İŞLEV DEĞİŞTİREN BİR İBADET YAPISININ KENT KİMLİĞİ ÜZERİNDEN OKUNMASI; GİRESUN KAPUSEN KİLİSESİ

İbadet yapıları, mimarlık tarihinde insanların bir araya geldikleri ilk kamusal yapılardır. Kentlerin tarih yazımını yönlendiren, kentlere kimliğini veren, kentlerin tanınması ve hatırlanmasında etkin rol oynayan bu yapılar dönemsel birer tanık ya da sembol yapı olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Farklı dönemlerde, farklı uygarlıklar ve olaylar tarafından şekillendirilen bu yapılar kentsel kimlik arayışları açısından sembolik değer taşımakta, konumları, biçimsel farklılıkları ve boyutları ile kentsel doku içerisinde kolaylıkla dikkati çeken, en önemlisi de kamusal mekanın kimliğini tanımlayan bir araca dönüşmektedirler. Ancak ibadet yapılarından bazılarının zamanla ömürlerini tamamlamaları, kent kimliğinin önemli bir parçası olan bu yapılara sürdürülebilirliğini de etkileyecek yeni işlevler yüklenmesine neden olmaktadır. Bir taraftan yeniden kullanım alanlarıyla simgesel tarihini, mimari ve kültürel değerini mümkün olduğunca koruyacak diğer taraftan binanın karakteri ve konumuna uygun, ekonomik açıdan da uygulanabilir yeni işlevlerin yüklenmesi istenmektedir. Bu anlamda Anadolu kentlerinde dönemsel farklılıklara tanıklık etmiş, cemaat değişikliğine uğramış ya da müze olarak yeniden kullanıma açılmış pek çok kilise yapısı yer almaktadır. Giresun kentinin önemli sembol yapıları arasında yer alan ‘Giresun Kapusen Kilisesi’ ise hem işlev değişikliği ile çocuk kütüphanesi olarak kullanılması hem de yüklendiği işlevin sürdürülebilirliğini sağlaması açısından örneklerinden farklılaşmaktadır. Bu nedenle yapılan çalışmada Kapusen Kilisesi ve işlev değişikliği üzerinden Giresun kent kimliğinin dönemsel olarak tartışılmasını amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İbadet Yapıları, Kent Kimliği, Giresun Kapusen Kilisesi

A READING OF WORSHIP PLACE WHICH CHANGED ITS FUNCTION OVER THE CITY IDENTITY; GIRESUN KAPUSEN CHURCH

In the history of architecture, worship places are the first public constructions people came together. These structures, which direct the writing of cities' histories, give identity to the cities, play an active role in the recognition and recollection of the cities, emerge as a periodical witness or symbolic structure. In this sense, worship places have a symbolic value in the urban identity, which is shaped by different civilizations and events at different periods, in terms of public identity seek. They are transformed into a means that easily draws attention within the urban fabric, and most importantly, identifies the identity of the public space locations, formal differences, and dimensions. However, the fact that some of the worship places complete their lives leads to bringing new functions to these structures that are an important part of public identity which in return also affect their sustainability. On one hand, it is desired to protect their symbolic history, architectural and cultural values as much as possible with their reuse areas. On the other hand, it is aimed to bring new purposes appropriate to the character and position of the building as well as being economically viable. Therefore, these new functions are the most basic way of ensuring that worship places remain in use. However, a very small proportion of the worship structures may be faced with these new uses due to often being opened to the use of members of a different religion because of community change or being transformed into the museum. In this sense, the structure of the study is the discussion on refunctioned worship structures in the context of public identity seek. In our country, there are many worship structures left from those exchanged, who had to leave Anatolia, following the Lausanne Treaty and Giresun Capuchin Church is one of these structures. Capuchin Church, built at the beginning of 19th century by French Capuchin Priests and was transformed into a children's library in 1967, is different from many other church structures converted into mosque or museum. For this reason, the aim is of this study is to discuss refunctioning of the Capuchin Church as children's library after the exchange in the context of public identity seek.

Keywords:

Worship Places, İdentity of City, Giresun Kapusen Church,

PDF

___

Açikgöz, Ş.G. ve Ahunbay, Z. (2008). 19. Yüzyıl Kayseri Kiliseleri İçin Koruma Önerileri, İTÜ Dergisi / a, s. 7(2), s.26-37.
Ahunbay, Z., (2013). 2013’ün Tartışmalı Yeniden Kullanım ve İhyaları, Mimarlık Dergisi, s.374, s. 49-53.
Aktüre, S., (1985). “Osmanlı Devleti’nde Taşra Kentlerindeki Değişim-ler”, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, III, İstanbul, s.891-904.
Alver, K., (2012). Kent İmgesi, Kent Sosyolojisi, Ed. K. Alver, Hece Yayınları, Ankara, s.9-31
Anonim (1925). Işık Gazetesi, Aralık
Balcı, s., (2012). Giresun Rumları ve Gayrimüslim Bir Belediye Başka-nı; Kaptan Yorgi ve Konstantinidi Paşa,libra Kitapçılık, İstanbul
Bostan, İ., (1997). Giresun Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Giresun Be-lediyesi Kültür Yayınları, İstanbul.
Calhoun, C., (1994). Social Theory and The Politics of Identity, Ed. Cal-houn, Blackwell Publishers, USA, s. 2.
Deringil, S., (2014) İktidarın Sembolleri Ve İdeoloji, Doğan Kitap, İs-tanbul
Emecen, F. (1996), Türk islam Ansiklopedisi; Giresun, Türk Tarih Vak-fı Yayınları. s.78-84
Emecen, F., (1998) Clavıjo’dan Falmerayer’e Giresun’da Seyyahlar (1404-1840), Giresun Kültür Sempozyumu Bildirileri, s.23
Ergenç, Ö., (1996). Osmanlı Şehrinde Esnaf Örgütlerinin Fiziki Yapıya Etkileri, İslam Geleneğinden Günümüze Şehir ve Yerel Yönetimler 1, İlke Yayınları, Enderun Kitabevi, İstanbul.
Eyice, S., (1990). İstanbul'da Kiliseden Çevrilmiş Cami ve Mescidler ve Bunların Restorasyonu, Vakıf Haftası Dergisi, s.7, s.279-291
Gür, Ş. Ö. (2016). Yeri Okumak, Kent Merkezlerinde Yaya İzleri Atöl-yesi, s.16-35, Editörler: N. Kuloğlu, H. Acar, A Yavuz, K. Günay, Aydan Yayıncılık, ISBN: 978-605-01- 0915-3, TMMOB Şehir Plancıları Odası
Gültekin, N. (2015), Batılılaşmanın Uzantısında Kent Bahçeleri; Gire-sun Memleket – Millet Bahçesi, I.Ulusal Ankara Ün.Peyzaj Mimarlığı Kong-resi
Güvenç, B. (1993). Türk Kimliği, Remzi Kitabevi A.Ş., İstanbul, s.3-9
İltar, G., (2014). Giresun Kültür Envanteri, Giresun Valiliği - Dönence Yayınevi
İlter, F., (1981). Kayseri’de XIX. Yüzyıldan İki Kilise: Darsiyak ve Ev-kere, Ed.: C. Bayburtluoğlu, Anadolu (XXII), Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınları, s.353-370
Jenkins, R. (2006). Social İdentity, London and New York: Routledge
Karaman, O. (2003). 19. ve 20. yüzyılda Giresun ile çevresindeki ma-denler ve maden İşletmeciliği, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s.5, s.63-74
Karaibrahimoğlu (2017) Türk- Rum Mübadelesinin Anadolu’da Kentsel Mekanın Şekillenmesine Etkisi, Giresun/Bulancak Örneği, International Journal of Social And Humanities Sciences, Cilt 1. Sayı 2.
Küçük, M., (2013). Aidiyetin Mekânı: Mardin’de Kimlik ve Mekânın Değişimi, idealkent, s.9, s.114-137.
Küçük, S.G., ve Eyüpgiller, K.K., (2018). Çatalca Vilayeti’nde Camiye Çevrilen Kiliselerin Dönüşüm Süreci ve Mimari Analizi, Megaron, s.13(1):51-66
Mallinson, M.D.S. (2004). Mosque/Churches of the Sudan, Azania: Archaeological Research in Africa, s.39(1), s.225-241.
Pekak, M.S. (2009). Kappadokia Bölgesi Osmanlı Dönemi Kiliseleri: Örnekler, Sorunlar, Öneriler, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, sayı 26(2), s.249-277.
Tanyeli, U., (2017). Yıkarak Yapmak: Anarşist Bir Mimarlık Kuramı İçin Altlık, İstanbul: Metis Yayınları.
Tekeli, İ. (1991). Bir Kentin Kimliği Üzerine Düşünceler, Kent Planla-ması Konuşmaları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını, s.79-89
Yılmaz, A. (2013). XIX. Yüzyıldan Cumhuriyete: Giresun’da eğitim ve öğretim, Ondokuz Mayıs Ün., Sosyal Bilimler Enst., Basılmamış Dr. Tezi, Samsun