Türk Basını'nın 1964 Kıbrıs Olaylarına Bakışı

Ada'da 1963 Kanlı Noel olarak bilinen kanlı çatışmaların başlaması, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin garantörlerinden olan Türkiye'nin Garanti Antlaşmasına dayanarak, birkaç defa adaya müdahale etme teşebbüsünde bulunmasına neden olmuştur. 1964 Müdahale kararından vazgeçilmesinde, özellikle 5 Haziran 1964'de ABD Başkanı Lyndon B. Johnson tarafından Türk Hükümeti'ne gönderilen mektup büyük bir öneme sahiptir. Zira Johnson mektubuyla Türk kamuoyunun Kıbrıs'a yaklaşımında, ABD'nin söz sahibi olma eğilimi ortaya çıkmış, ABD ile ilişkilerin sorgulanma süreci başlamış ve Türk dış politikasının genel seyrinde değişiklikler meydana gelmiştir. Yaşanan toplumlararası çatışmalar ve ABD ile Türkiye arasındaki mektup krizi, farklı ideolojik kesimlerde kendi kamuoyunu oluşturmuştur. Bu kitle de hükümetin karar alma sürecinde rol oynamıştır. Nitekim Türk dış politikasında ilk defa bu tarihten sonra konuya dair daha eleştirel bir yaklaşım söz konusu olmuştur. Çalışmamızda, Türk basınında yer alan farklı ideolojik perspektifler çerçevesinde 1964 Kıbrıs olaylarının değerlendirilmesi ve elde edilen sonuçların tartışılması amaçlanmaktadır. Çalışma esnasında ağırlıklı olarak süreli yayınlardan yararlanılmıştır.

Turkish Press Perspective on 1964 Cyprus Disturbance

The conflict in Cyprus, known as 1963 Bloody Christmas, has led Turkey -one of the guarantors of the Cyprus Republic- to step up a few times to intervene depending upon the The Treaty of Guarantee. Especially June 5th, 1964 dated important letter by US President Lyndon B. Johnson to Turkish government caused Turkey to withdraw from this action. Because with Johnson's letter revealed that USA's intention to have a say in Turkish public opinion's approach to Cyprus matter and signed a change in Turkish foreign policy major line. After this debate caused diplomatical review between U.S and Turkey Governements. The conflict between two societies and the Johnson Letter's crises underlined the formation of varying common opinions nationwide and also the masses played an essential role in the decision making process of the government. For the first time Turkish foreing policy in its history, more critical approach emerged throughout Turkish public opinion on the matter Our statement aims to present the differing ideological opinions of the Turkish press on 1964 Cyprus dispute and discuss the findings. .During the study, in newspapers were benefited from.

PDF

___

Arcayürek Cüneyt, "İnönü, Tek Başına Evde Bir İpek Böceği Gibi Koza Örüyor", Hürriyet, 29.08.1964.
Arcayürek Cüneyt, "Tıpkı Mehter Yürüyüşü Misali", Hürriyet, 26.08.1964.
Atay Falih Rıfkı, "Go Home!", Meydan, Sayı: 31, 17.08.1965.
Avcıoğlu Doğan, "Milliyetçiliğin Yeniden Uyanışı", Yön, Sayı: 84, 06.11.1964.
Avcıoğlu Doğan, "Kıbrıs ve Ötesi", Yön, Sayı: 144, 31.12.1965
Aygen Cemal, "Kıbrıs Meselesinde Hükümet ve Partilerin Görüşü", Forum, Sayı 251, 15.09.1964.
Buğra Tarık, "Bir Küçücük Mesele Gösterdi ki", Yeni İstanbul, 28.04.1964.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, Dönem I, C. 21, Toplantı 3, (Ankara: TBMM Basımevi, 1964).
Çamlı İbrahim, "Kıbrıs Gerçeği II", Yön, Sayı:79, 02.10.1964.
Denktaş Rauf, "Denktaş'ın Mektubu", Varlık, 01.10.1964.
Denktaş Rauf, Hatıralar (1964- 1974), Cilt I., İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1996.
Erim Nihat, Bildiğim Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs, Ankara 1975.
Evliyaoğlu Gökhan, "Komünistlerin Yeni Telkinleri Batı Aleyhtarlığı", Yeni İstanbul, 16.04.1964.
Evliyaoğlu Gökhan, "Türkiye Batılıdır, Batılı Kalacaktır", Yeni İstanbul, 22.04.1964.
Evliyaoğlu Gökhan, "Batı'yı Kazanmak için Batılı Olmalıyız", Yeni İstanbul, 01.05.1964.
Güresin Ecvet, "Acı Bir Görünüş", Cumhuriyet, 17.01.1966.
Fenik Faruk, "Bu hale Nasıl Getirildik?", Cumhuriyet, 18.12.1965.
Fırat Melek, 1960- 1971 Türk Dış Politikası ve Kıbrıs Sorunu, İstanbul 1997.
Habel F., "Dış Siyasetimiz Üzerine Denemeler", Forum, Sayı 255, 15.11.1964
Kesiktaş Fatmagül, "Kıbrıs Sorununun Türk- Amerikan İlişkilerine Yansıması: Johnson Mektubu (1960- 1965)", SDÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2005.
Kocagöz Samim, "Budala Yerine Konmak", Yön, Sayı: 79, 02.10.1964.
Nadi Nadir, "Kıbrıs'ın Ötesinde", Cumhuriyet, 24.12.1965.
Naci Fethi, "Bağımsızlık Bilincine Doğru", Yön, Sayı: 83, 30.10.1964.
Naci Fethi, "Bir Uyanışın Eşiğinde", Yön, Sayı: 92, 01.01.1965.
Okyar Osman, "Dış Politikada Revizyon", Forum, Sayı 251, 15.09.1964.
Okurer Cahid, "İç ve Dış Politikada Bütünlük", Yeni İstanbul, 01.01.1966.
Oran Baskın, Türk Dış Politikası, Cilt I, İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
Sander Oral, Türk-Amerikan İlişkileri (1947-1964), Ankara: Sevinç Matbaası, 1979.
Sezer Duygu, Kamuoyu ve Dış Politika, Ankara: Sevinç Matbaası, 1972. Soysal İlhami, "NATO'da Eşit Söz Hakkı İstiyoruz", Yön, Sayı: 79, 02.10.1964.
Sönmezoğlu Faruk, ABD'nin Türkiye Politikası (1964-1980), İstanbul: Der Yayınları, 1995.
Şahin Haluk, Johnson Mektubu, İstanbul: Kaya Matbaacılık, 2002.
Talas Cahit, "Kıbrıs- Avrupa- NATO- Amerika", Forum, Sayı 251, 15.09.1964.
Uslu Nasuh, Türk Amerikan İlişkilerinde Kıbrıs, Ankara 2000.
Gönlübol Mehmet- Ülman Haluk -Bilge Suat - Sezer Duygu, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1973), Ankara: S.B.F Yayınları, 1974.
Toker Metin, "Biz Güllabici Değiliz", Akis, Sayı: 532, 28.08.1964.
Toker Metin, "Saf Amerikalı", Akis, Sayı: 514, 24.04.1964.
Toker Metin, "Biz, Fırsat Peşinde Değiliz", Akis, Sayı: 517, 15.05.1964.
Toker Metin, "Harekâtın Manası", Akis, Sayı: 530, 14.08.1964.
"Akılsız Başın Cezası", Akis, Sayı: 531, 21.08.1964.
"Amerika'nın Tutumu ve Türk Politikası", Milliyet, 21.04.1964.
"Bomba Modası" Forum, Sayı 204, 01.10.1962.
"Dost Kim? Düşman Kim?", Tercüman, 08.01.1964.
"İngiltere'nin Tutumu", Milliyet, 22.01.1964.
"İki Mektup İki Hakikat", Yeni İstanbul, 14.01.1966.
"Johnson'un Mektubu Üzerine", Yeni İstanbul, 14.01.1966.
"Kanlı Ada Uyuşuk Politika", Tercüman,11.02.1964.
"Kıbrıs'taki Cinayetler", Forum, Sayı 195, 15.05.1962.
"Kıbrıs Davası'nın Asıl Suçluları", Yeni İstanbul, 30.01.1966.
"Komünistlerin, Makarios'un ve Girvas'ın Birleştikleri Nokta", Milliyet, 27.01.1964.
"Mektuplar ve Amerika'nın Sorumluluğu", Milliyet, 16.01.1966.
"Mektuba Gelince", Yeni İstanbul, 14.01.1966.
"Mektup mu? Ültimatom mu?", Milliyet, 15.01.1966.
"Milli Ordumuz, Milli Harp Sanayimiz Olmalıdır", Yön, Sayı: 147, 21.01.1966.
"Papaz'ın Taktiği", Akis, Sayı: 537, 02.10.964.
"Tabii Bir Sonuç", Milliyet, 01.02.1964.
"Türkiye'nin Tarafsızlığa Kayması", Yön, Sayı: 83, 30.10.1964.
"Türkün Sabrı ile Oynanmaz", Tercüman, 14.03.1964.
"İnönü, Başkan Johnson'a Demeli ki: Hayır Ekselans!", Tercüman, 21.06.1964.