Türkiye’de Bölgesel Kalkınma ve Turizm İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme

Bölgeler arası gelişmişlik farkı, birçok ülke açısından önemli bir problemdir. Fakat bu durum ekonomik yönden geri kalmış ülkeler bakımından daha ciddi boyutlardadır. Birçok ülke bölgelerarasındaki bu sosyo-ekonomik dengesizlikleri ortadan kaldırmak için çeşitli politikalara başvurmaktadır. Bu politikalar çerçevesinde geri kalmış bölgelere yatırım çekerek bölgenin kalkınması sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu noktada yerel potansiyellerin değerlendirilmesi büyük önem kazanmaktadır. Her bölge sahip olduğu potansiyeli kullanarak kendi kalkınmasını sağlamaya çalışmalıdır. Turizm sektörü de bu potansiyellerden birini oluşturmaktadır. Turizm, yalnızca bölgesel kalkınma veya ülke ekonomisine fayda sağlamakla kalmayıp aynı zamanda bölgeler arasındaki eşitsizliklerin giderilmesi, istihdam olanaklarının yaratılması, bölgeler arası göçün azaltılması, ülke kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, ülkelerin tanıtılması, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması, bireylerin yaşam standartlarının artması gibi birçok konuda fayda saylayan sanayiye alternatif bir ekonomik faaliyettir. Bölgesel kalkınma ekonomik ve sosyal potansiyelin olumlu kullanımına paralel olarak bir bölgede refah seviyesindeki artışı tanımlamaktadır. Gelişmiş ülke ya da bölgelerde kalkınma daha çok endüstriyel sektöre dayalı olmasına rağmen; gelişmekte olan ülke ya da bölgelerde ise turizm zenginliklerinin kullanımı sayesinde sağlanmaktadır, bu bölgelerde ya da ülkelerde turizmin endüstriye alternatif bir sektör olduğu ifade edilmektedir. Medeniyetler beşiği olan Türkiye'nin hemen her bölgesi turizm potansiyeline sahiptir. Bu potansiyele yönelik farkındalığın arttırılması bölgesel kalkınmaya büyük katkılar sağlayacaktır. Bu ilişkiden hareketle çalışmada Türkiye’de yoğun turist çeken Antalya, Nevşehir, Muğla ve Aydın şehirleri 2009-2018 dönemi için bir panel veri seti ile yıllık bazda ele alınarak, turizmin, bölgesel kalkınma üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırmada turizm, ilgili şehirlerdeki turistik tesislere giriş yapan turist sayısı ve kalkınma ise il bazında GSYİH ile temsil edilmiştir. Panel veri analizinden elde edilen bulgulara göre; ilgili şehirlerdeki turistik tesislere giriş yapan turist sayısının, bu şehirlere ait il bazında GSYİH’yi pozitif yönlü olarak etkilediği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Turizm, Bölgesel Çalışmalar, Bölgesel Kalkınma, Panel Veri Analizi

An Evaluation on Regional Development and Tourism Relations in Turkey

The development difference between regions is an important problem for many countries. However, this situation is more serious for economically underdeveloped countries. Many countries apply various policies in order to eliminate these socio-economic imbalances between regions. Within the framework of these policies, efforts are made to ensure the development of the region by attracting investments to the underdeveloped regions. At this point, the evaluation of local potential becomes very important. Each region should try to ensure its own development by using its potential. The tourism sector is one of these potentials. Tourism does not only benefit the regional development or the country's economy, but also to the industry, which counts benefits in many issues such as eliminating inequalities between regions, creating employment opportunities, reducing interregional migration, using country resources effectively and efficiently, promoting countries, ensuring sustainable development, and increasing the living standards of individuals. it is an alternative economic activity. Regional development defines the increase in the welfare level in a region in parallel with the positive use of economic and social potential. Although development in developed countries or regions is mostly based on the industrial sector; In developing countries or regions, it is provided by the use of tourism wealth. It is stated that tourism in these regions or countries is an alternative sector to industry.The cradle of civilization in almost every region of Turkey has the potential for tourism. Increasing awareness of this potential will make great contributions to regional development. In this study, busy attracting tourists in Antalya in Turkey, Nevsehir, Mugla and Aydin cities with a panel data set for the 2009-2018 period, by taking on a yearly basis, the tourism, the impact on regional development was investigated. In the study, tourism, the number of tourists entering the tourist facilities in the relevant cities, and development were represented by the GDP on a provincial basis. According to the findings obtained from the panel data analysis; It has been observed that the number of tourists entering the touristic facilities in the relevant cities positively affects the GDP of these cities on the basis of provinces.

Keywords:

Turkey, Tourism, Regional Studies, Regional Development, Panel Data Analysis,

PDF

___

Akiş, E., (2011). Küreselleşme Sürecinde Bölgesel Kalkınma Yaklaşımındaki Gelişmeler ve Bölgesel Kalkınma Ajansları. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 44, 237-256.
Baltagi, B., H. and Wu, P. X. (1999). Uniqually Spaced Panel Data Regressions with AR(1) Disturbances. Econometric Theory, 15, 814-823.
Bhargava, A., Franzini, L. and Narendranathan, W. (1982). Serial Correlation and Fixed Effect Models. The Review of Economic Studies, 49, 533-549.
Bozgeyik, Y. ve Yoloğlu, Y. (2015). Türkiye’de Turizm Gelirleri ile GSYH Arasındaki İlişki: 2002-2014 Dönemi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 627-640.
Brenner, L. and Aguilar, A. G. (2002). Luxury Tourism and Regional Economic Development in Mexico. Professional Geographer, 54(4), 500-20.
Brown, M. B. and Forsythe, A. B. (1974). The Small Sample Behavior of Some Statistics Which Test The Equality of Several Means. Technometrics, 16, 129-132.
Ching-Fu, C. and Chiou-Wei, S. Z. (2009). Tourism Expansion, Tourism Uncertainty and Economic Growth: New Evidence from Taiwan and Korea. Tourism Management, 812-818.
Christian, M. R., (2015). Tourism and Regional Development: The Case of South Africa's Distressed Areas. Development Southern Africa, 32(3), pp. 277-291.
Clarke, A., (1981). Coastal Development in France: Tourism as a Tool for Regional Development. Annals of Tourism Research, 8(3), 447-61.
Çeken, H., (2003). Küreselleşme, Yabancı Sermaye ve Türkiye Turizmi. İstanbul: Değişim Yayınları.
Çeken, H., (2008). Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 293-306.
Dilsiz, B., (2010). Türkiye'de Gastronomi ve Turizm: İstanbul Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dinler, Z., (2014). Bölgesel İktisat. 10. Baskı, Bursa: Ekin Yayınları.
Dumludağ, D. ve Aysan, A.F., (2014). Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar. Ankara: İmge Kitabevi.
Eceral, T. Ö. ve Özmen C. A., (2009). Beypazarı'nda Turizm Gelişimi ve Yerel Ekonomik Kalkınma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 46-74.
Hall, C. M., (2007). North-South Perspectives on Tourism, Regional Development and Peripheral Areas. In Muller, D. K. & Jansson, B. (Eds.), Tourism in peripheries: Perspectives from the Far North and South. CABI, Wallingford, 19-37.
Han, E., Kaya A. A., (2006). Kalkınma Ekonomisi Teori ve Politika. 5. Baskı, İstanbul: Nobel Yayınları.
Hausman, J. (1978). Specification Test in Econometrics. Econometrica, 46(6), 1251-1271.
Huijbens, E. H., Johannesson, H. & Johannesson, G. T. (2014). Clusters Without Content?: Icelandic National and Regional Tourism Policy. Scandinavian Journal of Public Administration, 18, 63-85.
Ildırar, M., (2004). Bölgesel Kalkınma ve Gelişme Stratejileri. Ankara: Nobel Yayınları.
İlkin, A. ve Dinçer, M.Z., (1991). Turizm, Türk Ekonomisindeki Yeri ve Önemi. Ankara: TOBB Yayınları, No: 217.
İncekara A. ve Savrul B., (2011). Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Journal of Economy Culture and Society, 44, 91-132.
Giritlioğlu, İ. ve Bulut, E., (2015). Yerel Halkın Bakış Açısına Göre Gaziantep Turizmi ve Sürdürülebilirlik. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 5(1), 25-31.
Keller, CP., (1987). Stages of Peripheral Tourism Development – Canada’s Northwest Territories. Tourism Management, 8, 20-32.
Kılıç, S. E. ve Mutluer, M., (2004). Coğrafyada ve Bölge Planlamada Bölge Kavramının Karşılaştırmalı Olarak İrdelenmesi. Ege Coğrafya Dergisi, 13, 17-28.
Kim, H. J., Chen, M. H. & Shawn, S. C., (2006). Tourism Expansion and Economic Development: The Case of Taiwan. Tourism Management, 27, 925-933.
Küçükaltan, G., (2009). Küreselleşme Sürecinde Gastronomide Yöresel Tatların Turistlerin Destinasyon Tercihlerine ve Ülke Ekonomilerine Etkileri. 3. Ulusal Gastronomi Sempozyumu Bildirileri, Antalya.
Künü, S., Hopoğlu, S., Gürçam, Ö. S. ve Güneş, Ç., (2015). Turizm ve Bölgesel Kalkınma Arasındaki İlişki: Doğu Karadeniz Bölgesi Üzerine Bir İnceleme. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 71-93.
Levene, H. (1960). Robust Tests For Equality of Variances. In: Olkin I., Ghurye G., Hoeffding W., Madow W. G. & Mann H. B. (Ed.), Contributions to Probability and Statistics (278-292), Stanford California: Stanford University.
Lie, Y., (2014). Study on The Contribution of Tourism to Regional Economic Development. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 6(7), 823-827.
Morgül, Ş., (2014). Kırklareli İlinde Eko Turizm Olanakları. Electronic Journal of Vocationa lColleges, 4(4), 27-38.
Müller, D. K. and Jansson, B., (2007). The Difficult Business of Making Pleasure Peripheries Prosperous: Perspectives on Space, Place and Environment. In Muller, D. K. & Jansson, B. (Eds.), Tourism in Peripheries: Perspectives From The Far North And South. CABI, Wallingford, 3-18.
Oppermann, M., (1992). International Tourism and Regional Development in Malaysia. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 83(3), 226-33.
Pearce, D. G., (1988). Tourism And Regional Development in The European Community. Tourism Management, 9(1), 13-22.
Roney, S. A., (2011). Turizm Bir Sistemin Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Saarinen, J., (2003). The Regional Economics of Tourism in Northern Finland: The Socioeconomic Implications of Recent Tourism Development and Future Possibilities for Regional Development. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 3(2), 91-113.
Saarinen, J., (2014). Critical Sustainability: Setting The Limits to Growth and Responsibility in Tourism. Sustainability, 6, 1-17.
Saarinen, J., Moswete, N. and Monare, M., (2014). Cultural Tourism: New Opportunities for Diversfying The Tourism Industry İn Botswana. Bulletin of Geography Socio-Economic Series, 26, 7-18.
Selimoğlu, Ö., (2004). Dünyada ve Türkiye’de Ekoturizm. İstanbul: Ticaret Odası Etüt ve Araştırma Şubesi Yayınları.
Sert, O., (2012). Türkiye’de Bölge Kavramı ve Kalkınma Ajanslarının Yapısı. Kilis Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 119-146.
Sevinç, H., (2011). Bölgesel Kalkınma Sorunsalı: Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(2), 35-54.
Sharpley, R., (1999). Tourism, Tourist and Society. England: ELM Publication.
Sevinç H. ve Azgün, S. (2012). "Bölgesel Kalkınma ve İnanç Turizmi Bağlamında Akdamar Kilisesi Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2 (2), 17-21.
Sharma, K., (2004). Tourism and Economic Development. United Kingdom: Sarup&Sons.
Sharpley, R. and Telfer, D. J., (2002). Tourism and Development. Channel View Publications.
Şengel, Ü. ve Zengin B. (2017). Bitlis İlinin Kalkınmasında Turizmin Rolünün Yerel Halkın Demografik Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-19
Telfer, D. J., (2002). Tourism And Regional Development Issues. In Sharpley, R & Telfer, D. (Eds.), Tourism And Development: Concepts and Issues. Channel View: Clevedon, 112-148.
Torres, R. & Momsen, J., (2005). Planned Tourism Development in Quintana Roo, Mexico: Engine for Regional Development or Prescription for Inequitable Growth?. Current Issues in Tourism, 8(4), 259-85.
Tutar, E., (1991). Bölgesel Kalkınma Planı Olarak Güneydoğu Anadolu Projesi’nin Türkiye ve Avrupa Topluluğu Tarımlarının Uyumlaştırılmasına Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Tunçbilekli, P., (2006). Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi: Nevşehir Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Vukonic, B., (2012). An Outline of Thehistory of Tourism Theory: Source Material (For Future Research). In Hsu, C. H. C. & Gartner, W. C. (Eds.), The Routledge Handbook of Tourism Research. Routledge, London, 3-27.
Yeşiltaş, M. ve Öztürk, M. (2008). Bölgesel Kalkınma Çerçevesinde Alternatif Turizm Faaliyetlerine Yönelik Bir Değerlendirme: Sivas Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 1-18.
http://www2.unwto.org/content/why-tourism. (01.05.2019)
http://www.univeur.org/cuebc/downloads/PDF%20carte/65.%20Manila.PDF (28.09.2019)
https://www.tursab.org.tr/istatistikler-icerik/turizm-geliri (21.04.2019)
https://www.tursab.org.tr/sektorel-raporlar?page=1 (22.04.2019)
https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152
http://gastroantepfest.com/tr/Manage/MediaRoom
https://www.tursab.org.tr/istatistikler/turist-sayisi-ve-turizm-geliri (25.02.2019)
http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR-9851/turizm-istatistikleri.html (25.02.2019)
http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR-201111/sinir-istatistikleri.html (25.02.2019)
http://www.mfa.gov.tr/turizm-ve-kalkinma.tr.mfa