Orhan BOZKURT, Nazlı Bahar ÇAKMAK

Bağımsız Denetçi Perspektifinden Maliyetleme Yöntemlerinin İşletme Fiyat BelirlemeKararları Üzerinde Etkisi: Ampirik Bir Çalışma

Amaç – Bu çalışma, işletmelerin kullandıkları maliyet yöntemlerinin işletmelerde kullanım düzeylerini veişletmelerin ürün fiyatlandırmasına etki eden faktörlerin, Bursa İstanbul ve diğer İllerde faaliyette bulunandenetçi meslek mensupları perspektifinden, incelenmesini hedeflemiştir.Yöntem – Denetim alanında önde gelen ve test edilmiş akademik ölçeklere ait anket sorularındanyararlanılarak iki bağımsız, bir ara bağımlı ve bir bağımlı olmak üzere dört değişkenli bir modeloluşturulmuştur. Bu modelde toplam beş hipotez kurulmuştur. Modeli ölçmek için araştırmaya dayalı testyöntemi (RBV) uygulanmıştır. Anket uygulaması, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler veYayın Etik Kurulu’nun 3 Haziran 2020 tarih ve 2020/03 sayılı kararı izniyle gerçekleştirilmiştir. Bulgular – Elde edilen bulgulara göre; işletmelerin kullandıkları ”maliyet yöntemleri” “fiyat belirleme” deen yüksek düzeyde önemli olmaktadır. Denetime tabi işletmeler daha çok normal maliyet yönteminikullanmaktadırlar. Sonuçlara göre; maliyetlerini bir yönteme göre belirleyen işletmeler daha iyi fiyathesaplayabilmektedirler. Tablolarda, denetçilerin yıllık denetim sayısı düşük olduğu, araştırmanın örnekdağılımı sonuçlarının anlamlı olduğu görülmektedir. Muhasebe sistemine ”uygun yapılan kayıtlar” maliyettespitinde çok önemli olmaktadır. Ayrıca “uygun kayıt” ile hem maliyet hesaplama hem de “fiyatlandırmakararları ”arasında önemli ve anlamlı pozitif bir ilişki varlığı tespit edilmiştir.Tartışma – Elde edilen bulgulara göre; araştırmada öne sürülen beş hipotezden dördü kabul görmüş birisiise ret edilmiştir. Denetçiler mesleki kurumların işletmelere maliyet hesaplama konusunda yeterli destekvermediklerine inanmaktadırlar. Denetçilerin, maliyetleme yöntemi ile fiyatlandırma arasında anlamlıpozitif bir ilişkinin olduğunu kabul ettikleri görülmektedir. Bu bakımdan denetçi perspektifinden kayıtlarınmuhasebe sistemine uygun olarak yapılması ve KGK eğitimlerinin sürdürülmesi gerekliliği ortayaçıkmaktadır. Yeterli mesleki destek, standartlara uygun kayıt ve maliyet yöntemi kullanımı ile işletmelerindaha çok rekabetçi fiyat teklifleri ile çalışabileceği sonucuna varılmıştır.

Effect of Costing Methods from the Independent Auditor Perspective on Business Price Determination Decisions; An Empirical Study

Purpose – The study aimed to examine the factors affecting the use of cost methods which businesses useand product pricing over the auditing professional members working in the provinces of Bursa, Istanbuland others.Design / Method / Approach – By benefiting from the questionnaire questions belonging to the testedacademic scales leading in the field of auditing, a model with four variables, two independent, oneintervening and one dependent, was formed. In this model, a total of five hypotheses were established. Inorder to test the model, the research based testing method (RBV) was used. The questionnaire wasadministered via the permission basen on the 3rd June 2020 dated and 2020/3 numbered decision made byBursa Uludag Universitesi Social Sciences and Humanities and Publication Ethics Committee. Design/methodology/approach – According to the findings, "cost methods" used by businesses have thehighest effect on "price determination". Businesses subjected to auditing are mostly using normal costmethod. Businesses using cost method are able to calculate better prices. In the tables, it is observed that theauditors' annual auditing number is low and the sample distribution results of the study are significant."The records made in accordance with" accounting system is very important in cost determination.Moreover, a significant positive relationship was found between “appropriate record" and both costcalculation and "pricing decisions".Discussion – According to the obtained results, four of five hypotheses proposed in the study were acceptedand one was rejected. Auditors believe that professional institutions do not give sufficient support tobusinesses about the matter of cost calculation. It is observed that the auditors accept the existence of asignificant positive relationship between cost method and pricing. In this respect, from an auditor'sperspective, recording is required to be made in accordance with the accounting system and POI (PublicOversight Institution) trainings require continuing. It was concluded that with sufficient professionalsupport, recording made in line with the standards and the use of a cost method, businesses can work withmore competitive price offers.

PDF