İslam Öncesi Arap ve Antik Yunan’da Vahyin Şiir ve Kehanetle İlişkisine Dair

Kur’ân vahyi nazil olunca Araplar, Hz. Peygamberi şairlik ve kâhinlikle suçlamışlardır. Arapların Hz. Peygamberi şairlik ve kâhinlikle suçlamasının altında yatan nedenler elbette onların zihinlerindeki şair ve kâhin profilinden kaynaklanmaktadır. Savaşları başlatmaya ve bitirmeye yön verecek derecede bir güce sahip olan şiir ve kehânet, Arapların hayatında son derece önemli yer tutuyordu. Sözlü kültürün hâkim olduğu Arap toplumu şiire ve şaire büyük değer veriyordu. Onlara göre şair, Bilgiyi kendi kişisel görüşünden değil, görünmeyen varlıklarla içsel bir ilişki kurarak edinmiştir. Şair şiirini kendisinin söylediğine değil cin vb. varlıklar tarafından söylemeye mecbur edildiğine inanırdı. Araplara göre kâhinin durumu şairin durumundan farklı değildir. Kâhin de kehânette bulunduğu esnada dilinden ahenkli sözler dökülürdü. Kâhin, aktardığı bu ahenkli sözlerin sahibi olmadığını bilakis gaybî varlıklardan aldığını ifade ederdi. Bu ve benzeri bazı etkenler sebebiyle Hz. Peygamber Kur’ân vahyini insanlara tebliğ etmeye başladığında Arap toplumu zihnindeki şair ve kâhin algısı uyanmıştır. Hz. Peygamberin Cebrail vasıtasıyla vahiy alması Cebrail’in gaybî bir varlık olması onları bu suçlamaya sevk etmiştir. Kur’ân da Arapların bu suçlamalarını şiddetle reddetmiş, Hz. Peygamberin ne şair ne de kâhin olduğunu defalarca vurgulamıştır. Bu suçlamalar daha ziyade kitap ehli olmayan Mekke toplumu tarafından dile getirilmiştir. Medine dönemine gelindiğinde buna benzer suçlamalar azalmaya başlamış yerini oranın kitap ehli tarafından daha çok türedi peygamber vb. suçlamalara bırakmıştır. Bu çalışmada, Arapların şiir ve kehânete bakışları ve Kur’an nazil olunca, Hz. Peygamberi şairlik ve kâhinlikle suçlamalarının nedenleri araştırılmıştır. Arap toplumunda şairin ve kâhinin yerinin daha net anlaşılması ve sadece Araplarda değil bütün toplumlarda aslında şair ve kâhinin aynı değere ve işleve sahip olduğunu desteklemek için Antik Yunan’ın şiir ve kehânete bakışı incelenmiş, benzerlikleri ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Vahiy, Şair, Şiir, Kahin, Kehanet, Araplar, Antik Yunan

On the Relationship of Revelation with Poetry and Prophecy in Pre-Islamic Arabian and Ancient Greek

When the revelation of the Qur'an was revealed, the Arabs accused the Prophet of being a poet and a priest. The reasons underlying the Arabs for accusing the Prophet of being poetic and prophetic, of course, stem from the profile of the poet and soothsayer in their minds. Poetry and prophecy, which had the power to start and end wars, had an extremely important place in the life of the Arabs. Arab society, dominated by oral culture, gave great value to poetry and poets. According to them, the poet received his knowledge not by his own personal opinion, but by establishing internal relations with unseen beings. The poet does not say his poetry himself, but the jinn and so on. He believed that he was compelled to say it by beings. According to the Arabs, the situation of the soothsayer is not different from the situation of the poet. While the oracle was prophesying, harmonious words were poured out of his tongue. The soothsayer used to express that he did not own these harmonious words he conveyed, on the contrary, he took them from the unseen. Because of these and other factors, When the Prophet Mohammad started to convey the revelation of the Qur'an to people, the perception of poet and soothsayer in the minds of the Arab society was awakened. Hz. The fact that the Prophet received revelation through Gabriel, and Gabriel's being an unseen entity, led them to this accusation. The Qur'an strongly rejected these accusations of the Arabs, and repeatedly emphasized that the Prophet Mohammad neither was a poet nor a prophet. These accusations were mostly voiced by the Meccan community, who were not people of the Book. When the Medina period came, similar accusations began to decrease and were replaced by the people of the book, the prophet and so on. left to accusations. In this study, the Arabs' view of poetry and prophecy and when the Qur'an was revealed, The reasons for accusing the Prophet Mohammad of being poetic and prophetic were investigated. In order to better understand the place of the poet and the oracle in the Arab society and to support the fact that the poet and the oracle have the same value and function not only in the Arabs, but in all societies, the Ancient Greek's view of poetry and prophecy has been examined and their similarities have been revealed.

Keywords:

Revelation, Poet, Poetry, Oracle, Seer, Arabs, Ancient Greeks,

PDF

___

Apak, Adem. “Kehânet-Vahiy İlişkisi”. Siyer Araştırmaları Dergisi 2 (Aralık 2017), 132-136.
Asmaî, Abdulmelik b. Karîb. Fuḥûletü’ş-şuʿarâ. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Cedîd, 1980.
Azra Erhat. Hesiodos Eseri ve Kaynakları. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1977.
Azra Erhat. Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi, 6. Basım, 1996.
Belkâ, İlyas. en-Nazariyetü’l-İslâmiyye fi’l-kehâne. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2003.
Bölükbaşı, Mehmet. “Cahiliye Devrinde Araplarda Kehânet ve Kâhinlik”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 18/47 (2018), 127-148.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Ba-sım, 1422.
Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbûb. el-Beyân ve’Tebyîn. Beyrut: Dârü’l-Mektebetü’l-Hilal, 2002.
Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbûb. el-Ḥayevân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
Cevâd Ali. el-Mufaṣṣal fî târîḫi’l-ʿArab ḳable’l-İslâm. Irak: Câmiatü Bağdâd, 1993.
Cicero, Marcus Tullius. De Divinatione. çev. David Wardle. Oxford: CLARENDON PRESS, ts.
Cumahî, Muhammed b. Sellâm b. Ubeyd. Tabakât Fuḥûlü’ş-şuʿarâʾ. thk. Mahmud Muhammed Şâkir. Cidde: Dârû’l-Medenî, ts.
Çetin, Nihat. Eski Arap Şiiri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1973.
Dabbî, Ebü’l-Abbâs Mufaddal b. Muhammed b. Ya‘lâ. el-Müfaddaliyât. Kahire: Dâru’l-Maârif, 1942.
Dayf, Ahmed Şevkî Abdüsselâm. Târîhü’l-Edebi’l-Arabî el-Asri’l-Câhilî. Mısr: Dâru’l-Maârif, ts.
Dietrich, Bernard C. “Oracles and Divine Inspiration”. Kernos (Online) 3 (1990). http://journals.openedition.org/kernos/984
Durmuş, İsmail. “Seci”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 36. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
Ebû Zeyd, Nasr Hâmid. İlahi Hitabın Tabiatı. çev. Mehmet Emin Maşalı. Ankara: Otto Yayınları, 2001.
Eidinow, Esther. Theologies Of Ancient Greek Religion. London: Cambridge University Press, 2016.
Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kūb b. Muhammed. el-Ḳāmûsü’l-muḥîṭ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2005.
Fischer, August. “Kâhin”. İslâm Ansiklopedisi. C. 6. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
Flaceliere, Robert. Devins et Oracles Grecs. Paris: Pressses Universitaires De France, 1972.
Fontenrose, Joseph. The Delphic Oracle. California: University Of California Press, 1981.
Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed. İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn. Beyrut: Dâru’l-Marife, ts.
Güleç, İsmail. “İslam’da Şiir ve Şair Algısına Dair Kimi Tespitler”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 13/1 (2014).
Hâkim, Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. el-Müstedrek. thk. Mustafa Abdul-kadir Ata. Beyrut: Daru’l Kitabi’l-İlmiyye, 1987.
Harman, Ömer Faruk. “Asâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 3. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
Harman, Ömer Faruk. “Dağ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
Harman, Ömer Faruk. “Kâhin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 24. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
Herodot. Tarih. çev. Burcu Uzunoğlu. Ankara: Panama Yayınları, 2020.
Hesiod. Theogony Works And Days Testimonia. çev. Glen W. Most. London: Harvard University Press, 2006.
Homer. İliada. çev. Richmond Lattimore. Chicago: The University of Chicago Press, 2013.
İbn Abdirabbih, Ebû Ömer Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed. el-ʿİḳdü’l-ferîd. Beyrut: Daru’l Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
İbn Haldûn, Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Muhammed. Muḳaddime. Dımaşk: Dâru Ya’rub, 2004.
İbn Haldûn, Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Muhammed. Târihü İbn Haldûn. thk. Halîl Şehâde. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1988.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullāh b. Müslim. eş-Şi‘r ve’ş-Şuarâ. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2002.
İbn Manzûr, Cemaleddin b. Muhammed b. Muhammed b. Mukerrem. Lisânü’l-’Arab. 15 Cilt. Beyrut: Daru Sâdır, 3. Basım, 1994.
İzutsu, Toshihiko. Kur’an da Allah ve İnsan. çev. Süleyman Ateş. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1975.
Kahraman, Ferruh. “Araplarda Şiir: Sözlü, Görsel ve Yazılı Kültürde İnsan”. İlahiyat Akademi Dergisi 14 (Aralık 2021).
Kennedy, Mike Dixon. Encyclopedia of Greco-Roman Mythology. California: ABC-CLIO, 1998.
Köprülü, M. Fuad. “Asâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 3. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
Kugel, James L. Poetry and Prophecy. New York: Cornell University Press, 1990.
Kureşî, Ebû Zeyd. Cemheretü eşʿâri’l-ʿArab. thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. Kahire: Nehdatü Mısr Li’t-Tabaa, 1967.
Kutluer, İlhan. “Şiir Sözcüğünün Semantik Alanı”. Yönelişler Aylık Sanat ve Kültür Dergisi 1/12 (Mart 1982), 4-13.
Mes‘ûdî, Ebü’l-Hasen Alî b. el-Hüseyn b. Alî. Aḫbârü’z-zamân. Beyrut: Dârü’n-Neşr, 1996.
Mes‘ûdî, Ebü’l-Hasen Alî b. el-Hüseyn b. Alî. Mürûcü’ẕ-ẕeheb ve meʿâdinü’l-cevher. Beyrut: Mektebetu’l-Asriyye, 2005.
Nâbiga ez-Zübyânî. Dîvân. thk. M. Ebü’l-Fazl İbrâhim. Kahire, 1977.
Nagy, Gregory. “Early Greek Views Of Poets and Poetry”. ed. George A. Kennedy. The Cambridge History Of Literary Criticism 1 (1999).
Nehhâs, Ebû Ca‘fer. Şerḥu’l-ḳaṣâʾidi’t-tisʿi’l-meşhûrât. thk. Ahmed el-Hattâb. Bağdat: Dârü’l-Hürriyye, 1973.
Öğmüş, Harun. Cahiliyye Döneminde Araplar. İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
Öğmüş, Harun. Kur’an Yorumunda Şiirin Yeri (II/VIII. Asır Çerçevesinde). Ankara: İSAM Yayınları, 2010.
Öztürk, Mustafa. Kur’an Dili ve Retoriği. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.
Öztürk, Özhan. Dünya Mitolojisi. Ankara: Nika Yayınları, 2016.
Pausanias. Description of Greece. çev. W.H.S. Jones. London: Harvard University Press, 1918.
Râfiî, Mustafa Sadık b. Abdürrezzâk b.Saîd b. Ahmed b. Abdulkadir. Târîh Êdebi’-Arab. Beyrut: Daru’l-Kitâbi’l-Arabî, ts.
Sicistânî, Ebû Bekr Abdullah b. Ebî Dâvûd Süleymân b. Eş‘as. Kitâbü’l-Meṣâḥif. Kahire: Fâruku’l-Hadîse, 2002.
Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. el-Müzhir Fî Ulûmi’l-Lüğa ve Envâ’ihe. Beyrut: Daru’l Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
Şeybânî, Ebû Amr. Şerḥu’l-Muallakâti’t-Tis’a. thk. Abdülmecîd Hemo. Beyrut: Müessesetü’l-Halebî, 2001.
Tarafe, Ebû Amr Amr b. el-Abd b. Süfyân b. Sa‘d el-Bekrî. Dîvânü Ṭarafe b. el-ʿAbd. thk. Mehdi Muhammed Nâsirüddîn. Beyrut: Dâru’l Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
Tebrîzî, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ali b. Muammed Hatîb. Şerḥu’l-ḳaṣâʾidi’l-ʿaşr. Beyrut: İdâretü Tab’ati’l-Münîre, 1933.
Xenophanes. Fragments. çev. James H. Lesher. Toronto: University Of Toronto, 2001.
Yalar, Mehmet. “Arap Edebiyatında Şiir Kavramı Problemi (Mukayeseli ve Analitik Bir Yaklaşım)”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/1 (2002).
Yeşkûrî, Ebû Sa’d Süveyd b. Ebî Kâhil. Dîvânü Süveyd b. Ebî Kâhil el-Yeşkûrî. thk. Şâkir el-Âşûr. Dımaşk: Vizaretü’l-A’lem, 1972.
Zemahşerî. Rebî’u’l-Ebrâr ve Nusûsu’l-Ahyâr. Beyrut: Müessesetü’l-A’lemî, 1991.
“Muse | Greek mythology | Britannica”. Erişim 28 Aralık 2021. https://www.britannica.com/topic/Muse-Greek-mythology