Ortaöğretim Tarih Derslerinde Tarihi Filmlerin Değer Eğitiminde Kullanımı

Hızlı teknolojik gelişmelerle birlikte hızlı bir değişimin yaşandığı günümüzde değerler eğitimine daha da ihtiyaç duyulmaktadır. İyi bir değer eğitimi almamış bireyler ailelerine, çevrelerine ve insanlığa zararlı davranışlarda bulunabilmektedir. Değer eğitimi ailede kazandırılmaya başlayıp, çevre ve okul yaşantısı ile devam etmektedir. Değer eğitimi yaşam boyu devam etmesine rağmen okul planlı bir eğitimin verilmesi sebebiyle değer eğitiminde önemli bir yere sahiptir. Okuldaki derslerden biri olan tarih dersleri değer eğitiminin verilebileceği önemli derslerden biridir. Tarih eğitiminin amaçları içerisinde değer eğitimi, her dönemde yerini korumuş ve tarih değer eğitiminde önemli bir araç olarak görülmüştür. Günümüzde ise gerek dünyada gerekse ülkemizde tarih derslerinde değer eğitimine daha büyük bir önem verilmektedir. Ülkemizde yenilenen ortaöğretim tarih programlarını incelediğimizde değer eğitimine ayrı bir önem verildiği açıkça görülmektedir. Son yıllarda tarih eğitiminde görsel araçların kullanımı çabaları artmasına rağmen yine de yeterince kullanılmadığı bilinmektedir. Bu görsel araçlardan biri de tarihi filmlerdir. Tarihi filmler değer eğitimi için önemli bir kaynaktır. Tarihi filmlerin öğrenciler üzerinde önemli etkileri olmaktadır. Öğrencilere tarihi filmlerle değer eğitiminin kazandırılmasının öğrenciler üzerinde bırakacağı olumlu etkilerin göz ardı edilmemesi ve değer eğitiminde işlevsel olarak kullanılması önem arz etmektedir. Bu bakımdan tarih eğitiminde değer eğitimi kazandırılmasında tarihi filmlerin kullanılması son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı tarih eğitimi ve değerler ilişkisi üzerinde durmak ve ortaöğretimde tarihi filmler ile öğrencilere değer eğitiminin nasıl verilebileceğini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler:

Tarih, Tarih Eğitimi, Değer Eğitimi, Tarihi Filmler

The Use of the Historical Films in the High School History Cources

High school history courses can be considered one of the most important courses in which values education can be provided. Today more importance is given to values education in history courses both in our country and in the world. It can be clearly observed in our country that special attention has been given to values education in history courses in the recently restructured high school education program. Historical films are important sources for values education. Taking into consideration the positive effects on the students created by the values education through historical films and using the historical films in values education are extremely important. Therefore it is important to use historical films in history courses for values education. The aim of this study is to emphasize the relation between history education and values education and to show how to provide values education through historical films to students in high school education.

Keywords:

History History Education, Values Education, Historical Films, Historical Films and Values Education,

PDF

___

Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arslan, Ö. (2008). İlköğretim 8. Sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretiminde Görsel ve İşitsel Materyal Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarıları ve Hatırda Tutma Düzeyleri Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Aydın, M. (2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 121-144.
Bacanlı, H. (2002). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Birkök, M. C. (2008). Bir Toplumsallaştırma Aracı Olarak Eğitimde Alternatif Medya Kullanımı: Sinema Filmleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (2), 1-12.
Chansel, D. (2003). 20. Yüzyıl Tarihini Öğretmek İçin Görüntülerden Yararlanmak. Çev., Nurettin Elhüseyni. Toplumsal Tarih, 19 (119), 48-49.
Dance, E. H. (1971). Orta Dereceli Okullarda Tarihin Yeri. Çev., Osman Horasanlı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih Öğretiminin Amaçları. M. Safran (Ed.), Tarih Nasıl Öğretilir? içinde (s. 65-69). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (5), 69-88.
Demircioğlu, E. ve Demircioğlu, İ. H. (2014). "Türk Dünyası Bilgeleri ve Değer Eğitimi". Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması. 26-28 Mayıs 2014. Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı (TDKB). Eskişehir, 339-343. http:// bilgelerzirvesi.org (Erişim Tarihi: 30.08.2017).
Demircioğlu, İ. H. ve Demircioğlu, E. (2016). Tarih Eğitimi ve Değerler. R. Turan ve K. Ulusoy (Ed.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi içinde (s. 269-285). Ankara: Pegem Akademi.
Demircioğlu, İ. H., Demircioğlu E. ve Genç, İ. (2016). Tarih Pedagoji Öğrencilerinin Gözüyle Değer Eğitimi: Trabzon Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 14 (32), 59-78.
Demirhan İşcan, C. (2014). Tarih Öğretiminde Değerler Eğitimi. İ. Güven (Ed.), Tarih Öğretimi: Kuram ve Uygulama içinde (361-374). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Dewey, J. (2000). Temel Eğitimde Tarihin Amacı. Çev., Bahri Ata. Millî Eğitim, 147, 43-45.
Dilek, D. (2002). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Doğanay, A. (2006). Değerler Eğitimi. C. Öztürk (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 255-286). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Enginer Özyurt, E. (2014). Ortaöğretimde Vatandaşlık Bilincinin Oluşmasında T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinin Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Er, A. R. ve Bayındır, N. (2015). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretmenlerinin Tarih Konularının Öğretimine İlişkin Değer Kazanımı İle Öğretim Programı Hakkındaki Görüşlerinin Belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 357-374.
Gülmüş, R. (2015). İlkokul 4. sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Tarih Konularında Değer Öğretimine İlişkin Sınıf Öğretmeni Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
Gültekin. F. (2007). Tarih I Dersinde İşe Koşulabilecek Değer Öğretiminin Yeni Yaklaşımlarının Öğrencileri "Hoşgörü" Değeri Anlayışlarının Gelişimine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gültekin, F. (2010). Tarih Öğretiminde Değerler. M. Safran (Ed.), Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri İçin Özel Öğretim Yöntemleri içinde (s.131-138). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Güngör, E. (1993). Değerler Psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları.
Güven, A. (2009). Tarih Eğitimi ve Demokrasi. M. Demirel ve İ. Turan (Ed.), Tarih Öğretim Yöntemleri içinde (s.195-203). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Keskin, Y. (2015). Tarih Dersi Öğretim Programı ve Ders Kitaplarında Değerler Eğitimi. Turkish Studies,10 (7), 659-674.
Köksal, H. (1998). İlkokul Öğretmenlerinin Tarih konularının İşlenişinde Duyuşsal Giriş Özelliklerine İlişkin Tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Köksal, H. (2007). İlkçağ'da Vatandaşlık Eğitimi Olarak Tarih Öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1), 271-278.
Köymen, O. (2003). Tarih Eğitimine Eleştirel Yaklaşımlar. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları. Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen Adaylarının Değer Öğre¬timine İlişkin Görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2 (2), 1-18.
Kurtdede Fidan, N. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Geleceğe Yönelik Değerler Eğitimi Tasarıları, International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7, (22), 161-180.
Kütükoğlu, M. S. (1998). Tarih Araştırmalarında Usûl, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
MEB (2017a). Ortaöğretim Tarih Dersi 9-11 Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr (Erişim Tarihi: 08.09.2017).
MEB (2017b). Ortaöğretim Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Dersi Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr (Erişim Tarihi: 08.09.2017).
MEB (2017c). Ortaöğretim Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersi Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr (Erişim Tarihi: 08.09.2017).
MEB (2017d). Ortaöğretim T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr (Erişim Tarihi: 08.09.2017).
Mutluer, C. (2015a). Tarih Derslerinin Tolerans Eğitimindeki Yeri: Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Mutluer, C. (2015b). Tarih Derslerinde Değer Eğitiminde Hikayelerin Kullanımı. Turkish Studies,10 (7), 721-732.
Mutluer, C. (2015c). Tarih Derslerinin Değer Eğitimindeki Yeri: Tarih Öğretmenlerinin Görüşleri. Turkish Studies,10 (15), 649-666.
O’Connor, J. E. (1987). Teaching History With Film and Television. Washington: American Historical Association Oğuzkan, A. F. (1974). Eğitim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Özalp, O. (2000). İlköğretim Okulları ve Liselerde Tarih Eğitiminin Gözden Geçirilmesi İhtiyacının Ana Nedenleri ve Bu Konudaki Çalışmalar. Tarih Öğretiminin Yeniden Yapılandırılması içinde (s.4-7). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
Öztaş, S. (2007). Tarih Öğretimi ve Filmler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Pamuk, A. ve Alabaş, R. (2009). Tarih ve Kimlik. M. Demirel ve İ. Turan (Ed.), Tarih Öğretim Yöntemleri içinde (s.204-213). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Phillips, R. (2003). Reflective Teaching of History 11-18, London: Continuum.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. New York: The Free Press.
Russell, W. & Waters, S. (2010). Cinematic Citizenship: Developing Citizens of Character with Film. Action in Teacher Education, 32 (2), 12-23.
Safran, M. (1993). Tarih Öğretiminin Eğitimsel Amaçları. Belleten, 57 (220), 827-842.
Safran, M. (1997). Tarih Öğretimi ve Çağdaş Müfredat Teorileri. XII. Türk Tarih Kongresi, Ankara.
Safran, M. (2008). Türkiye’de Tarih Eğitimi ve Öğretimi. M. Safran ve D. Dilek (Ed.). 21. Yüzyılda Kimlik, Vatandaşlık ve Tarih Eğitimi içinde (s.13-20). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Savaş, B., Arslan, Ö. ve Türkel, A. (2016). Ortaokul 8. Sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde Tarihi Filmlerin Değer Öğretiminde Kullanımı. Turkish Studies,11 (19), 709-720.
Sturma, M. (1997). Feature film and teaching/learning. R. Posbisil & L. Willcoxson (Eds.) Learning Through Teaching (pp. 312-313). Teaching and Learning Forum. Murdoch University, Perth: Western Australia. http://lsn.curtin.edu.au/tlf/tlf1997/sturma.html (Erişim Tarihi: 19.05.2004).
Sungu, İ. (2002). Tarih Öğretimi Hakkında. Çev., Bahri Ata. Milli Eğitim, 153-154, 52-59.
Türk Dil Kurumu. (1988). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Tokdemir, M. A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Tokdemir, M. A. (2016). Değerler Mi Beceriler Mi: Tarih Öğretiminin Amaçlarına İlişkin Tarih Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Turkish Studies, 11 (3), 2225-2242.
Tokdemir, M. A. (2017). Tarih Eğitimi ve Değerler. İ.H. Demircioğlu ve E. Demircioğlu (Ed.), Türkiye'de Tarih Araştırmaları El Kitabı içinde (s.325-339). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Tokdemir, M. A. ve Artan, A. (2012). Öğrenciler Tarih Derslerinde Okudukları Metinlerden Değer Öğrenir Mi? Tarih Derslerinde Değer Eğitimine Yönelik Öğrenci Görüşleri (Trabzon Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 10 (24), 169-186.
Tosh, J. (2005). Tarihin Peşinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ulusoy, K. (2005). Tarih Derslerinde Ahlaki Değerlerin Aktarımı, Bir Okuma Parçası Örneği. Milli Eğitim, 168, 126-133.
Ulusoy, K. (2007a). Lise Tarih Programlarında Yer Alan Geleneksel ve Demokratik Değerlere Yönelik Öğrenci Tutumlarının ve Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ulusoy, K. (2007b). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarih ve Ahlak Eğitimi İlişkisi Üzerine Görüşleri (Sakarya İl Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5 (13), 155-177.
Ulusoy, K. (2010). Değer Eğitimi: Davranışçı ve Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Hazırlanan Tarih Programlarında Değer Aktarımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 32-51.
Ulusoy, K. (2016). Tarih Öğretmenlerine Göre Türkiye'de Birlik Beraberliğin Güçlenmesi ve Uzlaşı Kültürünün Geliştirilmesi Sürecinde Gerekli Ortak Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi,14 (32), 103-126.
Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2009). Ağır Düzeyde Zihinsel Öğrenme Yetersizliği (Öğretilebilir Düzeyde) Olan Çocukların Tarih Konularından Milli Değerleri Öğrenme Süreci ile İlgili Bir Çalışma. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 120-135.
Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2016). Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Veugelers, W. (2000). Different Ways of Teaching Values, Educational Review, 52 (1), 37-46, DOI: 10.1080/00131910097397
Veugelers, W. & Vedder P. (2003). Values in Teaching. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 9 (4), 377-389.
Woelders, A. (2007). Using Film to Conduct Historical Inquiry with Middle Students. The History Teacher, 40 (3), 363-395.
Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.
Yiğittir, S. ve Öcal, A. (2011). Lise Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değerler Eğitimi Konusundaki Görüşleri. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 13 (20), 117-124.