H.a.r. Gibb ve Onun Arap Dİlİ ve Kur’an Bağlamı nda İslâm Algısı

Bu çalışma, çağdaş İngiliz oryantalistlerden Arap dilinde ve İslâm konusundakapsamlı araştırmaları ile tanınan Sir Hamilton Alexander RoskeenGibb’in kısaca hayatı ve eserlerini, Arap dili ve Kur’ân hakkındaki yaklaşımlarınıesas alarak onun İslâm algısını ortaya koymaktadır. Esâsındaonun İslâm’a ilişkin düşünceleri söz konusu olduğunda, bir bilim adamıolarak objektifliğine gölge düşürmek istemediği satır aralarında gözeçarpmaktadır. Ancak onun, Arap dilini çıkış noktası alarak Kur’ân’ı veKur’ân’dan hareketle de İslâm’ı değerlendirmesi subjektifliğini gün ışığınaçıkarmaktadır. H.A.R. Gibb’in Arap dili hakkındaki en genel yargılarındanbiri Arap dilinin müzik, resim, tiyatro vs. gibi bir sanat olduğudur.Hz. Peygamber ise vazettiği söylemleri bu sanata dayandırmıştır. H.A.R.Gibb’in Kur’ân hakkındaki yargılarının temelini ise onun bir vahiy olmasındanziyâde, Arapça sanatını tüm incelikleriyle icrâ eden Hz. Peygamber’insöylemleri olduğudur. Dolayısıyla Kur’ân’ın bu türden bir söylemolması Arapların toplumsal eğilimleriyle ve zihinsel yapılarıyla bire bir örtüşmektedir.Bu örtüşme ise onlara soyut olan şeyleri müşahhas hale getirmiş,İslâm müessesesini daima canlı tutmalarına ve onun bir din olarakvarlığını sürdürmesine vasıta olmuştur.

H.A.R. GIBB AND HIS PERCEPTION OF ISLAM CONTEXT OF ARABIC LANGUAGE AND QUR’AN

This study presents the Islamic perception of Sir Alexander Roskeen Gibb, a famous contemporary Orientalist known for extensive researches on Arabic Language and Kor’an, based on his life, studies, ideas and approaches towards Islam. Basically, when it comes to the arguments related with Islam in any way, he never meant to cast a cloud over his objectivity as a scholar. Hardly did he sustain his unbiasedness because of accounting for Kor’an through Arabic Language and for Islam through Kor’an, though. To him, this language is of an artistic branch such as music, painting, theatre etc. and the Prophet of Islam established his teachings on it. Kor’an arose by virtue of Prophet’s ingenious use of the language but not of the revelation from Creator.” So, Kor’an tallies with social and mental tendencies of Arabs. This harmony gives rise to their concretion of the abstract, sustenance of Islam as societal phenomenon.

PDF

___

Bedevî, Abdurrahman: Mevsûatu’l-musteşrıkîn, Beyrut, Dâru’l-‘ılm li’l-melâyîn, 1993.
Cemile, Meryem: İslam ve Oryantalizm, Çev. Faruk Yılmaz, Ahmet Deniz, Ankara, Berika Yayınevi, 2011.
el-Akîki, Necîb: el-Musteşrikûn, Kahire, Dâru’l-meârif bi Mısr, 1964.
er-Râfi‘î, Mustafa Sâdık: Tahte Râyeti’l-Kur’ân: el-Ma‘reke beyne’l-Kadîm ve’l-Cedîd, Beyrut, Mektebetu’l-‘Asriyye, 2002.
Gibb, H.A.R.: Arabic Literature An Introduction, Oxford University Press, Second Edition, London, 1963.
Arap Edebiyatı, çev. Onur Özatağ, Ankara, Doğubatı yay., 2017.
Muhammedanism an Historical Survey, New york, The New American Library, 1958.
Studies on the Civilization of Islam, Ed. Stanford J. Shaw, William R. Polk, Lahore, İslamic Book Service, 1987.
Islam a Historical Survey, New York, Oxford University Press, 1949.
Modern Trends in Islam, Chicago, The University of Chicago Press, 1947.
Husâmuddîn, Kerîm Zekî: el-‘Arabiyye Tatavvur ve Târîh, Mısır, y.y., 1422/2001.
Hüseyin, Tâhâ: fî’ş-Şi‘ri’l-Câhilî, Takdîm: Abdulmun‘im Tuleyme, Kâhire, y.y., 2007.
Jacob M. Landou: “Gibb, Sir Hamilton Alexander”, DİA, c. XIV, s. 66-67.
Makdisi, George: “Arabic and Islamic Studies in Honor of Hamilton A.R. Gibb”, Biographical Notice, Leiden, Harvard University Press, 1965.
Sönmezsoy, Selahattin: Kur’an ve Oryantalistler, Ankara, Fecr Yayınevi, 1998.
Vezzan, Adnan Muhammed: Oryantalizm ve Oryantalistler, Çev. Yavuz Fırat, Kayseri, Tezmer, 2013.