Tedarik Zinciri Yönetiminde Lojistik ve Dağıtım Ağının Etki Seviyelerinin Belirlenmesi ve Tedarikçi Seçimi Optimizasyonu için AHP ve Matematik Programlama Modelini İçeren Yeni Bir Yaklaşım

Bu çalışmada, ilk olarak, analitik hiyerarşi prosesi (AHP) yöntemi kullanılarak tedarik zinciri yönetiminde lojistik ve dağıtım ağı açısından etkisi olan kriterlerin değerlendirilmesi yapılmaktadır. Bu değerlendirme neticesinde sisteme etkisi en çok olan ana kriter ve alt kriterler belirlenmektedir. Değerlendirme neticesinde hız ana kriteri ele alınmaktadır. Daha sonra, hız kriteri ve dolayısıyla alt kriterleri de kullanılarak bir matematik programlama modeli geliştirilmektedir. Geliştirilen bu modelin çözümünde GAMS optimizasyon yazılımı kullanılmaktadır. Bu çalışmada, geliştirilen bir tedarikçi seçim probleminde, etki eden alt kriterler ve geliştirilen matematik programlama modeli kullanılarak optimum tedarikçi seçimi sağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Tedarik zinciri, Lojistik, Dağıtım ağı, AHP, Matematik programlama modeli

A New Approach Involving AHP and Mathematical Programming Model for Determination of Effect Levels of Logistics and Distribution Network, and Supplier Selection Optimization in Supply Chain Management

In this study, first, using analytical hierarchy process (AHP) method, the criteria that have an impact on supply chain management in terms of logistics and distribution network are evaluated. As a result of this evaluation, the main criteria and sub-criteria that have the most important impact on the system are determined. As a result of the evaluation, the speed main criterion is examined. Then, a mathematical programming model is developed using the speed criterion and hence also its sub-criteria. GAMS optimization software is used for the solution of the developed model. In this study, the optimum supplier selection is ensured using the selected sub-criteria and the developed mathematical programming model in a developed supplier selection problem.

Keywords:

Supply chain, Logistics, Distribution network, AHP, Mathematical programming model,

PDF

___

[1] Paksoy, T. (2005). Tedarik zinciri yönetiminde dağıtım ağlarının tasarımı ve optimizasyonu: malzeme ihtiyaç kısıtı altında stratejik bir üretim-dağıtım modeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 435-454.
[2] Erkan, B. (2014). Türkiye’de lojistik sektörü ve rekabet gücü. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 1(1), 44-65.
[3] Kayabaşı, A., & Özdemir, A. (2008). Üretim işletmelerinde lojistik yönetimi faaliyetlerinde performans yönetimine bakış: beklenti-fayda farkı analizi uygulaması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 195-209.
[4] Akman, G., & Alkan, A. (2006). Tedarik zinciri yönetiminde bulanık AHP yöntemi kullanılarak tedarikçilerin performansının ölçülmesi: otomotiv yan sanayiinde bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(9), 23-46.
[5] Eroğlu, A.H., Kanıbir, H., & Eker, N. (2008). Endüstriyel işletmelerin dağıtım kanalı seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 95-110.
[6] Sivrikaya, B.T., & Ünal, E. (2018). AHP grup karar verme yöntemi ile bilgi işlem çalışanlarının yetkinlik temelli performanslarının değerlendirmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 501-514.
[7] Vasiliauskas, A.V., Vilkelis, A., Zinkevičiūte, V., & Batarliene, N. (2010). Development of automobile distribution networks on the basis of multi‐criteria evaluation of distribution channels. Transport, 25(4), 361-367.
[8] Daugherty, P.J. (2011). Review of logistics and supply chain relationship literature and suggested research agenda. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 41 (1), 16-31.
[9] Islam, D.M.Z., Meier, J.F., Aditjandra, P.T., Zunder, T.H., & Pace, G. (2013). Logistics and supply chain management. Research in Transportation Economics, 41(1), 3-16.
[10] Matsui, K. (2016). Asymmetric product distribution between symmetric manufacturers using dual-channel supply chains. European Journal of Operational Research, 248(2), 646-657.
[11] Liu, W., Wang, D., Shen, X., Yan, X., & Wei, W. (2018). The impacts of distributional and peer-induced fairness concerns on the decision-making of order allocation in logistics service supply chain. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 116, 102-122.
[12] Jia, J., Chen, S., & Li, Z. (2019). Dynamic pricing and time-to-market strategy in a service supply chain with online direct channels. Computers & Industrial Engineering, 127, 901-913.
[13] Akyüz, K.C., Tugay, T., Perçin, S., & Yıldırım, İ. (2020). Analitik hiyerarşi süreci (AHP) ile mobilya sanayi sektöründe en uygun tedarikçi seçimine yönelik bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 29, 1-22.
[14] Onat, A., & Kaçtıoğlu, S. (2020). Bulanık AHP ve bulanık TOPSIS yöntemi ile tedarikçi seçimi: perakende sektöründe bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 19(37), 65-79.
[15] Akın Vargeloğlu, A., Başkır, M.B., & Gamgam, H. (2021). Ekonomik göstergelere dayalı tedarikçi seçimi için sezgisel bulanık yaklaşım. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 1017-1037.
[16] Çelik, F., & Çağıl, G. (2021). Bulanık çok kriterli karar verme teknikleri ile tedarikçi seçimi; bir traktör fabrikası örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi DEÜ FMD, 23(68), 607-619.
[17] Erbıyık, H., Alkan Kabakçı, G., & Erdil, A. (2021). Electre yöntemi ile otomotiv sektöründe tedarikçi seçimi: yeşil tedarikçi seçimi uygulaması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, Ejosat Özel Sayı 2021 (ARACONF) Özel Sayı 24, 421-429.
[18] Eren, T., & Gür, S. (2017). Online alışveriş siteleri için AHP ve TOPSIS yöntemleri ile 3PL firma seçimi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 819-834.
[19] Dursun, T., & Gürsev, S. (2016). Pazarlamada dağıtım kanalları yönetimi ve lojistik merkezlerin gelişiminde kümeleme yaklaşımı. Öneri Dergisi, 12(45), 555-568.
[20] Alkan, A., Kasımoğlu, H.Ç., Çelik, C., & Aladağ, Z. (2017). AHP ve PROMETHEE yöntemleri ile lastik üreticisi bir firma için tedarikçi seçimi [Supplier selection for a tire company with AHP and PROMETHEE methods]. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi [Sakarya University Journal of Science], 21(2), 261-269.
[21] Gültepe, M. (2019). Tedarik zinciri yönetiminde AHP ve matematik programlama modeli kullanılarak lojistik ve dağıtım ağının etki seviyelerinin belirlenmesi ve tedarikçi seçimi optimizasyonu [Determination of effect levels of logistics and distribution network, and supplier selection optimization by using AHP and mathematical programming model in supply chain management]. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Adana, Türkiye, 93 sayfa.