KAMU KURUMLARINDA SANAL KAYTARMAYA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Amaç: Bilgisayar ve internet kullanımı, kamu kurumlarında hem çalışanlar hem de kurumlar için önemli avantajlar sağlarken aynı zamanda çalışan personelde çeşitli iş dışı davranışların da ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Personelin mesai saatlerinde iş yerinin internet erişimini kişisel amaçlar için kullanma eylemi sanal kaytarma olarak adlandırılmaktadır. Sanal kaytarma kurumların git gide daha fazla önemsedikleri ve kendisi ile ilgili araştırılan önemli bir konu haline gelmiştir. Yapılan bu çalışma ile kamu kurumunda çalışanların sanal kaytarma davranışlarının değerlendirilerek, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır.Yöntem: Bu amaç doğrultusunda ilgili literatürden sağlanan ve araştırmacılar tarafından önerilen maddeler ile birlikte 42 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. Uzman değerlendirmeleri sonrası 14 madde kapsam dışı bırakılarak 28 maddenin yer aldığı taslak ölçek elde edilmiştir. Taslak ölçek Sivas ilinde görevli kamu personeline uygulanmıştır. Araştırmada istatiksel yöntem olarak açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, iç tutarlılık analizi ve test-tekrar-test yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada ölçek geliştirme safhalarının bütün adımları ile ele alınıp sanal kaytarma davranışını ölçümleyebilecek geniş çaplı bir ölçeğin oluşturulması, çalışmanın özgünlüğüne katkı sağlamaktadır.Bulgular: Açıklayıcı faktör analizi sonucunda 4 faktör (kişisel işlemler, bilgi edinme, eğlenceli vakit, kazanç sağlama) ve 25 maddeden oluşan bir ölçme yapısı elde edilmiştir. Bu ölçme yapısının geçerliği doğrulayıcı faktör analizi ile desteklenmiştir. Test-tekrar-test yöntemi ile ölçeğin ölçme sonuçlarının zamanla farklılaşmadığı belirlenmiştir. Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayı değeri, ölçeğin tamamı ve ölçekte yer alan her bir faktör için hesaplanarak ölçeğin “yüksek güvenilirlikte” olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç: Bu bulgulara göre geliştirilen “Sanal Kaytarma Ölçeğinin” güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu ifade edilebilir.

A SCALE DEVELOPMENT STUDY ON CYBERLOAFING IN PUBLIC INSTITUTIONS

Aim: Computer and internet use can provide significant benefits for both employees and institutions in public institutions, and can lead to a variety of informal behaviors among employees. Employee's actions of using the workplace's Internet access for personal purposes during business hours are called cyberloafing. Cyberloafing has become a key issue for research and research that institutions care more and more about. The study aims to develop a reliable and viable measuring tool by evaluating the behavior of employees in public institutions.Method: For this purpose, a pool of 42 articles has been created, along with the materials provided from the literature and recommended by the researchers. After expert evaluations, 14 articles were excluded and a draft scale containing 28 items was obtained. The draft scale was applied to public personnel in the Sivas province. The research used descriptive factor analysis as a statistical method, verifiable factor analysis, internal consistency analysis, and test-repeat-test method. The research takes all the steps of the scale development stages to create a large scale that can measure cyberloafing behavior, contributing to the authenticity of the study.Findings: Descriptive factor analysis results in a measurement structure consisting of 4 factors (personal processes, information acquisition, fun time, revenue making) and 25 articles. The validity of this gage structure is supported by validating factor analysis. The test-retest method determined that the measurement results of the scale did not differ over time. The internal consistency coefficient value of Cronbach Alpha has been calculated for each factor on the scale and scale, concluding that the scale is "high reliability".Results: Based on these findings, the " Cyberloafing Scale" can be described as a reliable and valid measuring tool.

___

  • Afacan Fındıklı, M. (2016). Sanal Kaytarma ve İş Performansı İlişkisi: Sağlık ve Tekstil Sektörü Çalışanlarının Karşılaştırılması. International Journal of Social Inquiry / Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 33-62.
  • Akbulut, Y., Dursun, Ö.Ö., Dönmez, O. ve Şahin, Y.L. (2016). In search of a measure to investigate cyberloafing in educational settings. Computers in Human Behavior, 55, 616-625.
  • Anandarajan, M., Simmers, C. A. ve D'Ovidio, R. (2011). Exploring the underlying structure of personal web usage in the workplace. Cyberpsychology, behavior, and social networking, 14(10), 577-583. doi: 10.1089/cyber.2010.0136.
  • Arslan, T. E. & Demir, H. (2016), Sanal Kaytarma: Bir Kamu Kurumunda Hemşireler Üzerinde Ampirik Bir Araştırma. Journal of International Social Research, 9(43), 1626-1626 doi: 10.17719/jisr.20164317733.
  • Ayre, C. & Scally, A. J. (2014). Critical Values for Lawshe’s Content Validity Ratio: Revisiting the Original Methods of Calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development. 47(1), 79–86. doi: 10.1177/0748175613513808.
  • Bayer, N. (2021). Hemşirelerde Sanal Kaytarma Davranışının İncelenmesi: Bir Özel Hastane Örneği. Turkish Journal of Science and Health , 2(1), 139-145, https://dergipark.org.tr/en/pub/tfsd/issue/60096/841817.
  • Blanchard, A.L. & Henle, C.A. (2008). Correlates of Different Forms of Cyberloafing: The Role of Norms and External Locus of Control. Computers in Human Behavior, 24(3), 1067-1084.
  • Bock, G. W., & Ho, S. L. (2009). Non-work related computing (NWRC). Communications of the ACM, 52(4), ss:124-128. doi: 10.1145/1498765.1498799.
  • Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara. Pegem Yayıncılık.
  • Comrey, A.L. & Lee, H.B. (1992). A First Course in Factor Analysis. Second Edition. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Hillsdale, New Jersey.
  • Dede, Y. & Yaman, S. (2008). Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyon Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 2(1), 19-37.
  • Devellis, R. F. (2021). Ölçek Geliştirme: Kuram ve Uygulamalar (çev: Tarık Totan) (3. Baskı). Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Durmuş, Ş. & Çelik, A. (2020). Sanal Kaytarma Davranışları ve Zaman Yönetimi Etkileşimi: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Araştırma Görevlileri Örneği . Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 79-86. Retrieved from http://aksarayiibd.aksaray.edu.tr/en/pub/issue/53774/467322.
  • Erdem, A.T. (2020), Sanal Kaytarma Davranışının İş Performansına Etkisinde İşe Bağlılığın Aracı Rolüne Yönelik Bilişim Sektöründe Bir Araştırma, Journal of Business Research - Turk 12(4), 3843-3858, doi: 10.20491/isarder.2020.1076.
  • Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equations Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal Marketing Research. 18(1), 39-50.
  • Friedman, W. H. (2000). Is the answer to internet addiction internet interdiction. AMCIS 2000 Proceedings, 226. https://aisel.aisnet.org/amcis2000/226.
  • Gezer, H.B. & Barutçu, E. (2020), Sanal kaytarma ile iş tatmini arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma, İnternet Uygulamaları ve Yönetimi, 11(1). doi: 10.34231/iuyd.696227.
  • Greengard, S. (2002). The high cost of cyberslacking. Workforce, 12(December), 22–24.
  • Gülümoğlu, G. (2018). Sanal Kaytarma ile Çalışan Performansı Arasındaki İlişki: Kastamonu İli Örneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Gültekin, D. & Ulusoy, H. (2022). Sağlık Çalışanlarında Sanal Kaytarma ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Journal of Healthcare Management and Leadership, (1), 70-97. Doi: 10.35345/johmal.1091046.
  • Günel, Y. (2021). Mevduat Bankaları, Katılım Bankaları ve Elbirliği Sistemi Açısından Bireylerin Konut Finansman Tercihlerini Belirlemeye Yönelik Bir Karma Yöntem Araştırması, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Sivas.
  • Günel, Y. & Bircan, H. (2022). Scale Development Effort to Determine Individual Housing Financing Preferences, Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(3), 709-725.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2005). Multivariate Data Analysis (6th Edition). Prentice Hall, New Jersey. Pearson Education. Kahya, C. (2018). Kurumsallaşma Sürecinde Sanal Kaytarma Davranışlarının İş Performansı Üzerindeki Rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2978.
  • Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve Amos 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Karataş, A. & Avcı, S.B. (2017). Kamu Kurumlarında Sanal Kaytarma Olgusunun Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(15), 2321-2346.
  • Karatepe, S. & Güngör, M. (2017), Örgütsel Özdeşleşme ve Sanal Kaytarma: Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, ASSAM International Refereed Journal, 4(9). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/388986.
  • Kartal, M. & Bardakçı, S. (2018). SPSS ve Amos Uygulamalı Örneklerle Güvenirlik ve Geçerlik Analizleri (1. Baskı). Ankara. Akademisyen Yayınevi.
  • Kayhan, R. F., Bardakçı, S. ve Caz, Ç. (2020). Türk Futbolunda Video Yardımcı Hakem (VAR) Uygulamasına Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirilmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(27), 571- 596. doi: 10.26466-/opus.673635.
  • Kim, J. M. (2012). A longitudinal study on the relationship between workplace harassment and cyberlofing. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Northern Illinois University.
  • Kula Kartal S. & Mor Dirlik E. (2016). Geçerlik Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Güvenirlikte En Çok Tercih Edilen Yöntem: Cronbach Alfa Katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
  • Kuznek, E. (2019). Sanal Kaytarma ve İş Performansı: Kuşaklar Teorisi Yaklaşımı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Küçük, F. & Nur, E. (2019). Sanal Kaytarma Davranışları İle İş Verimliliği Arasındaki İlişki: Harran Üniversitesinde Çalışan Akademik ve İdari Personel Üzerine Bir Araştırma. International Social Science Journal, 12(66), 1102-1116. doi: 10.17719/jisr.2019.3656.
  • Lawshe, C. H. (1975). A Quantitative Approach to Content Validity. Personnel Psychology. 28, 563-575.
  • Lim, V.G. (2002). The IT Way of Loafing on the Job: Cyberloafing, Neutralizing and Organizational Justice. Journal of Organizational Behavior, 23, 675-694.
  • Lim, V.K. & Teo, T. S. (2005). Prevalence, perceived seriousness, justification and regulation of cyberloafing in Singapore: An exploratory study. Information & Management, 42(8), 1081-1093. https://doi.org/10.1016/j.im.2004.12.002.
  • Lim, V. K. G. & Chen, D.J.Q. (2012). Cyberloafing at the workplace: gain or drain on work?, Behaviour & Information Technology,31:4, 343-353, doi:10.1080/01449290903353054.
  • Meydan, C. H. & Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi Amos Uygulamaları (2. Baskı). Ankara. Detay Yayıncılık.
  • Malhotra, N. K. (2010). Marketing Research A Applied Orientation (6th Edition). Pearson, New Jersey.
  • Nakip, M. (2006). Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS) Destekli Uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Netemeyer, R, G., Bearden, W. O. ve Sharma, S. (2003). Scaling Procedures: İssues and Applications. California: Sage Publications. Thousand Oaks.
  • Örücü, E. & Yıldız, H. (2014). İşyerinde kişisel internet ve teknoloji kullanımı: Sanal kaytarma. Ege Akademik Bakış, 14(1), 99. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/560040.
  • Prasad, S., Lim, V. K. ve Chen, D. J. (2010). Self-Regulation, Individual Characteristics and Cyberloafing. PACIS 2010 Proceedings. Paper 159.
  • Robinson, S. L. & Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38 (2), 555-572.
  • Sadıç, E. , Eğilmez, Ö. ve Haşit, G. (2020). Üniversite Çalışanları Bağlamında Sanal Kaytarma Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Bir İnceleme. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 234-256. doi: 10,33905/bseusbed.777522.
  • Seçer, İ. (2018). Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci SPSS ve Lisrel Uygulamaları (2. Baskı). Ankara. Anı Yayıncılık.
  • Sertoğlu, A. E. (2014). Karar Verme Sürecinde Tüketici Karmaşası (Kaosu): Ölçek Geliştirme, Yayınlanmış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
  • Suhr, D. D. (2006). Exploratory or Confirmatory Factor Analysis? In Cary: SAS Institute, ss. 200-31.
  • Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Tavşancıl, E. (2010). Tutulumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi (4. Baskı). Ankara. Nobel Basım Yayın.
  • Tezbaşaran, A. (1996). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Ankara: Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Turgut, M. F. & Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri, ÖSYM Yayınları, Ankara.
  • Ugrin, J. C., Pearson, J. M. ve Odom, M. D. (2008). Cyber-slacking: Self-control, prior behavior and the impact of deterrence measures. Review of Business Information Systems, 12(1), 75-88. https://doi.org/10.19030/rbis.v12i1.4399.
  • Ulusoy, H. & Gültekin Benli, D. (2017). Akademisyenlerin Sanal Kaytarma Davranışları: Bir Kamu Üniversitesi Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20175434661.
  • Ünal, F. & Tekdemir, S. (2015). Sanal kaytarma: Bir kamu kurumunda ampirik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 97-99. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/194136.
  • Yeşilyurt, S., & Çapraz, C. (2018). Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kullanılan Kapsam Geçerliği İçin Bir Yol Haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 20(1), 251-264.
  • Zoghbi-Manrique-de-Lara, P. (2012). Reconsidering the boundaries of the cyberloafing activity: the case of a university. Behaviour & Information Technology, 31(5), 469-479. doi: 10.1080/0144929X.2010.549511.