Güney Afrika’da Bir Osmanlı Müderrisi Ebubekir Efendi’nin Kayıp Eseri Miftâhu’d-Dîn Üzerine

Osmanlı Devleti tarafından Güney Afrika’daki Müslüman ahalinin eğitimi ve aralarındaki ihtilafların kaldırılması maksadıyla görevlendirilen Ebûbekir Efendi’nin (ö. 1297/1880) Ümit Burnu’nda (Cape of Good Hope) ömrünün sonuna kadar yürüttüğü faaliyetler ve yaşadığı olaylar bir dizi çalışmaya konu olmuştur.1 Bunun yanında yazdığı eserlerin Afrikanca üzerine etkileri de Afrika dili hakkında yapılan çalışmalarda önemli bir yer tutmaktadır.2 Bu yazıda, Ebûbekir Efendi’nin ismi bilinen ancak nüshası şimdiye kadar bulunamamış bir eserinin tanıtımı yapılacaktır. Bu bağlamda eserin yazım sürecine temas edilecek, mevcut eserleri etrafındaki bir tartışma çözüme kavuşturulacak ve yeni ortaya çıkarılan kitabın farklı açılardan önemine dair görüşler ve tespitler ortaya konulacaktır.