HAMDÂNİLER'DE (905–1004) DİNÎ ve ENTELEKTÜEL HAYAT

Hamdânîler hâkim oldukları bölgelerde yüksek bir kültür seviyesine sahip oldular. Mensup oldukları Tağlib kabilesi cahiliye döneminde de bu özellikleriyle bilinmektedir. Hamdânîler tarih sahnesindeki yerleri siyasi faaliyetlerinden ziyade – Karmatîler’le yapılan mücadeleyi bir tarafa bırakırsak - özellikle kültürel ve ilmî çalışmalara borçludur Gerek İslam tarihi gerekse Anadolu’nun tarihi için önemli bir dönemi ifade eden Hamdânîler ve onların en güçlü siması olan Seyfüddevle Bizans ile yaptığı savaşlar kadar Halep’te etrafına topladığı güzide şair ve âlimler halesi ile şöhret kazanmıştır. Halep’e yerleştikten sonra ise, savaşçılığının, cömertliğinin cezp ettiği büyük isimler, el-Mutenebbi, Abu Firâs, el-Fârâbi, Abu’1-Farac el-İsfahâni, Halep’i bütün orta çağ boyunca hatıralarda canlı kalan bir edebiyat merkezi hâline getirmişlerdi. Bu dönemde Edebiyat ve bilim alanında adeta bir Rönesans dönemi yaşanmaktaydı. Hamdânîler’in tarihteki yerini sağlamlaştıran ve özellikle Seyfüddevle’nin adını ebedileştiren de hiç şüphesiz bu büyük şahsiyetler olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Hamdânîler, seyfüddevle, Kültürel Hayat

PDF

___

Aşûr, S. A., Tarihu’l-İslâm ve Hadaratîh, Kahire,1987.
Abdü’l-Câbir, S. M., eş-Şi’r fi Rihâbi Seyfüddevle el-Hamdânî, 1. baskı, Beyrut1981.
Baytâr, Emine, Mevâkifü’l-Umerâü’l-Arab, bs.y., trz.,
el-Ezdi ,Ali b. Zafir, Hamdânîler, tre. Mehmet Akbaş, İstanbul, 2011.
el- Hamevi, Yakut. 1986, Mu’cemü’l-Büldân, Beyrut, 5 cilt.
el-IŞ, Yusuf, Tarihi Asri’l-Hilâfeti’l- Abbasîyye, Beyrut, trz., s. 199;
el-Cümeylî, Reşid Abdullah, Dirâsâtu fi Târihi’l-Abbâsiyye, Bağdat, 1984.
Ekinci, Abdullah, Ortadoğu’da Marjinal Bir Hareket: Karmatîler (Ortadoğu’da İlk Sosyalist Yapılanma), Ankara 2005
en-Nuveyrî, Ş. A. t.y. Nihayetü’l-Arab fi Fünunu’l-Edeb, Neş. Muhammed Fevzi el‘Antil.
Günaltay, M. Şemseddin, İslam Tarihinin Kaynakları (Tarih ve Müverrihler), lstanbul1991.
Hatice Hammâş, Dirasât fi Târîhi’l-İslâm, bs.y., 1994.
İbn Hallikân, Vefayâtü’l-A'yân, Kahire, 1948.
Keyyâli, S., Seyfüddevle ve ‘Asru’l-Hamdâniyyîn, Halep, 1939.
Makdisi, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed, Ahsenü 't-tekâsim fi ma'rifeti 'l-ekâlim.
Müneccimbaşı, t.y. Cami’üd-Düvel veya Sahaifü’l-Ahbar fi Vekayi’i’l-A’sar, Nuruosmaniye nüshası, I, (vr, 227a-235b).
MEZ, Adam, Onuncu Yüzyılda İslâm Medeniyeti,Çev. Salih Şaban, İstanbul 2000.
Sealibi, Ebu Mansur Abdullah b. Muhammed en-Nisaburi, Yetimetü'd-Dehr fi Mehasini Ehli'l-Eser, thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Beyrut, 1973.
Şek'a, Mustafa, Seyfüddevle el-Hamdanî veya Memleketü’s-Seyf ve Devletü’l-Eklâm, Kahire 1977.
Tokuş, Ömer, Hamdânîler (Siyasi, İçtimai, İlmi ve Kültürel Hayat) Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa 2006.
IŞILTAN, Fikret, “Seyfüddevle”, İA, X, İstanbul, 1966.
KARAARSLAN, Nasuhi Ünal, “Hamdânîler”, DİA, XV, İstanbul, 1997.
Mahmut Kaya, "Farabi'' DIA, XII, 146.
Abdulhak Adnan, "Farabi'' IA, IV
Sobernheim, M. 1950, “Hamdânîler” , İA, V, İstanbul.