Etnik Çatışma Bağlamında Kıbrıs’ta Türk – Rum İlişkileri

Bir devletin temelini oluşturan siyasi ve sosyal yapının inşasında bireylerin ait oldukları etnik kimliğin önemli bir payı vardır. Bireylerin parçası olduğu etnik grup bir yandan grup içi dayanışmayı arttırırken, diğer yandan diğer etnik gruplara karşı dışlayıcı ve ötekileştirici bir özellik arz edebilmektedir. Diğer etnik kimlikleri dışlayıcı söylem ve eylemler ise gruplar arası çatışmayı körükleyebilmektedir. Kıbrıs’ta da Rum kimliğinin şekillenmesinde Bizans hâkimiyetinin ve Hristiyanlığın etkileri olmuştur. Rumlar, 20. Yüzyılın ulusçuluk akımıyla da kendi devletine sahip olma hevesine kapılmıştır. Öte yandan, 1571 tarihinde Türk hâkimiyetine giren Kıbrıs, 17. Yüzyılın başlarından itibaren Türklerin de bir yurdu haline gelmeye başlamıştır. 1955 yılında EOKA terör örgütünün kurulması ile Rum etnisitesi, Türklere karşı şiddet eylemlerine başlamış ve Rum mezaliminin adada artması üzerine de Türkiye’nin uluslararası hukuktan doğan hakları çerçevesinde adaya müdahalesi kaçınılmaz olmuştur. Bu çalışmada Kıbrıs adasında yaşanan çatışma ve şiddet olaylarının etnik temelde nedenleri incelenmektedir. Rum ve Türk etnik topluluklarının ada üzerindeki varlığını sürdürme istekleri, etnik kimliğe dayalı ötekileştirme ve dışlama yaklaşımı üzerinden analiz edilmektedir.  

Turkish – Greek Relations in the Context of Ethnic Conflict in Cyprus

In the political and social fabric of a state, the ethnic identity to which the individual belongs has a significant share. While the ethnic group to which the individual belongs increases intragroup solidarity on the one hand, it can present an exclusivist and otherizing feature against the other ethnic groups on the other hand. Discourses and actions excluding other ethnic identities can fuel conflict between groups. The formation of Greek identity in Cyprus was influenced by Byzantine domination and Orthodox Christianity in time. Having expressed itself as a Greek, this community was also enthusiastic about having its own state throughout the Nationalist Movement of 20th century. Cyprus came under the domination of Turks in 1571. Then, the island started to become a homeland for Turks from the beginning of 17th century. With the establishment of the EOKA terrorist organization in 1955, Greek Cypriot ethnicity began the acts of violence against the Turks and the incidents at the level of genocide happened. Turkish intervention within the framework of International Law was unavoidable following the increasing Greek atrocities on the island. This study examines the causes of conflict and violence in Cyprus on ethnic basis. The willingness of Greek and Turkish ethnic communities to maintain their presence on the island is analysed from the viewpoint of ethnic identity basing on alienation and exclusion approaches.

___

  • 1) Atasoy, A. (2011). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Nüfus Coğrafyası. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 29-62.2) Bayıllıoğlu, U. (2012). Bazı Yunan Mahkeme Kararları Işığında Kıbrıs Sorununa İlişkin Düşünceler. Çankaya Üniversitesi Hukuk Dergisi, 1 (9), 43-67.3) Günalp, Ö. (2011). Kıbrıs Sorunu Paradoksunda Görsel Kültür Ortaklığı ve İki Toplum. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 50-694) Hutchinson, J. & Smith D. A. (1994). Nationalism, New York: Oxford University Press.5) Hürsoy, S. (2013, Mart). Eleştirel Kuram Perspektifinden Kıbrıs Sorunu. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (48), 23-41.6) İsmail, S. (1998). 150 Soruda Kıbrıs Sorunu. (I.Baskı). İstanbul: Kastaş Yayınları.7) Kodal, T. (2013). Kıbrıs Sorununun Çözümü Konusunda Bilinmeyen Bir Kaynak: Prof. Dr. Nihat Erim’in Başbakan Adnan Menderes’e Sunmuş Olduğu Rapor. Belgi Dergisi, (6), 771-801.8) Savrun, E. (2017). 1571 Türk Yönetiminden, 1878-1925 İngiliz Taç Kolonisi’ Ne; Kıbrıs Üzerinde Enosis Faaliyetleri Ve İngiliz Stratejisi. Uluslararası Beşeri Bilimler Ve Eğitim Dergisi, 3 (1), 1-20.9) Wallerstein, I. (2005). Yeni Bir Sosyal Bilim İçin. (E.Abadoğlu, Çev.) İstanbul: Aram Yayıncılık. 10) Yanık, C. (2016). Etnisite, Kimlik ve Milliyetçilik Kavramlarının Sosyolojik Analizi. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (20), 225-237.