Türkiye’de Kadın Cinayeti Haberlerinin İçerik Analizi (2008-2021)

Toplumsal olguların dayattığı cinsiyetçi rol paylaşımı başta aile olmak üzere toplumun tüm katmanlarında özümsenmekte ve içselleştirilmektedir. Dolayısıyla aile içinden tüm topluma yayılan cinsiyet eşitsizliği, kadınların ekonomik ve sosyal alanda birçok ayrımcılığa maruz kalmasına neden olmaktadır. Öte yandan, erkek egemen kültürün toplumda yarattığı kadın ve erkek arasındaki asimetrik güç ilişkisinden yani toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan kadına yönelik şiddet, kadının üzerindeki güç ve baskının daha da artmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla kadına yönelik şiddet hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde görülen evrensel bir kalkınma sorunudur. Bu bağlamda kadına yönelik şiddetin bir sonucu olarak ortaya çıkan kadın cinayetlerinin yeniden üretilmesine neden olan değerler, mekanizmalar ve araçlar sorgulanmalıdır. Bu çalışmada, 2008-2021 döneminde, Türkiye’de kayıtlara geçen kadın cinayetleri, nitel ekonometrik yöntemler çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu amaçla, kayıtlara geçen kadın cinayetlerine ait haber verileri tek tek ele alınmıştır. Çalışmada toplam 4508 kayıtlı kadın cinayeti haber verileri kullanılarak, haberlerin medyaya yansıma biçimlerinden hareket edilerek haber içeriklerinin nitel analizi yapılmış ve Nvivo paket programı kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği, Şiddet, Kadın Cinayetleri, Medya, İçerik Analizi

Content Analysis of Femicide News in Turkey (2008-2021)

The sexist role-sharing imposed by social facts is internalized in all layers of society, especially in the family. Therefore, the gender inequality that spreads to the whole society from within the family causes women to be exposed to many discriminations in the economic and social fields. On the other hand, violence against women resulting from the asymmetrical power relationship between men and women, that is, gender inequality created by the patriarchal culture in society, causes an increase in the power and pressure on women. Therefore, violence against women is a universal development problem in both developed and developing countries. In this context, the values, mechanisms, and tools that cause the reproduction of femicides that occur as a result of violence against women should be questioned. In this study, femicides recorded in Turkey during the 2008-2021 period are evaluated within the framework of qualitative econometric methods. For this purpose, news data of recorded femicides handled one by one. In the study, a qualitative analysis of the news contents was carried out by using the news data of 4508 registered femicide, based on the reflection of the news on the media and the Nvivo package program was used.

Keywords:

Gender Inequality, Violence, Femicide, Media, Content Analysis,

PDF

___

Akkaş, İ. ve Uyanık, Z. (2016). Kadına yönelik şiddet. Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi SBE Dergisi, 6(1), 32−42.
Altınay, A. ve Arat, Y. (2007). Türkiye'de kadına yönelik şiddet. Metis Yayınları.
Aşkın, E. Ö. ve Aşkın, U. (2017). Kadına yönelik aile içi şiddet ve yoksulluk ilişkisi: Aile içi şiddet mağduru kadınlar üzerine bir araştırma. Kapadokya Akademik Bakış, 1(2), 16−37.
Ataklı Yavuz, R. (2016). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ekseninde kadın istihdamı ve ekonomik şiddet. Journal of Life Economics, 3(3), 77−100.
Avcı, F. ve Güdekli, İ. A. (2018). Toplumsal cinsiyet ve medya ilişkisi: Yazılı basında kadına şiddet ve kadın cinayetleri haberleri üzerine bir analiz. International Journal of Cultural and Social Studies, 4(2), 475−506.
Aydın, B. Kocagazioğlu, S. Arda, Ö. Gölge, Z. (2016). Basında kadına yönelik şiddet haberlerinin ele alınış biçimlerinin karşılaştırılması. Türk Psikoloji Yazıları, 19(Özel), 64−75.
Aytekin, B. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği kuramı: Türkiye’de kadın emeğinin Etkinlik çözümlemesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ayvaz Kızılgöl, Ö. (2012). Türkiye’de eğitimde cinsiyet eşitsizliğinin yoksulluk üzerindeki etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 179−191.
Aziz, A., Köker, E., Altun, A., Gencel, M., Tutal Küçük, N. (1994). Medya, şiddet ve kadın: 1993 yılında Türk basınında kadınlara yönelik şiddetin yer alış biçimi. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı.
Baran Görgün, A., Sarıtaş, C. T., ve Kütük Şahin, B. (2017). Medyada kadına yönelikşiddet haberlerinin içerik ve sunum açısından analizi: Beyazgazete.com örneği, Sosyoloji Konferansları, 55(1), 107−132.
Barut, Y., Kumcağız, H., Özcan, K. ve Şanlı, E. (2012). Yerel basında kadın ve çocuğa karşı şiddetin ele alınışı: Samsun ili örneği, 31 Ekim 2021’de erişim adresi, http://www.researchgate.net/publication/264985377
Başak, S. ve Öztaş, N. (2010). Güven ağbağları, sosyal sermaye ve toplumsal cinsiyet. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 27−56.
Başar, F. ve Demirci, N. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve şiddet. KASHED, 2(1), 41−52.
Bayhantopçu, E. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği üzerinde yazılı basında kadın temsilinin rolü. The Journal of Social Science, 1(2), 83−93.
Bilir, Z. E. (2018). Eğretileşen hizmet sektörünün feminizasyonu: AVM’lerde çalışan kadın satış görevlileri. Ç. Ünlütürk Ulutaş. (Ed.) Feminist sosyal politika: Bakım, emek, güç. İçinde (ss. 199−244). Nota Bene.
Binark, M. & Gencel Bek M. (2010). Eleştirel medya okuryazarlığı. İstanbul: Kalkedon Yayınları
Boyacıoğlu, İ. (2016). Dünden bugüne Türkiye’de kadına yönelik şiddet ve ulusal kadın çalışmaları: Psikolojik araştırmalara davet. Türk Psikoloji Yazıları, 19, 126−145.
Christensen, L.; Johnson, R. ve Turner, L. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. A. Aypay. (Çev.). Anı Yayınları.
Çetin, İ. (2014). Gelenek ve modernite arasında Türkiye’de son dönem kadın cinayetleri”. Sosyoloji Dergisi, 30, 41−63.
Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 86, 139-170.
Demirgöz Bal, M. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. KASHED, 1(1), 15-28.
Dinç Kahraman, S. (2010). Kadınların toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Deuhyo Ed, 3(1), 30−35.
Durmaz, N. (2018). “Tamamlanmamış devrim”in Türkiye yansımaları. Ç. Ünlütürk Ulutaş. (Ed.) Feminist sosyal politika: Bakım, emek, güç. İçinde (ss. 67−98). İstanbul: Nota Bene.
Dursun, Ç. (2010). Kadına yönelik şiddet karşısında haber etiği. Fe Dergi, 2(1), 19−32.
Dursun, Ç. (2008). Kadına yönelik aile içi şiddet ve haber medyası. KSGM Yayınları.
Durusoy Öztepe, N. (2018). Hizmetler sektörünün eğreti işlerinde kadın istihdamı ve çalışma koşulları. Ç. Ünlütürk Ulutaş. (Ed.). Feminist sosyal politika: Bakım, emek, güç. İçinde (ss. 171−198). Nota Bene.
Ecevit, Y. (2003). Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir?. C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 83−88.
Esteve-Volart, B. (2004). Gender discrimination and growth: Theory and evidence from India. LSE STICERD Research Paper DEDPS42.
Fairbairn, J., Dawson, M. (2013). Canadian news coverage of intimate partner homicide: Analyzing changes over time. Feminist Criminology, 8(3), 147−176.
Giddens, A. (2005). Sosyoloji. C. Güzel. (Haz.). Ankara: Ayraç Yayınevi.
Gökkaya, V. (2009). Türkiye’de şiddetin kadın sağlığına etkileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 167−179.
Gökulu, G. (2018). Medya ve suç korkusu ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Social Sciences Studies Journal, 4(14), 585−594.
Gökulu, G. ve Hosta, N. (2013). Basında kadına yönelik şiddet haberlerinin analizi: Hürriyet, Sabah ve Posta gazeteleri örneği (2005-2008). The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1829−1850.
Güdekli, A. (2016). Küresel erkek(lik) ve medya. Literatürk Academia.
Gül, S. S. ve Altındal Y. (2015). Medyada kadın cinayeti haberlerindeki cinsiyetçi izler: Radikal gazetesi. Akdeniz İletişim Dergisi, 24, 168−188.
Güneş, G. ve Yıldırım, B. (2019). Cinsiyet temelli bir savaş: Kadın cinayetlerinin medyada temsili üzerine bir değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(3), 936−964.
Gündüz, F. (2018). Kadına yönelik şiddet: Cinayet haberi çözümlemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 297−318.
Gürbüz, M. B. (2019). Cinsiyet eşitsizliği ve kalkınma: Teorik bir inceleme [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hacıoğlu Deniz, M. ve Haykır Hobikoğlu, E. (2012). Cinsiyete göre gelişme endeksi çerçevesinde kadın istihdamının ekonomik değerlendirmesi: Türkiye örneği. International Conference on Eurasian Economies, 123−130.
Hepkon, Z. (2017). Kadın cinayetleri ve medya: Emani El Rahmun Cinayeti Analizi. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(15), 142−153.
İlkkaracan, İ. (2018). Toplumsal cinsiyet eşitlikçi, sürdürülebilir büyüme ve kalkınma için mor ekonomi. Ç. Ünlütürk Ulutaş, (Ed.) Feminist sosyal politika: Bakım, emek, güç. İçinde (s. 31−66). İstanbul: Nota Bene.
İnci, Ülkü H. (2013). Basında yer alan namus cinayetlerinin sosyolojik analizi. Journal of History Culture and Art Research, 2(3), 282−296.
İşler, R. ve Şentürk, C. (2017). Tarihsel açıdan uluslararası kurum/kuruluşlarda “Ekonomik kalkınma” ve “Kadın” ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 375−388.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu (2021). 20 Haziran 2021’de erişim adresi, https://web.archive.org/web/20210102105215/http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2947/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2020-raporu
Kalaycı, İ. (2017). Feminist iktisat: Toplumsal cinsiyet eşitliğine seçenek bir bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 533−542.
Karaca, S., Ünsal Barlas, G., Öngün, E., Öz, Y. C. ve Korkmaz, G. (2017). Gazetelerde bulunan kadına yönelik şiddet haberlerinin incelenmesi. Journal of Academic Research in Nursing, 3(3), 137−144. https://doi.org/10.5222/jaren.2017.137
Klasen, S. (2000). Does gender inequality reduce growth and development? Evidence from cross-country regressions. Discussion Paper 212.
Klasen, S. ve F. Lamanna (2009). The impact of gender inequality in education and employment on economic growth: New evidence for a panel of countries. Feminist Economics, 15(3), 91−132.
Kurtuldu, Ö. R. (2018). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadına karşı aile içi şiddetle mücadele kampanyaları; Sabancı vakfı “İş dünyası aile içi şiddete karşı” projesi analizi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2(2), 97−110.
Öcal, A. T. (2021). Türkiye’de işgücü piyasasında toplumsal cinsiyet eşitsizliği. World Women Conference II, Baku, Azerbeycan.
Özkaplan, N. (2010). Duygusal emek ve kadın işi/erkek işi. U. Serdaroğlu. (Ed.) İktisat ve toplumsal cinsiyet içinde (ss. 38-48). Ankara: Efil Yayınevi.
Özkaplan, N. ve Serdaroğlu, U. (2010). İktisat ve toplumsal cinsiyet- iktisatta kadın kimliği. U. Serdaroğlu (Ed.) İktisat ve toplumsal cinsiyet. İçinde (ss. 18−29). Ankara: Efil Yayınevi.
Öztürk, M. (2015). Medya ve suç korkusu arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 36, 251−263.
Peterson, J. (1987). The feminization of poverty. Journal of Economic Issues, 21(1), 329−337.
Radak, S. L. (2018). The victimization of women in the media: A discourse on the victim and gender differentiation in Serbia. Gender Studies, 17(1), 110−126.
Serdaroğlu, U. (2010). Kişisel olan sadece politik değil, aynı zamanda iktisadidir (Feminist iktisat). U. Serdaroğlu (Ed.) İktisat ve toplumsal cinsiyet. İçinde (ss. 3−17). Ankara: Efil Yayınevi.
Serdaroğlu, U. ve Yavuz, G. (2008). Kalkınma ve kadın (veya toplumsal cinsiyet) ilişkilendirilişinin değişimindeki kavşaklar. Ekonomik Yaklaşım, 19(Özel Sayı), 121−164.
Stöckl, H., Devries, K., Rotstein, A., Abrahams, N., Campbell, J., Watts, C., Moreno, G. C. (2013). The global prevalence of intimate partner homicide: A systematic review. The Lancet, 382(9895), 859-865.
Şener, G., Çavuşoğlu, Ç., Irklı, H. İ. (2016). Medya ve toplumsal cinsiyet. F. Saygılıgil (Haz.). Toplumsal cinsiyet tartışmaları. İçinde (ss. 166−183). Ankara: Dipnot.
Şiddetten Ölen Kadınlar İçin Dijital Anıt (t.y.). Anıt Sayaç. http://anitsayac.com
Tahincioğlu, N. Y. (2010). Namusun ve namus cinayetlerinin cinsiyet eşitsizlikleri bağlamında analizi. Kültür ve İletişim, 13(2), 131−158.
T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2019). Türkiye’de kadın. 26 Mayıs 2021’de erişim adresi, https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/5258/tuerkiyede-kad%C4%B1n.docx
Tunç, M. (2018). Kalkınmada kadın ayrımcılığı ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin rolü: Ülkelerarası farklı gelir gruplarına göre yatay kesit analiz. Sosyoekonomi, 26(38), 221−251.
Tutar, F. ve Yetişen, H. (2009). Türkiye’de kadının ekonomik kalkınmadaki rolü. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 116-131.
United Nations Development Programme (UNDP) (2020). Human development report. 10 Haziran 2020’de erişim adresi, http://hdr.undp.org/en/composite/GII
Ünlütürk Ulutaş, Ç. (2009). Yoksulluğun kadınlaşması ve görünmeyen emek. Çalışma ve Toplum, 21(2), 25−40.
World Health Organization. (WHO). (2021, March 9). Violence against women. Retrieved June 20, 2021, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-women
Wood, J. T. (1994). Gendered lives: Communication, gender and culture. Wadsworth Pub.
Yarar, B. (2015). Küresel yoksulluk içinde kadın yoksulluğu: Küresel kadın hareketi içinde yoksulluk odaklı STK’lar. Fe Dergi, 7(1), 32−49.
Yazıcı, F. ve Değer Şahbaz, D. (2020). Toplumsal cinsiyet bağlamında kadına yönelik şiddet ve Türkiye’de yazılı basına yansıması. Intermedia International e-Journal, 7(12), 129−149.
Yegen, C. (2014). İnternet haberciliğinde kadın cinayeti haberlerinin sunumu: Posta gazetesi örneği. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication (TOJDAC), 15−28.
Yıldırım, B. & Dudu, E. (2014). Farklı yayın politikalarına sahip gazetelerde kadına yönelik şiddetin sunumu. Journal of Graduate School of Social Sciences, 18(3), 3-23.
Yüksel, H. (2020). Türkiye’de kadına partneri tarafından uygulanan şiddetin sosyo-ekonomik belirleyicileri: Yatay kesit veri analizi [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.