Review of the Articles Related with Early Childhood Special Education in Turkey

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de son yirmi iki yılda gerçekleştirilen erken çocukluk özel eğitimi ile ilgili makaleleri gözden geçirmektir. Bu amaçla erken çocukluk dönemindeki gelişimsel gerilik/yetersizlik gösteren çocuklar, aileleri ve onlara sunulan hizmetler ve uygulamalarla ilgili 55 makaleye ulaşılmıştır. Ulaşılan makaleler konularına göre dört bölüme ayrılmış ve her bir bölüm tek tek incelenmiştir. Her bir makalede amaç, denekler, ortam ve kullanılan veri toplama araçları, uygulama süreci, araştırma modeli, uygulama güvenirliği, gözlemciler arası güvenirlik, sosyal geçerlik ve bulgular dikkate alınmıştır. Beceri öğretimine ilişkin 20, kaynaştırma uygulamasına ilişkin 15, ailelere ilişkin 14 ve gelişimsel yetersizliği olan çocukları akranları ile karşılaştırmaya ilişkin altı makaleye ulaşılmıştır

The purpose of this article is to review articles pubisled in last 20 years and related to early childhood special education in Turkey. For this purpose, 55 articles related to children with developmental/delays and their families and related services in early childhood were reached and reviewed: Articles were divided into four sections and per section was reviewed individually. In each article, the purpose, participants, context and data collection tools, procedures, research design, treatment fidelity, inter-coder/coder/rater reliability, social validity and results were reviewed. It was found that out of 55 articles, 20 were related to teaching skils, 15 were on inclusion, 14 were regarding families, 6 were with comparison of children with normal development with children with developmental delays/disabilities. Keywords: Early childhood special education, articles, review, developmental delays/disabilities, special education. 

___

Akçamete G., & Kargın Tevhide. (1997). The effectiveness of early intrevention programs in the education of children with hearing impairtments, Eric document No. ED413694.

Akmanoğlu-Uludağ, N., & Batu,S.(2005). Teaching naming relatives to invidulas with autism using simultaneous prompting. Education and Training in Developmental Disabilites, 40(4), 401-410.

Altun, T., & Gülben, A. (2009). Okulöncesinde özel gereksinimi duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 253-272.

Artan,İ., & Uyanık-Balat,G.(2003).Okulöncesi eğitimcilerin entegrasyona ilişkin bilgi ve düşüncelerin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi,11(1), 65-80.

Avcı, N., & Ersoy, Ö. (1999). Okulöncesi dönemde entegrasyonun önemi ve uygulamalarda dikkat edilecek noktalar. Milli Eğitim Dergisi, 144, 68-70.

Aykut, Ç., & Varol, N. (2007). Zincirleme becerilerin kazandırılmasında ipucunun sistematik olarak azaltılması işlem süreci ile yapılan beceri öğretiminin etkililiği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 221-238.

Bakkaloğlu, H.( 2008). Etkinliğe dayalı müdahale programın 3-6 yaş gelişimsel geriliği olan çocukların geçiş becerilerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(2), 355-406.

Bakkaloğlu, H.(2008). Okulöncesi Geçiş Becerilerini Değerlendirme Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 293-314.

Bakkaloğlu (Ceber), H., & Sucuoğlu B.(2000). Normal ve zihinsel engelli bebeklerde anne-bebek etkileşiminin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 47-58.

Batu, S. (2006). Down sendromlu çocuklara sebze isimlerinin öğretimi: Küçük grup çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, 24,53-65.

Bayhan, P., & İpek, A. (2000). Examination of children at preschool period with mental retardition in gaining the concepts of colour shape and numbers with computer assisted insruction. Journal of Qafqaz University, 6, 167-176.

Bilir, Ş., Bal, S., & Erturan, N. (1992). İleri derecede işitme özrü olan 4-5 yaş grubu çocuklarının dil gelişimi eğitimlerinde, “dudaktan okuma” ve “cued speech” tekniklerinin karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi, 1(2),13-21.

Birkan, B.(1999). Otistik bir çocuğa öğrenmeye hazırlık becerilerinin öğretimi. Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 51-57.

Birkan, B. (2002-2003). Gelişimsel yetersizliği olan çocuklara renk öğretiminde eş zamanlı ipucuyla öğretiminin etkililiği. Sosyal Bilimler Dergisi, 169-186.

Birkan, B.(2002). Erken özel eğitim hizmetleri. Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 99-109.

Cavkaytar, A., & Pollard, E. (2009) Effectiveness of Parent and Therapist Collaboration Program (PTCP) for teaching self-care and domestic skills to individualsm with autism. Education and Training in Mental Retardition and Developmental Disabilites, 44(3). 381-395.

Çulhaoğlu-İmrak, H.,& Sığrtmaç, A.(2011). Kaynaştırma uygulanan okul öncesi sınıflarda akran ilişkilerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education,3(1), 38-65.

Diken İ, H., & Diken, Ö. ( 2008). Turkısh mothers’ verbal ınteractıon practıces and self- effıcacy belıefs regardıng theır chıldren wıth expressıve language delay.

International Journal Of Special Education. 23(3),110-117.

Diken, İ. H. (2009) Turkish mothers’ self efficacy beliefs and styles interactions with their children with language delays. Early Child Development and Care, 179 (4), 425-436.

Diken, Cavkaytar, Batu, Bokurt & Kurtyılmaz (2010). First stop the success- a school /home intervention program for preventing problem behaviors in young children :examining the effectiveness and social validity in Turkey. Emotioanal and Behavioral Difficulties, 15(3), 207-221.

Dikici- Sığrtmaç, A., Hoş, G.,& Abbak, B.S. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitiminde Yaşanan Sorunlara Yönelik Kullandıkları Çözüm Yolları ve Önerileri Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). 12(4), 205-223.

Dogan, O. S., & Tekin-İftar, E. (2002) The effects of simultaneous prompting on teaching receptively identifying occupations from picture cards. Research İn Developmental Disabilites, 23(4), 237-252.

Erbaş, D., Özen, A., & Acar, Ç. (2004). Comparision of two aproches for identifying reinforces in teaching figure coloring to students with down syndrome. Education and Trainig in Developmental Disabilites, 39, 253-264.

Erbaş, D. (2005). Responses comunication breakdowns by nonverbal children with developmental disabilites. Education and Training in Developlmental Disabilites. 40(2), 145-157.

Eripek, S. (2011). Okulöncesi dönemde özel eğitim. S.Eripek (Ed.).Okulöncesi dönemde özel eğitim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.

Girli, A. (2007). Asperger sendromlu ve yüksek işlevli otistik çocukların eğitimden yararlanma düzeyleri. Özel Eğitim Dergisi, 8 (2), 23-43.

Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.

Gül S. O., & Diken, İ.H.(2009). Erken çocuklukta özel eğitime ilişkin Türkiye’de gerçekleştirilmiş lisansüstü tez çalışmalarının gözden geçirilmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 1(1), 46-78.

Güleç Aslan, Y (2010). Bir Vaka Sunumu: Otizm için Risk Taşıyan Bir Çocukta Uygulamalı Davranış Analizine Dayalı Eğitim. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(2), 129-147.

Kanık, N. (1993). Özürlü bebeklerin eğitimi ve ailenin katılımı. Özel Eğitim Dergisi,1(3), 14-17.

Kargın, T. (2001). Kırsal bölgede yaşayan işitme engelli çocuklara yönelik geliştirilen bireyselleştirilmiş aile eğitim programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 49-60.

Kargın, T., Akçamete, G., & Baydık, B. (2001). Okulöncesi yaşta işitme engelli çocuğu bulunan ailelerin anasınıfına geçiş sürecindeki gereksinimlerin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 16-23

Kartal, H. (2007). The effect of mother-child education program which is one of the early childhood education programs on cognitive development of six age children. Elementary Education Online, 6(2), 234-248.

Kartal, H. (2008). Çocuk ve aileyi desteklemeye yönelik ev ziyaretlerine dayalı erken müdahale programları ve programların etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 1-28.

Keating, D. & Hertzman, C. (2000). Developmental health and the wealth of nations: social, biological and educational dynamics. Guilford Press.

Küçüker, S. (2001). Erken eğitimin gelişimsel geriliği olan çocukların anne-babalarının stres ve depresyon düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi, Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 1-11.

Kırcaali-İftar, G., Ülke-Kürkçüoğlu, B., Çetin, Ö., & Ünlü, E. (2009). Intensive daytime toilet training of two children with autism: Implementing and monitoring systematically guarantees success! International Journal of Early Childhood Special Education,1(2), 117-126.

Kırcaali-İftar, G. (2005). Okulöncesi dönemde özel eğitim. S.Eripek (Ed.). Özel Eğitim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.

Küçüker, S., Acarlar, F., & Kapcı, E. G. (2006). The development and Psychometric Evaluation of the Supports Scale for Presschool Inclusion. Early Child Developmnet and Care,176 (6), 643-659.

Küçüker, S., Bakkaloğlu, H., & Sucuoğlu, B. (2001). Erken eğitim programına katılan gelişimsel geriliği olan çocuklar ve anne-babalarının etkileşim davranışlarındaki değişimin incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 61-71.

Kurt, O., & Tekin-İftar , E. (2008) Acomporison of constant time delay and simultenous prompting within embedded insruction on teaching leisure skills to children with autism. Topics İn Early Childhood Special Education, 28(1), 53-64.

Millî Eğitim Bakanlığı (2000). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. 18.01.2000 tarih ve 23937 Sayılı Resmi Gazete.

Metin, N. (1992). Okulöncesi dönemde özürlü çocuklar için kaynaştırma programları. Özel Eğitim Dergisi, 1(2), 34-36.

Metin, N., & Samyeli, D. (2000). Kaynaştırma sınıflarındaki zihinsel engelli çocukların sosyal uyum davranışlarının algılanması üzerine bir çalışma. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 93-104.

Odluyurt, S., & Batu, S (2009). Okulöncesi dönemdeki kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin öğretmen görüşlerine ve alanyazın taramasına dayalı olarak belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (4),1819-

-

Olcay Gül, S., & Diken, İ.H. (2009). Erken Çocuklukta Özel Eğitime İlişkin Türkiye’de Gerçekleştirilmiş Lisansüstü Tez Çalışmalarının Gözden Geçirilmesi International Journal of Early Childhood Special Education, 1(1), 46-79.

Özaydın, L. & Çolak, A. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine ve “Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma Eğitimi Hizmet İçi Eğitim Programı”na İlişkin Görüşleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1), 189 – 226.

Özcan, N., & Cavkaytar , A. (2009). Parents as tecahers: Teaching parents hwo toteach toilet skills to their children with autism and mental retardition. Education and Develolopmental Disabilites, 44(2), 237-243.

Özdemir, S. (2007). Erken eğitim hizmetlerinde bir paradigma değişimi: Çocuk merkezcilikten aile merkezciliğe. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47(2), 13-25.

Özdemir, S. (2008). Using multimedia social stories to increase appropriate social engagemenet in young children with autism. Turkish Online Journal Of Educational Techonology. 7(3), 80-88.

Özen, A., Acar, Ç., Tavlar, Ö., & Çetin, Ö. (2002-2003). Öz bakım becerilerinin öğretiminde ipucunun giderek azaltılmasıyla öğretim yönteminin etkililiği. Sosyal Bilimler Dergisi, 147-167.

Özenmiş-Ünsal, P. (2003). Zihinsel engelli olan ve olmayan çocukların nesne ile oyun davranışlarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4(1), 45-54.

Öztürk-Ertem, İ. (2005). İlk üç yaşta gelişimsel sorunları olan çocuklar: üç sorun ve üç çözüm. . Özel Eğitim Dergisi, 6(2), 13-25.

Özaydın, L., Tekin-İftar, E., & Kaner, S. (2008). Arkadaşlık becerilerini geliştirme programının özel gereksinimi olan okulöncesi çocuklarının sosyal etkileşimlerine etkisi. Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 15-32.

Sarı, H., Çeliköz, N., & Seçer, Z. (2009). An analysis of pre-school teachers’ and student teachers’ attitudes to inclusion and their self-efficacy. Internatıonal Journal of Special Education, 24 (3), 29-44.

Sazak, P. E.(2006). Dünyada ve Türkiye’de erken çocukluk özel eğitiminin gelişimi ve erken çocukluk özel eğitim uygulamaları. Özel Eğitim Dergisi, 7(2), 71-83.

Sola, C., & Diken, İ. H. (2008). Gelişimsel gerilik riski altıdaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 9(2), 21-36.

Sönmez, N., & Varol, N. (2008). Eve Dayalı Aile Eğitimi Programının Zihinsel Engelli Çocukların Gündüz Tuvalet Kontrolünü Kazanmalarına ve Sürdürmelerine Etkisi, Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 7 (14), 139-155.

Sucuoğlu, B. (1993). Problem davranışların azaltılmasında aşırı düzeltme yönteminin kullanılması, Özel Eğitim Dergisi, 1(3), 10-13.

Sucuoğlu, B. ve ark. (2005) . Küçük Adımlar Erken Eğitim Projesi. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı.

Şahbaz, Ü. ve Kalay, G. (2010). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 116-135.

Şipal, R.E., & Mağden, D. (2004). Altı yaş işitme engelli ve normal işiten çocukların görsel algı düzeylerinin incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 2 (10- 11), 86-96.

Temel, Z. F. (2000). Okulöncesi eğitimcilerin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18,148-155.

Tekin-İftar, E., Kurt, O., & Acar, G. (2007). Enhancıng ınstructıonal effıcıency through generalızatıon and ınstructıve feedback: a sıngle-subject study wıth chıldren wıth mental retardatıon. International Journal of Special Education, 22(3), 147-158.

Tekin-İftar, E., & Birkan, B. (2008). Small group for students with autism:General case training and observational learning. The Journal of Special Education, 44(1),50-63.

Tuş, Ö.,& Çiftci Tekinarslan, İ. (2013). Okul öncesi kaynaştırma eğitimine devam eden özel gereksinimli çocukların karşılaştıkları güçlüklerin annelerin görüşlerine göre belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 151-166.

Üstün, A., & Yılan, G. (2003). Okulöncesi öğretmenlerinin, zihinsel engelli çocukların kaynaştırma yoluyla eğitimlerine ilişkin sahip oldukları tutumlar. Eurasian Journal of Educational Research,13, 122-128.

Varlıer, G., & Vuran, S.(2006).The views of pre-school teachers about integration. Educational Sciences Theory & Practice, 6(2).

Yıldırım-Doğru S. S. (2009). Teaching of tactile perception skills to children with autism in early chilhood. Ozean Journal of Social Sciences. 2(3), 157-166.