Tasavvufun Teşekkül Sürecine Yeni Yaklaşımlar: Başer, Karamustafa ve Green Örnekleri

Türkiye’de tasavvufun akademik bir disiplin olarak kabul görmesinden bu yana yapılan akademik üretimin daha ziyade tasvirî çalışmalardan ibaret ve metin neşrine yönelik olduğu bilinmektedir. Bununla beraber tasavvuf tarihinin belirli dönemlerinin tasvir düzeyinde dahi yeterince ele alınmadığı da bir gerçektir. Bu dönemlerin başında hicrî ilk dört asır, yani tasavvufun teşekkül dönemi gelir. Metin neşri ve tercümeler açısından dahi yeterince üzerinde durulmayan bu dönemin sûfî/müellif, eser ve fikir haritaları çıkarılmadan tasavvufun oluşumunu tam manasıyla idrak etmek mümkün görünmemektedir.Oryantalistlerin tasavvufa dair çalışmaları ilk önce tasavvufun kökenini anlamaya yoğunlaşmışken ülkemizde henüz bu sorun ciddi olarak ele alınmamıştır. Halen genel kabul gören zühd dönemi, tasavvuf dönemi ve tarikatlar dönemi şeklindeki dönemlendirme de sorgulanmalı ve yeni araştırmalar ışığında gözden geçirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

tasavvuf, teşekkül, teşekkül dönemi

New Approaches to the Formative Period of Sufism: The Cases of Başer, Karamustafa and Green

PDF

___

Başer, Hacı Bayram, Şeriat ve Hakikat: Tasavvufun Teşekkül Süreci, İstanbul: Klasik, 2017.
Başer, Hacı Bayram, “Teşekkül Döneminde Tasavvuf”, İslam Düşünce Atlası, ed. İbrahim Halil Üçer, İstanbul: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2017, c. 1, s. 279-287.
Buehler, Arthur F., “Researching Sufism in the Twenty‐first Century: Expanding the Context of Inquiry”, Bloomsbury Companion to Islamic Studies, ed. Clinton Bennett, New York: Bloomsbury Academic, 2013, s. 93‐118; Türkçe tercümesi için bk. (trc. Mehmet Atalay), “Yirmi Birinci Yüzyılda Tasavvuf Araştırmaları: Tetkik Bağlamını Genişletmek”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015, cilt: XVII, sayı: 31, s. 193-226.
Cornell, Vincent J., Realm of the Saint: Power and Authority in Moroccan Sufism, Austin: University of Texas Press, 1998.
Çavuş, Cennet Ceren, [Nile Green, Sufism: A Global History, Oxford: Wiley-Blackwell, 2012, 263 Sayfa], tanıtan Cennet Ceren Çavuş, İslâm Araştırmaları Dergisi, 32 (2014), 159-164.
Green, Nile, Sufism: A Global History, Oxford: Wiley-Blackwell, 2012.
Hargûşî, Ebû Sa’d, Ebû Sa’d el-Hargûşî (zamanı- hayatı- eserleri) ve Tehzibü’l-esrar’ı, thk. İrfan Gündüz, İstanbul: y.y, 1990.
Hargûşî, Ebû Sa’d, Tehzîbü’l-esrâr fî usûli’t-tasavvuf, nşr. Muhammed Ali, Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2006.
Karamustafa, Ahmet T., Tasavvufun Oluşumu, (trc. Nagihan Doğan), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2017; İngilizce orijinali için bk. Sufism: The Formative Period, Edinburgh: Edinburg University, 2007.
Knysh, Alexander, “Historiography of Sufi Studies in the West”, A Companion to the History of the Middle East, ed. Youssef M. Choueiri, Malden: Blackwell Publishers, 2005, s. 106-131.
Salem, Feryal, The Emergence of Early Sufi Piety And Sunni Scholasticism: Abdallah b. al-Mubarak and The Formation Sunni Identity in The Second Islamic Century, Leiden: E.J. Brill, 2016.
es-Sircânî, Ebü’l-Hasan, el-Beyâd ve’s-sevâd min hasaisi hikemi’l-ibad ve ni’meti’l-mürid ve’l-murad, thk. Muhsin Pürmuhtar, Tahran: Müessese-i Pejûheş-i Hikmet ve Felsefe-i İran, 1390.
es-Sircânî, Ebü’l-Hasan, Sufism, black and white: a critical edition of Kitab al-Bayad wa-l-Sawad by Abu l-Hasan al-Sirjani (d. ca. 470/1077) [Kitabü’l-beyad ve’s-sevad min hasaisi hikemi’l-ibad fi na’ti’l-mürid ve’l-murad], thk. Bilal Orfali, Nada Saab, Leiden: E.J. Brill, 2012.
Sistânî, Emîr İkbâl, Çihil Meclis yâ Risâle-i İkbâliye, (haz. Necîb Mâyil Herevî), Tahrân: İntişârât-ı Edîb, 1366.
et-Taberî, Ebû Halef, The Comfort of The Mystics: A Manual and Anthology of Early Sufism [Selvetü’l-arifin ve ünsü’l-müştakin], thk. Gerhard Böwering, Bilal Orfali, Leiden: E.J. Brill, 2013.
Tan, Nedim, “Mikro Sosyal Bilimlerin Birikimi Tasavvuf Araştırmacısına Ne Söyler?”, Academic Platform Journal of Islamic Research, 2 (2017): 47-52.