Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Gen Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının Belirlenmesi
Bu araştırma fen bilgisi öğretmen adaylarının "gen" kavramı ile ilgili algılarını metafor aracılığıyla ortaya koymayı amaçlamıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 öğretim yılında Siirt üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümde öğrenim gören 3. ve 4. sınıflarda toplam 99 öğretmen adayı oluşturmuştur. Öğretmen adaylarının "Gen......... gibidir,çünkü.........." şeklindeki formu doldurmaları istenmiştir. Bu formda yer alan ilk boşlukta "gen" kavramı ile ilgili benzetim yapmaları, ikinci boşlukta ise bu benzetmenin nedenini açıklamaları istenmiştir. Araştırmaya 99 kişi katılmıştır ancak 94 form değerlendirmeye alınmıştır. Katılımcılar 67 farklı metafor üretmiştir. Toplanan veriler içerik analizi tekniği ile analiz edilip yorumlanmıştır. Bu metaforlara bağlı olarak katılımcıların "gen" algıları 7 farklı kategori altında toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda araştırmaya katılan öğretmen adaylarının % 22.4‟ü “gen”i “benliğin ifadesi olarak” , % 19.1‟ si “gerekliliğin ifadesi olarak”, % 17.02‟si “belirsizliğin ifadesi olarak” , % 15.95‟i “üretimin ifadesi olarak”, % 14.9'u “ hayatın içindeliğinin ifadesi olarak ” , % 6.8 'i “ sürekliliğinin ifadesi olarak” ve %4.26 'sı “ tesadüfiliğin ifadesi olarak” algıladığı görülmektedir. Kategorilere ilişkin sonuçlar yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Metafor, gen, fen eğitimi, algı, öğretmen adayları
Pre-Service Science Teachers’ Metaphorical Perceptions Towards The Conceptions of Genes
ABSTRACTThis study was conducted in order to reveal pre-service science teachers’ perceptions about the concept of "gene" through metaphors. The treatment group was composed of 99 pre-service teachers who were enrolled in the 3rd and 4th years in Science Education Department in 2016-2017 academic year at Siirt University. Pre-service teachers were requested to fill in missing parts in the the following form: “Gene is similar to ………..because ..........” In first part of this form, they were asked to present a metaphor regarding the concept of "gene", then, in second part, they were asked to explain the reason for why they came up with that metaphor. 99 pre-service teachers participated in the survey, but 5 forms were not included in the study due to missing data. Participants produced 67 different metaphors. The collected data were analyzed and interpreted by content analysis method. Depending on themes of these metaphors, participants' perceptions on "gene" were grouped under 7 different categories. As a result of this analysis, it was found that 22.4% of pre-service teachers participated in the study viewed 'gene' as "expression of personality", 19.1% as "expression of necessity", 17.02% as "expression of ambiguity", 15.95% as "expression of production", 14.9% perceived "as expression of life", 6.8% as " expression of continuity" and 4.26% "as expression of coincidence".Then, these metaphors for different categories were analyzed and interpreted. Key Words: Metaphor, gene, science education, perception, Pre-Service teachers’
___
- Altun, T. & Camadan, F. (2013). Rehber öğretmenlerin rehber öğretmen (psikolojik danışman) kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 883-918.
- Arslan, M, M., ve Bayrakçı, M., (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim. 171 (Yaz), 100 -108.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E. Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
- Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin “iklim” kavramıyla ilgili metaforları (Zihinsel İmgeleri).Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5 (3), 919-940.
- Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 269-183.
- Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. & Turgut, M. F. (1997). Fizik öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Ban¬kası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
- Çetin, A. (2016). An analysis of metaphors used by high school students to describe physics, physics lesson and physics teacher. European J of Physics Education. Volume 7 Issue 2 1309-7202
- Çulha Özbaş, B. & Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmen adaylarının tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama,9(3), 211-228
- Eraslan Çapan, B. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (12), 140-154
- Eren, F.,Çelik, İ.& Aktürk, A. O. (2014). Ortaokul öğrencilerinin facebook algısı: bir metafor analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 22(2), 635-648.
- Filiz, S., Büyükkaya , C., ve Özçelik, T. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ve 5. sınıf öğrencilerinin el yazısı öğretme ve öğrenmeye yönelik metafor algıları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, Vol. 12, No. 23, 135-159
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. Edition). New York: McGraw-Hill.
- Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, EğitimBilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Güven, E., (2014). Fen ve teknoloji öğretmen ve öğretmen adaylarının çevre eğitimine ilişkin metaforik algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, Makale No: 03
- Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş., Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin algıları: metafor analiz örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 97-121.
- Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47- 72.
- Küçüktepe, S. E. & Gürültü, E. (2014). Öğretmenlerin “yapılandırmacı öğretmen” kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 282-305.
- Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. (ERIC Document ReproductionService No. EJ724893) Milli Eğitim Bakanlığı TTKB. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara
- Ocak, G. & Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293-310.
- Ortony, A. (2002). Metaphor and thought. United Kingdom: Cambridge University Press.
- Özmen, H. (2004). Fen öğretiminde öğrenme teorileri ve teknoloji destekli yapılandırmacı (constructivist) öğrenme. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(1), 100-111.
- Pektaş, M., Kıldan, O. (2009). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramı ile ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt-Sayı: 11-2
- Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 135-155
- Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler.Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 281-326.
- Saban, A., Koçbekir, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
- Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gönül Yayıncılık Soysal, D. &Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “fen ve teknoloji dersi” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287-306.
- Şahin, H., Kaya, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bazı coğrafya kavramlarına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Cilt:5 Özel Sayı Makale No: 14
- Yalmancı, G, S., Aydın, S. (2013). Öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt/Volume: 10 Sayı/Issue: 21, s. 208-223.
- Yapıcı., İ. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt:14 Sayı:55 (139-147)
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık: Ankara. http://www.turkcebilgi.com/ba%C4%9F%C4%B1ms%C4%B1zl%C4%B1k
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Zembat, R., Tunçeli, H. İ., & Akşin, E. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının “okul yöneticisi” kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması. Hacettepe Üniversitesi Faculty of Health Sciences Journal, 1(2), 446-459.
- ISSN: 2536-5258
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Meryem Nur AYDEDE
Sayıdaki Diğer Makaleler
Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Gen Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının Belirlenmesi
YouTube Sitesindeki Videoların Eğitim Materyali Olarak Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri
Fen Bilgisi Öğretmeni Adaylarının Mantıksal Düşünme Becerilerinin Öğrenme Stillerine Göre Analizi