Savaş filmlerinde eril hegemonik yapının dişil anlamları

Ulus anlatısı ideolojik olarak günümüzde etkisini hala sürdüren modern bir siyasal düşüncedir.  İdeolojiler, toplumun düşünce reflekslerini harekete geçirmek ve yönlendirmek için iletişim araçlarını özellikle de sinemayı sıklıkla kullanır. Sinema anlatılarını zenginleştirdiği klişelerle bir yandan önyargıları beslerken bir yandan da önyargılardan beslenmektedir. Bu bağlamda film-öykülerde yer alan stereotipleştirmelerle bazen gerçek bazen de kurgusal düzlemde toplumsal yapılanmayı ve ulusal kimliği şekillendirecek bellek yörüngeleri oluşturur. Ulus anlatısı ve ulusal kimlik gündelik yaşam pratiklerinde sıradanlaştığı, mübadele edildiği ve yeniden üretildiği sürece devamlılık sağlar.  Ulus anlatısı ve/ya ulusal kimliği oluşturan imgeler, toplumsal cinsiyet üzerinden kurulur ve eril hegemonik bir yapıdan ziyade dişil anlamlar içerir. Böylelikle ulus anlatısının, toplumsal eşitlikleri, ulusal kimliği, ulusal üstünlüğü ve ulusal gücü bir kaynağa dönüştürmeyi amaçlayan cinsiyetçi bir örgütlenme biçimi inşa ettiği söylenebilir. Bu bağlamda gündelik yaşam pratiklerine sızan dişil anlamların kodlarını çözümlemek için Floya Anthias ve Nira Yuval-Davis’in ulus anlatılarında kadınlara verilen rollerine dair yaklaşımları çalışmanın merkezini oluşturur. Çalışmanın amacı 2000 yılı sonrası çekilen Özhan Eren’in Son Mektup (2015), Serdar Akar’ın Çanakkale Yolun Sonu(2013), Yeşim Sezgin’in Çanakkale1915(2012)filmlerinin Türk ulusçuluğu söylemlerine neler kattığı, ulus anlatısının kadınlık kurgusu üzerinden nasıl yeniden inşa edildiği ve imge repertuarlarının konumlandırdığı kimliklerin, ulusal kimliklere dönüşme sürecinde toplumsal cinsiyet rollerinin etkisinin neler olduğunu filmlerin karşılaştırması sonucu ortaya koymaktır. 

Feminine contents of hegemonic masculinity in the war movies

National narrative is a modern political view that still preserves its ideological effect today. Ideologies, frequently, utilize means of communication, particularly the motion pictures, in order to stimulate and canalize the society’s reflexes on the thought process. Cinematic narratives, by means of the clichés that it enriches, on one hand feed the prejudices and on the other, are fed by these prejudices. In this regard, the memory trajectories, which will shape the societal structuring and national identity, sometimes on the grounds of reality and on other occasions, of fiction, with the stereotypes in the stories of the movies, are formed. National narrative and national identity can ensure continuity so long as such are commonized, interchanged and regenerated within the scope of daily life practices. The images, which form the national narrative and/or national identity, are constituted on the basis of societal gender and incorporate feminine contents rather than a masculine hegemony. Thus, it can be enunciated that national narrative constructs a gender-oriented organizational form, which aims to transform social equalities, national identity, national superiority and national power into a resource. In this context, the approaches by FloyaAnthias and Nira Yuval-Davis on the roles assigned to women within the national narratives establish the core feature of this study in order to analyze the codes on feminine contents leaked into the daily life practices. The aim of this study is to reveal by comparison of movies, which are the productions of two different countries, Son Mektup(2015) by ÖzhanEren, ÇanakkaleYolunSonu (2013) by SerdarAkar and Çanakkale 1915 (2012) by YeşimSezgin, all of which were shot following the year of 2000, the contribution of these movies on the Turkish nationalism discourse, how the national narrative was rebuilt by means of the femininity construct and what is the effect of societal gender roles within the transformation process of identities situated by the image repertoires into national identities. 

___

  • Yuval- Davis, Nira& Soetzler, Marcel (2002). “Imagined Boundaries and Borders: A Gendered Gaze”, The European Journal of Women’s Studies, Cilt 9, Sayı: 3, s. 329-344.
  • Anderson, Benedict (2004). Hayali Cemaatler, Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Coşar Simten, Özman Aylin (2015). “Milliyetçiliğin Erkek Anlatısı: Eril Pasajlarda Kadın Silüetleri”, Milliyetçilik ve Toplumsal Cinsiyet, der. Simten Coşar, Aylin Özman, İstanbul: İletişim Yayınları, s.323-354.
  • Çoban, Barış (2013). “Gösteri İktidarı ve Militarist Erkeklik”, Erkek Millet Asker Millet, der. Nurseli Yesim Sünbüloğlu, İstanbul: İletişim Yayınları, s.187-204.
  • Kabadayı, Lale (2013). Film Eleştirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızda Örnek Çözümlemeler, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Kandiyoti, Deniz (2007). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Johnston, Claire (2008). Karşı-Sinema Olarak Kadınların Sineması, çev.: Ertan Yılmaz, Ankara: Orient Yayınları.
  • Nagel, Joane (2011). “Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik”, Vatan Millet Kadınlar, der. Ayşe Gül Altınay, İstanbul: İletişim Yayınları s. 65-102.