İdari işlemlerin geriye yürümezliği

Hukuk normlarının zaman bakımından uygulanması sorunu, normların yürürlüğe konulması ve yürürlükten kaldırılması tarihlerinin belirlenmesi ve bunların yürürlüğe girmeden önceki veya yürürlükten kaldırıldıktan sonraki olaylara uygulanıp uygulanmamalarını ifade etmektedir. Bu kapsamda, sonradan yürürlüğe giren hukuk kuralının geçmişte meydana gelmiş olay veya işlemlere uygulanmasına hukukta “geriye yürüme” denmektedir. Ancak aslolan hukuk kurallarının geriye yürümezliğidir. Bu ilkeye paralel olarak, idari işlemler yürürlüğe girdikleri andan itibaren hukuki etkilerini gösterirler ve idari işlemlerin geriye yürümezliği ilkesi, gerek yargısal kararlar gerekse öğretide kabul edilmiş bir idare hukuku kuralıdır. Ancak uygulamada bu kuralın bazı istisnaları mevcuttur. Bu çalışmada Türk hukukunda geriye yürümezlik ilkesinin vergisel ve diğer idari işlemler açısından uygulanması ele alınacak, mevcut durumun hukuki güvenlik ve geriye yürümezlik ilkeleri açısından bir değerlendirmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hukuk normlarının zaman bakımından uygulanması, Türk hukukunda idari işlemlerin geriye yürümezliği, Hukuki güvenlik ve belirlilik, Yürürlük, Geriye yürümezlik ilkesi

Non-retroactivity of administrative transactions

The problem of the implementation of the legal norms in terms of time implies the determination of the dates of enforcement and abolition of legal norms, and applying or not applying these norms to the events that occur before the date of enforcement or after abolition. Within this scope, in law, the application of the later enacted legal rules to the events or proceedings occured in the past is called “retroactıvity”. But the rule is non-retroactivity of legal norms. Parallel to this principle, administrative transactions show their legal effects from the moment they enter into force and non-retroactivity principle of administrative transactions is a requirement in administrative law accepted both in doctrine and judicial decisions. But some exceptions to this rule are available in practice. In this study, the application of the principle of non-retroactivity in terms of taxational and the other administrative transactions in Turkish law will be discussed, an assessment of the curent legal situation will be made in terms of the principles of legal security and the non-retroactivity.

Keywords:

Application of legal norms in terms of time, Non-retroactivity of administrative transactions in Turkish law, Legal security and certainty, Enforcement, The principle of non-retroactivity,

PDF

___

Kaynakça
Aktan, C. C.ve Gencel, U. (2003). “Türkiye’de Geriye Doğru Vergileme ve Verginin Hukukiliği İlkesinin İhlali”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:5, Say:1, s. 2, http://www.deu.edu.tr/userweb/hilmi.coban/%C3%B6devler/vergi%20kar%C4%B1%C5%9F%C4%B1k/geriye-do%C4%9Fru-vergileme.pdf, E.T. 27.11.2015.
Akıllıoğlu, T. (1984). “Ekonomik Anlamda Yönetsel İşlemlerin Geriye Yürümezlik Kuralı Karşısında Çeşitli Durumları” Aziz Köklü Armağanı, Ankara, AÜSBF Yay., 34, 38.
Akıllıoğlu, T. (1979). “Yönetsel İşlemlerde Yürürlüğe Giriş Sorunu”, AİD, C:XII, S.2, 34.
Akyılmaz, B.-Sezginer, M. ve Kaya, C.(2009). Türk İdare Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 362.
Aliefendioğlu, Y. (1996). Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi, Ankara, Yetkin Yay., 71-72.
Altundiş, M. (2008). “Hukuki Güvenlik İlkesi”, Yasama, Eylül-Ekim-Kasım-Aralık, 68, 88.
Aslan, S. (2010). Vergilendirme Yetkisi ve Verginin Yasallığı İlkesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Vergi Hukuku Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 39.
Bıyıklı, H. İ. (1973). “Fransız ve Türk Hukuk Sistemlerinde İdari İşlemlerin Geriye Yürümezliği İlkesi”, DD, Y.3, 91, 92, 93, 104, 107.
Candan, T. “Vergi Uyuşmazlıklarının Yargı Yoluyla Çözümü (Vergi Uyuşmazlıkları, İdari İşlemler ve Dava Açma Süreleri)”, S: 4, 5, www.adanasmmmo.org/sempozyum/turgut_candan.doc, E.T. 10.05.2014.
Çağan, N.(1982).Vergilendirme Yetkisi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 187-188.
Çağlayan, R. (2000). “İdari İşlemin Geri Alınması Üzerine”, AÜEHFD, C. IV. S. 1-2, 45.
Duran, L. (1982). İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul, 406, 412, 422.
Erkut, C. (1996). Hukuka Uygunluk Bloku (İdare Hukukunda Hukukun Genel Prensipleri Teorisi), İstanbul, Kavram Yayınları, 17, 75.
Erginay, A. (1982). Vergi Hukuku İlkeler, Vergi Tekniği Türk Vergi Sistemi, Son Vergi Kanunlarına Göre Yeniden Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 43.
Gözler, K. (2007). İdare Hukuku Dersleri, 6. Baskı, Bursa, 370.
Gözler, K. (2003). İdare Hukuku, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, Cilt I, 987.
Günday, M. (2004). İdare Hukuku, 9. Baskı, Ankara, 148,152.
Gündüz, F. E. (2010). İdari İşlemin Geri Alınması, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara, 80, 123.
Güneş, T. (1965). Türk Pozitif Hukukunda Yürütme Organının Düzenleyici İşlemleri, Ankara, 171.
Kösebalaban, M. A. (1993). “İdari İşlemlerin Geriye Yürümezliği İlkesi”, Yaklaşım, Ocak, http://uye.yaklasim.com/magazindetail.aspx?magazinid=1 , E.T. 06.11.2012.
Oğurlu, Y. (2003). İdare Hukukunda Kazanılmış Haklara Saygı ve Haklı Beklentiler Sorunu, Ankara, Seçkin Yay., 189
Özgüven, A. V. (2006). Türk Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik İlkesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 17, 18, 21, 158, 159, 160, 161, 162, 167.
Tan, T. (1970). İdari İşlemin Geri Alınması, Ankara, 14, 15, 64-65.
Tavşancı, A. (2005). “Vergilendirme Yetkisinin Anayasal Sınırları ve 1982 Anayasası”, Vergi Sorunları, Ağustos, 134-151.
Tekbaş, A. (2009). Vergi Kanunlarının Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi: Türkiye Değerlendirmesi, Ankara, 212.
Uler, Y.(1982). İdari Yargıda İptal Kararlarının Sonuçları, Ankara, AÜHF Yay.; No:281, 17, 18.
Yılmaz, E. (2014). Hukuki Güvenlik İlkesinin Bir Gereği Olarak Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik İlkesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 3, 4, 8, 47, 52, 137, 139.
Kararlar
DVDDGK, 29.1.1999, E. 1998/316, K.1999/169, http://www.kazanci.com.tr./kho2/danistay/files/vddgk-1998-316.htm, E.T. 12.11.2011.
DİBK, 06.07.1987, E.1987/1, K.1987/2, Kazancı İçtihat Bilgi Bankası, www.kazanci.com.tr, E.T. 16.02.2014.
Danıştay 1. D. E. 1988/336, K. 1988/355, DD, S: 74-75, s. 74.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 13.11.1998 Tarih, E. 1996/509, K. 1998/562 Sayılı Kararı, Danıştay Karar Bilgi Bankası, http://www.danistay.gov.tr/kerisim/container.jsp, E.T. 11.07.2013.
Danıştay 7. Daire 26.9.1979, 1293/1571; DD, Sayı:38/39, 250, 252.
Danıştay 7. Dairesinin E.1978/1293, K.1979/1571 Sayılı Kararı, DD., Yıl:10, S. 38, 1980, 250-252.
DİDDGK, 15.01.1999, E.1997/417, K.1999/81; www.kazanci.com.tr, E.T. 12.11.2011