ders kitaplarının incelendiği araştırmaların azınlıkta kalması nedeniyle araştırmacıların STEM eğitiminin bu yönlerine eğilim göstermeleri önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

STEM eğitimi, nitel araştırma, içerik analizi

Content Analysıs of Stem Educatıon Studıes in Turkey

In this study, it was aimed at eliciting the trends in STEM education research performed in Turkey. As a qualitative research method, content analysis was a means to examine the studies. STEM education studies in Turkey were analyzed regarding distribution by year, research methods, data collection and analysis techniques, research subject, and research findings. In this context, 50 studies published in the last decade has been reached. We found that there has been a dramatic increase in the number of studies conducted in Turkey. The studies focused mostly on teachers, who have served and were prepared to serve in the field of science. A case study as a research method was preferred to investigate in STEM education studies. Interview as a data collection method was performed in the studies. The main purpose of STEM education studies during the course of our inquiry was to elicit the opinions of students, teachers, and experts about STEM education and its practices. In this study, our findings were synthesized within the framework of six different themes in the field of STEM education; skill development, learning activities, attitude, career choices, problems associated with STEM implementations, and others. It was concluded that STEM education researchers mostly tended to elicit the opinions and suggestions of stakeholders about STEM education. Besides, they tended to explore the effect of STEM education on the 21st-century skills, STEM disciplines integrations, career choices of students, the misconceptions about STEM professions, and stakeholders' attitudes towards STEM education. It is suggested to conduct more research on STEM content production, engineering, and design skills, and STEMrelated textbooks.

Keywords:

STEM education, qualitative, content analysis,

PDF

___

Adıguzel, T., Şahin, A., ve Ayar, M. C. (2014). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada
Eğitim Bilimleri LK - http://www.estp.com.tr/tr/, 14(1). https://doi.org/10.12738/estp.2014.1.1876
Akgül, N., ve Yıldırım, B. (2018). STEM SOS modelinin farklı değişkenler açısından etkisinin incelenmesi. El-Cezeri Fen ve Mühendislik Dergisi, 5(2), 316–326. https://doi.org/10.31202/ecjse.376481
Akgündüz, D., Ertepınar, H., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T., ve Özdemir, S. (2015). Stem eğitimi Türkiye raporu. https://doi.org/10.13140/RG.2.1.1980.0801
Akgündüz, D., ve Özçelik, A. (2018). Üstün/Özel yetenekli öğrencilerle yapılan okul dışı STEM eğitiminin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 334–351. https://doi.org/10.24315/trkefd.331579
Altan, E. B., Ozturk, N., ve Turkoglu, A. Y. (2018). Socio-scientific issues as a context for STEM education: A case study research with pre-service science teachers. European Journal of Educational Research, 7(4), 805–812. https://doi.org/10.12973/eu-jer.7.4.805
Arıkan, E. E. (2018). STEM eğitimi Üzerine bir teorik çalışma: İki uygulama önerisi. Kuramsal Eğitimbilim, 11(1), 101–116. https://doi.org/10.30831/akukeg.336777
Aşık, G., Doğança Küçük, Z., Helvacı, B., ve Corlu, M. S. (2017). Bütünleşik öğretmenlik projesi: Öğretmen eğitimine sürdürülebilir bir yaklaşım. Turkish Journal of Education, 6(4), 200–215. https://doi.org/10.19128/turje.332731
Ayar, M. (2015). Engineering design at first-hand and career interest in engineering: An informal STEM education case study. Educational Sciences: Theory and Practice, 15, 1655. https://doi.org/10.12738/estp.2015.6.0134
Ayar, M., ve Yalvac, B. (2016). Lessons learned: Authenticity, interdisciplinarity, and mentoring for STEM learning environments. The International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(1), 30. https://doi.org/10.18404/ijemst.78411
Aydin, S., ve Tarkin Çelikkiran, A. (2017). Kimya öğretmen adaylarının FeTeMM uygulamaları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1624–1656. https://doi.org/10.23891/efdyyu.2017.58
Aydın-Günbatar, S., ve Tabar, V. (2019). Türkiye’de gerçekleştirilen STEM araştırmalarının içerik analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1054–1083.
Aydın, E., ve Karslı, F. (2019). Yedinci sınıf öğrencilerinin STEM etkinlikleri hakkındaki görüşleri: Karışımların ayrıştırılması örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 35–52. https://doi.org/10.7822/OMUEFD.439843
Aytekin, B. (2018). FeTeMM yaklaşımının işlerliğinin artması adına görsel iletişim tasarımı yöntemlerinin eğitim sistemine adapte edilmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 457–483. https://doi.org/10.19145/e-gifder.344689
Bahar, M., Yener, D., Yılmaz, M., Emen, H., ve Gürer, F. (2018). 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programı kazanımlarındaki değişimler ve fen teknoloji mühendislik ve matematik (STEM) entegrasyonu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 702–735. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-412111
Bakırcı, H., ve Kutlu, E. (2018). Fen Bilimleri öğretmenlerinin FeTeMM yaklaşımı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 9(2), 367–389. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.417939
Balçın, M. D., ve Ergün, A. (2019). Altıncı sınıf öğrencilerinin gözünden havacılık ve uzay mühendisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 1–21. https://doi.org/10.9779/PUJE.2018.219
Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1–14. https://dergipark.org.tr/en/pub/aeusbed/issue/30008/290583
Barış, N., ve Ecevit, T. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin eğitiminde STEM uygulamaları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 217–233. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.529898
Bati, K., Çalişkan, İ., ve Yetişir, M. (2017). Fen eğitiminde bilgi işlemsel düşünme ve bütünleştirilmiş alanlar yaklaşımı (STEAM). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 91–103. https://doi.org/10.9779/PUJE800
Benek, İ., ve Akçay, B. (2018). Hayal dünyamda STEM! Öğrencilerin STEM alanında yaptıkları çizimlerin incelenmesi. 79–107.
Bircan, M. A., Köksal, Ç., ve Cımbız, A. T. (2019). Türkiye’deki STEM merkezlerinin incelenmesi ve STEM merkezi model önerisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(3), 1033– 1045. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2537
Bolstlı, Z., ve Korucu, A. T. (2018). Ortaokul öğrencilerinin Web 2.0 araçlarıyla desteklenmiş FeTeMM etkinlikleriyle dersin işlenişine ve işbirlikli öğrenmeye yönelik görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 456–478. https://doi.org/10.14686/buefad.358488
Bozan, M. A., ve Anagün, S. Ş. (2019). Sınıf öğretmenlerinin STEM odaklı mesleki gelişim süreçleri: Bir eylem araştırması. Anadolu Journal Of Educational Sciences International, 9(1), 279–313. https://doi.org/10.18039/ajesi.520851
Bozkurt Altan, E., ve Hacıoğlu, Y. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin derslerinde STEM odaklı etkinlikler gerçekleştirmek üzere geliştirdikleri problem durumlarının incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(2), 487–507. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.506462
Bozkurt Altan, E., Yamak, H., ve Buluş Kırıkkaya, E. (2016). FeTeMM eğitim yaklaşımının öğretmen eğitiminde uygulanmasına yönelik bir öneri: Tasarım temelli fen eğitimi. Trakya
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 212–232. https://dergipark.org.tr/trkefd/issue/24152/256292 Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Içinde Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9789944919289
Çakır, R., ve Ozan, C. E. (2018). FeTeMM etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarıları, yansıtıcı düşünme becerileri ve motivasyonlarına etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 1077–1100. https://doi.org/10.17152/gefad.346067
Çakmak, B., Bilen, K., ve Taner, M. S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin mühendis ve mühendislik algıları. Anadolu Öğretmen Dergisi, 3(1), 32–43.
Çalışkan, İ. Ö., ve Kaptan, F. (2012). Fen öğretiminde performans değerlendirmenin bilimsel süreç becerileri, tutum ve kalıcılık açısından yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(43). https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7795/102017
Can, K., ve Uluçınar Sağır, Ş. (2018). Sınıf öğretmenlerinin fen, teknoloji, matematik ve mühendislik (FeTeMM)uygulamalarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2018(11), 62–83. https://dergipark.org.tr/goputeb/issue/39821/450515
Cetin, A., ve Balta, N. (2017). Pre-service science teachers views on STEM materials and STEM competition in instructional technologies and material development course. European Journal of Educational Research, 6(3), 279–288. https://doi.org/10.12973/eu-jer.6.3.279
Çorlu, M. A., Adıgüzel, T., Ayar, M. C., Çorlu, M. S., ve Özel, S. (2012). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) eğitimi: Disiplinlerarası çalışmalar ve etkilişimler [STEM education in the Turkish context: Interdisciplinary investigations and interactions]. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi.
Corlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4–10. https://doi.org/10.19128/turje.181071
Corlu, M. S., Capraro, R. M., ve Çorlu, M. A. (2015). Investigating the mental readiness of preservice teachers for integrated teaching. International Online Journal of Educational Sciences, 7(1), 17–28. https://doi.org/10.15345/iojes.2015.01.002
Damar, A., Durmaz, C., ve Önder, İ. (2017). Ortaokul öğrencilerinin FeTeMM uygulamalarına yönelik tutumları ve bu uygulamalara ilişkin görüşleri. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 47–65. https://dergipark.org.tr/jmse/issue/35452/415256
Daşdemir, İ., Cengiz, E., ve Aksoy, G. (2018). Türkiye’de FeTeMM (STEM) eğitimi eğilim araştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1161–1183. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.100
Delen, İ., ve Uzun, S. (2018). Matematik öğretmen adaylarının FeTeMM temelli tasarladıkları öğrenme ortamlarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 617–630. https://dergipark.org.tr/hunefd/issue/38684/449441
Deveci, İ. (2019). Girişimci proje (G-FeTeMM) sürecinin Fen Bilimleri öğretmen adaylarının yaşam becerilerine yansımaları: Nitel bir araştırma. Journal of Individual Differences in Education, 1(1), 14–29. https://dergipark.org.tr/jide/issue/45463/570020
Dönmez, İ. (2017). STEM eğitimi çerçevesinde robotik turnuvalara yönelik öğrenci ve takım koçlarının görüşleri (bilim kahramanları buluşuyor örneği). Eğitim Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 2(1), 25–42. https://dergipark.org.tr/ebtad/issue/30543/362209
Elmalı, Ş., ve Balkan Kıyıcı, F. (2018). Türkiye’de yayınlanmış FeTeMM eğitimi ile ilgili çalışmaların incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(3), 684–696. https://doi.org/10.19126/suje.322791
Gökbayrak, S., ve Karışan, D. (2017). Altıncı sınıf öğrencilerinin FeTeMM temelli etkinlikler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25–40. https://dergipark.org.tr/aleg/issue/27459/285451
Güder, Y., ve Gürbüz, R. (2018). STEM eğitimine geçişte bir araç olarak disiplinler arası matematiksel modelleme oluşturma etkinlikleri: Öğretmen ve öğrenci görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 171–199. https://doi.org/10.17984/adyuebd.457626
Gülen, S., ve Yaman, S. (2018a). Fen bilimleri dersinde argümantasyon süreci ve STEM disiplinlerinin kullanımı; odak grup görüşmesi. Yuzunci Yil Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 15, 1184–1211. https://doi.org/10.23891/efdyyu.2018.101
Gülen, S., ve Yaman, S. (2018b). Altıncı sınıf öğrencilerinin FeTeMM tabanlı ATBÖ yaklaşımı etkinlikleri hakkındaki görüşleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1293–1322. https://doi.org/10.26466/opus.439638
Gülhan, F., ve Şahin, F. (2018a). Niçin STEM eğitimi?: Ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin STEM alanlarındaki kariyer tercihlerinin incelenmesi. Journal Of STEAM Education, 1(1), 1–23. https://dergipark.org.tr/download/article-file/488401
Gülhan, F., ve Şahin, F. (2018b). Fen Bilimleri dersine STEM entegrasyonu etkinliklerinin 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılıklarına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 40–59. https://doi.org/10.19126/suje.423105
Herdem, K., ve Ünal, İ. (2018). STEM eğitimi üzerine meta sentez çalışması. Eğitim Bilimleri Dergisi, 48(48). https://doi.org/10.15285/maruaebd.345486
İdin, Ş., ve Dönmez, İ. (2018). A metaphor analysis study related to STEM subjects based on middle school students’ perceptions. JOURNAL OF EDUCATION IN SCIENCE ENVIRONMENT AND HEALTH, 4(2), 246–257. https://doi.org/10.21891/jeseh.453629
Karakaya, F., Avgın, S. S., ve Yılmaz, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin fen-teknolojimühendislik- matematik (FeTeMM) mesleklerine olan ilgileri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 36–53. https://dergipark.org.tr/download/article-file/468490
Kılınç, A., Demirbağ, M., ve Yılmaz, Ş. (2018). STEM alanları bilim insanlarının fen, matematik, mühendislik ve teknoloji arasındaki ilişkiler hakkında inançları: STEM için pedagojik bir çerçeve. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 365–480. https://doi.org/10.19171/uefad.504913
Kıvanç, Ö., Şener, S., Mumcuoğulları, A., ve Sunaçoğlu, Z. (2017). 2023’e doğru Türkiye’de STEM gereksinimi. https://tusiad.org/tr/tum/item/download/8649_50851324e41c6e46cab3e6ea3b37411a
Kızılay, E. (2018). STEM alanlarının birbirleri iler ilişkisi hakında Fen Bilgisi öğretmen adaylarının görüşleri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(2), 174–186. https://dergipark.org.tr/etad/issue/41884/439038
Korkmaz, Ö., Acar, B., Çakır, R., Uğur Erdoğmuş, F., ve Çakır, E. (2019). Eğitsel robot setleri ile fen ve teknoloji dersi basit makinalar konusunun ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin STEM beceri düzeylerine ve derse dönük tutumlarına etkisi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 9(2), 372–391. https://doi.org/10.17943/etku.518215 MEB. (2016). STEM eğitim raporu.
MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. Içinde Fen Bilimleri dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN BİLİMLERİ ÖĞRETİM PROGRAMI2018.pdf
Mutlu, T., ve Korkut-Owen, F. (2017). Sosyal bilişsel kariyer kuramı açısından bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarındaki kadınlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(60), 87–103. https://doi.org/10.17755/esosder.289653
Nacaroğlu, O., Sarıtaş, D., ve Kızkapan, O. (2019). Güncel eğilimler açısından Fen Bilimleri öğretim programına yönelik öğretmen ve uzman değerlendirmelerinin karşılaştırılması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19). https://doi.org/10.26466/opus.563758
National Research Council. (1996). Science education system standards. Içinde National Science Education Standards 1996 (Sayı 2, ss. 102–102). https://doi.org/10.5408/0022-1368-43.2.102
National Research Council. (2012). Scientific and engineering practices. Içinde A framework for K-12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. https://doi.org/978-0-309-21742-2
Next Generations Science Standards [NGGS]. (2013). The next generation science standards executive summary. Next Generations Science Standards [NGGS]. https://www.nextgenscience.org/sites/default/files/Final Release NGSS Front Matter - 6.17.13 Update_0.pdf
Ogan-Bekiroglu, F., ve Caner, F. (2018). Pre-service teachers’ STEM perspectives and STEM integrations. The Eurasia Proceedings of Educational and Social Sciences, 9, 23–27. https://dergipark.org.tr/epess/issue/38900/454475
Özbilen, A. G. (2018). STEM eğitimine yönelik öğretmen görüşleri ve farkındalıkları. Scientific Educational Studies, 2(1), 1–21. https://dergipark.org.tr/ses/issue/37465/414916
Özcan, H., ve Koştur, H. İ. (2018). Fen bilimleri dersi öğretmenlerinin STEM eğitimine yönelik görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 364–373. https://doi.org/10.19126/suje.466841
Pekbay, C. (2017). Fen teknoloji mühendislik ve matematik etkinliklerinin ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi.
Roberts, A. (2012). A justification for STEM education. Içinde Technology and Engineering Teachere (Sayı May/June, ss. 1–5). https://doi.org/10.1126/science.1201783
Rocard, M., Csermely, P., Jorde, D., Lenzen, D., Walberg-Henriksson, H., ve Hemmo, V. (2007). Science education now: A renewed pedagogy for the future of europe. RTD info, 29. http://ec.europa.eu/research/science-society/document_library/pdf_06/report-rocard-onscience- education_en.pdf
Şahin, E., ve Kabasakal, V. (2018). STEM eğitim yaklaşımında dinamik matematik programlarının (Geogebra) kullanımına yönelik öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(STEMES’18), 55–62. https://doi.org/10.18506/anemon.463877
Sanders, M. (2009). STEMmania. İçinde Technology Teacher (C. 68). Sarı, U., ve Yazıcı, Y. Y. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin fen ve mühendislik uygulamaları hakkında görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(2), 157–167. https://doi.org/10.24289/ijsser.519447
Savran Gencer, A., Doğan, H., Bilen, K., ve Can, B. (2019). Bütünleşik STEM eğitimi modelleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(45), 38–55. https://doi.org/10.1186/s40594-016-0036-1
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik (1. baskı). Seçkin Yayıncılık A.Ş.
Seren, S., ve Elşen, V. (2018). 2005 yılı itibariyle değişen fen bilimleri dersi öğretim programlarında STEM eğitimine yer verilme düzeylerinin karşılaştırılması. Journal of STEAM Education, 1(1), 24–47. https://dergipark.org.tr/steam/issue/37516/426950
Taştan Akdağ, F., ve Güneş, T. (2016). Assessment of STEM applicatons in Terms of Students’ Opinions. Participatory Educational Research, 4(1), 161–169. https://dergipark.org.tr/download/article-file/776991
Taştan Akdağ, F., ve Güneş, T. (2017). Enerji konusunda yapılan STEM uygulamaları ile ilgili Fen Lisesi öğrenci ve öğretmen görüşleri. International Journal of Social Sciences and
Education Research, 3(5), 1643–1656. https://doi.org/10.24289/ijsser.337238
Tekerek, M., ve Tekerek, B. (2018). Bütünleşik öğretim materyali ve geliştirme süreçleri. Turkish Journal of Education, 7(3), 156–168. https://doi.org/10.19128/turje.362491
TUSİAD. (2014). STEM alanında eğitim almış işgücüne yönelik talep ve beklentiler araştırması. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/8054-stem-alaninda-egitim-almis-isgucuneyonelik- talep-ve-beklentiler-arastirmasi
Üçüncüoğlu, İ., ve Bozkurt Altan, E. (2018). Fen Bilimleri öğretmen adayları için STEM odaklı laboratuvar uygulamaları: “Sağlıklı Yaşam" etkinliği. International Journal of Humanities and Education, 4(9), 329–347. https://dergipark.org.tr/download/article-file/566901
White, D. W. (2014). What is STEM education? lorida Association of Teacher Educators, 1(14), 1–9. http://www.fate1.org/journals/2014/white.pdf
Yalçın, S. (2018). 21. yüzyıl becerileri ve bu becerilerin ölçülmesinde kullanılan araçlar ve yaklaşımlar. Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi, 51(1), 183–201. https://doi.org/10.30964/auebfd.405860
Yamak, H., Bulut, N., ve Dündar, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile fene karşı tutumlarına FeTeMM etkinliklerinin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 249–265. https://doi.org/10.17152/gefd.15192
Yildirim, H., ve Gelmez Burakgazi, S. (2020). Türkiye’de STEM eğitimi konusunda yapılan çalışmalar üzerine bir araştırma: Meta-sentez çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3–24. https://doi.org/10.9779/pauefd.590319
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar. https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=9302
Yıldırım, B. (2018). STEM uygulamalarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 42–53. https://dergipark.org.tr/ekuad/issue/35893/410906
Yıldırım, B. (2019). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının STEM eğitiminde biyomimikri uygulamalarına yönelik görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 63–90. http://www.gefad.gazi.edu.tr/issue/43993/361834
Yıldırım, B., ve Selvi, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin STEM uygulamalarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(STEMES’18), 47–54. https://doi.org/10.18506/anemon.471037
Yıldırım, P. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) entegrasyonuna ilişkin nitel bir çalışma. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 31– 55. https://dergipark.org.tr/ataunikkefd/issue/33367/351798