Edebî Metni Anlama Yöntemleri ve Engelleri

Her edebî metnin, metin yapısı içerisinde yer alan araçlar vasıtasıyla yazar tarafından okura açıklanabilecek anlamlar içerdiği bilinmektedir. Ayrıca metnin lafız ve anlamdan oluşan her iki tarafı da birbiriyle uyumlu olmalıdır. Metin yazarı, yazdığı metnin içerdiği anlamları, zevki selim sahibi olmayan, duygusuz ve estetik yoksunu kişiler için değil de fesahat ve belagat sahibi okurlar için yazmayı adet edinen biri olduğunda da metnin anlamı belirsiz ve yanlış anlaşılmaya müsait hale gelebilir. Böylece yazarın muradını yanlış anlamaya, maksadını görmezden gelmeye ve metnin anlamını tahrif etmeye yol açacak anlam kapalılığı ve şüphelerine dair engeller ortaya çıkmaktadır. İşte bu çalışma, yazarın maksadını iyi ifade etmesi veya eksiz beyan etmesine bakmaksızın yazarın asıl kastettiği anlamı korumayı hedeflemektedir. Ancak okurun, edebî metnin bağlamından saparak yazarın kastettiği anlamı kendi istek ve arzusuna göre yorumlaması da beklenemez. Nitekim Arap beyan geleneğine göre metin, kendisinin açıklayıcısı olmalıdır. Uygulamalı bölümde ise edebî metin öğretiminde istenilen anlamın gerçekleştirilmesindeki idrak zayıflığından geniş bir şekilde bahsedilmiş, ardından bunu açıklığa kavuşturmak için örnekler getirilmiştir. Sonuç kısmında önemli bulgular açıklanmış ve ardından bu araştırmada yararlanılan kaynaklara yer verilmiş ve araştırmanın sonuna gelinmiştir.

Methods of Understanding Literary Text and Its Obstacles

Since every literary text has meanings that it says to the recipient by means included in its building, every aspect must be compatible with the other. Since the writer is also fond of making its meanings accessible only to the eloquent recipients, not dull ones, not arrogant in nature, and not self-loathing - it may seem that the text’s meanings are sometimes ambiguous in its sources, deep in their path, as there are obstacles and limits that are preventing the understanding of the text’s meanings and its desires. This results in a distortion of the writer’s intention, blindness to his purpose, and a distortion of the meaning. Hence, this research aims to guard the true meaning that the writer wants, regardless of whether the writer has mastered his statement or shortened it, the recipient should not follow his whims in interpreting the writer’s meaning in a way opposite to the text of literature itself because the text must be self-explanatory, following the traditions of the Arabic eloquent texts. In the applied section, the cognitive weakness in realizing the desired meaning in the teaching of literary texts is comprehensively addressed, and then some examples are given to clarify this. In the conclusion part, important findings are explained and then the research is concluded by giving place to the sources used in this research

___

  • القرآن الكريم ابن النديم، أبو الفرج محمد بن إسحق، الفهرست، تحقيق إبراهيم رمضان، دار المعرفة، ١٩٩٧.
  • ابن عبد ربه أبو عمر، شهاب الدين أحمد بن محمد بن حبيب بن حدير بن سالم الأندلسي، العقد الفريد، الناشر: دار الكتب العلمية - بيروت الطبعة: الأولى، 1404 هـ. ابن منظور، أبو الفضل، جمال الدين محمد بن مكرم بن علي الرويفعي الإفريقي، لسان العرب، الناشر: دار صادر، بيروت، ط ٣، ١٤١٤. ابن هشام الأنصاري، أبو محمد عبدالله جمال الدين، قطر الندى وبل الصدى، المكتبة العصرية، صيدا، بيروت، ١٩٩٤. ابن يعيش، أبو البقاء موفق الدين يعيش بن علي بن يعيش بن محمد بن علي الأسدي، شرح المفصل للزمخشري، نشر: دار الكتب العلمية، بيروت، لبنان، ط ١، ٢٠٠١ م، ط ١. أبو صفية، عبد الوهاب رشيد، البعد عن السياق وأهم أسبابه، دار عمار- الأردن. ٢٠٠١.
  • .... التكامل السياقي دلالة وتفسير؛ توضيح إجمالي لأكثر من ألف آية بمنهج، دار عمان – الأردن، ٢٠٠١. الألوسي، محمود شكري البغدادي، بلوغ الأرب في معرفة أحوال العرب، المطبعة الرحمانية، مصر، ١٣٤٢ هـ، ط ٢. الأندلسي، أبو حيان محمد بن يوسف بن علي أثير الدين الأندلسي، البحر المحيط في التفسير، تحقيق صدقي محمد جميل، الناشر: دار الفكر، بيروت، ط ١٤٢٠. بدر، عبدالباسط، مذاهب الأدب الغربي "رؤية إسلامية"، منشورات لجنة مكتبة البيت، شركة الشعاع للنشر، الصفاة الكويت، ١٩٨٥. البقاعي، أبو الحسن برهان الدين إبراهيم بن عمر، تفسير نظم الدرر في تناسب الآيات والسور في تفسير القرآن، الناشر، دار الكتاب الإسلامي، القاهرة، ١٩٨٤. حامدي، عبدالكريم، ضوابط في فهم النص، كتاب الأمة، العدد ١٠٨، ٢٠٠٥، ط ١
  • الخطيب البغدادي، أبو بكر أحمد بن علي بن ثابت بن أحمد بن مهدي، شرف أصحاب الحديث، المحقق: د. محمد سعيد خطي اوغلي، (الناشر: دار إحياء السنة النبوية – أنقرة. السكاكي، أبو يعقوب يوسف بن أبي بكر بن محمد بن علي، مفتاح العلوم، تحقيق نعيم زرزور، دار الكتب العلمية، ١٩٨٧، ط ٢. الشريف، المرتضى، أمالي المرتضى، تحقيق محمد أبو الفضل إبراهيم، دار إحياء التراص العربي، القاهرة، ١٩٥٤، ط ١.
  • صفوت، أحمد زكي، جمهرة خطب العرب في عصور العربية الزاهرة، الناشر: المكتبة العلمية، بيروت، لبنان. العلوي، يحيى بن حمزة بن علي بن إبراهيم، الطراز المتضمن لأسرار البلاغة، الناشر: المكتبة العنصرية، بيروت، الطبعة ١، ١٤٢٣. عوض، محمد صادق عبده، دستور العلاقة الزوجية في ضوء وصية أمامة بنت الحارث، دار طيبة للنشر والتوزيع، الرياض، السعودية ٢٠٠٩ هـ، ط ١. القيرواني، ابن رشيق، العمدة في محاسن الشعر وآدابه، تحقيق النبوي عبدالواحد شعلان، ٢٠٠٠
  • كتاب اللغة العربية للصف الأول الثانوي العام، القاهرة، مصر، طبعات من سنة 1990- 2010م. الماوردي، أبو الحسن علي بن محمد بن الحبيب البصري، أدب الدنيا والدين، تحقيق مصطفى السقا، مكتبة الرياض الحديثة، الرياض، ١٩٥٥ ط ٣.
  • الميداني، أبو الفضل، أحمد بن محمد بن إبراهيم النيسابوري، مجمع الأمثال، المحقق: محمد محيي الدين عبد الحميد الناشر: دار المعرفة - بيروت، لبنان.
  • يونس، شريف طه، الهروب من الفهم، الأوهام التي تحول بيننا وبين فهم القرآن، إصدار معهد العلم والعمل، دون تاريخ.