Erken Dönem Cumhuriyet Tecrübelerinin Farklı İdeolojik Kesimlerce Nasıl Hissedildiğini Şiirler Üzerinden Anlamak: Bir Nazım Hikmet ve Necip Fazıl Karşılaştırması

Edebi eserler, yazıldıkları dönemin sanat anlayışını yansıttıkları kadar içinde bulundukları toplumun dini, ahlaki, siyasi ve sosyal hayatı hakkında da ipuçları vermektedir. Bu unsurlar tiyatro gibi bazı edebi eserlerde daha belirginken, şiir gibi edebi eserlerde daha örtülü olarak bulunmaktadır. Araştırmamız, Cumhuriyet’in ilk yıllarında ve çok partili hayata geçiş sırasında Türkiye’deki dini, siyasi ve toplumsal havanın farklı kesimlerce nasıl hissedildiğini şiirler üzerinden anlamaya çalışmaktadır. Bunun için ideolojik olarak iki zıt kutbu temsil eden Necip Fazıl Kısakürek ve Nazım Hikmet Ran’ın şiirleri incelenmiştir. Okur-yazarlığın %40 seviyesine dahi ulaşamadığı, sözlü anlatım ve kültürün hakimiyetini sürdürdüğü bu dönemde şiirler, akılda tutmanın kolaylığı ve edebi gücün etkisiyle ideolojileri bayraklaştıran mottolara dönüşmüştür. Birçok şiir ideolojik ve toplumsal mesaj vermenin aracı olarak kullanılmış, kimi şiirler de bestelenerek daha geniş kitleleri etkileme aracına dönüştürülmüştür. İki şairin yaşanan olayları nasıl yorumladığını görmek, erken dönem Cumhuriyet tecrübelerinin farklı kesimlerde nasıl hissedildiğini anlamak bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Necip Fazıl Kısakürek, Nazım Hikmet Ran, Şiir, Şair, Toplumsal Çatışma, İdeoloji, Cumhuriyet dönemi, din

Understanding the Experience of the Early Turkish Republic Over Poems: A Comparison of Nazım Hikmet and Necip Fazıl

Literary works give clues about the religious, moral, political and social life of their time as much as they reflect the art concept of the era. By examining the poetry of Necip Fazıl Kısakürek and Nazım Hikmet Ran, who were flagged to represent certain ideologies, this research depicts the religious, political and social atmosphere of the time they lived. In that time period, which even literacy level was below forty percent and still oral tradition was common, poems have turned into ideological mottos by their literary power and ease of keeping in mind. Many poems have been used as means of spreading ideological and social messages as well as some of them have been composed to influence masses. Therefore, it is important to examine their poems to understand how the experience differed among diverse parts of society during the early Republic and transition to multi-party system.

Keywords:

Necip Fazıl Kısakürek, Nazım Hikmet Ran, Early Turkish Republic, Poet, Poem, Social Conflict, Islam,

PDF

___

Ak, Suat (2009). Necip Fazıl Kısakürek ve Büyük Doğu: Sistem Karşısında Gerçek Muhalefet. İstanbul: Rasyo Yayınları.
Akbayır, Sıddık (2012). Aynı Göğün Yıldızları: Nâzım Hikmet, Necip Fazıl. 6. Baskı. İstanbul: Asur Yayınları.
Alver, Köksal (2015). Türkiye’de Edebiyat Sosyolojisi Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyoloji Konferansları. No: 52 (2015-2), ss. 343-354.
Beyaz, Yasin (2013). Necip Fazıl’ın Düşünce Dünyası: Edebiyat—Toplum—Din—Siyaset. İstanbul: İşaret Yayınları.
Binyazar, Adnan (2010). Toplum ve Edebiyat. İstanbul: Can Yayınları.
Boynukalın, Neva (2013). Argümantasyon Yoluyla Fikir İklimi Oluşturma: Nazım Hikmet Ran ve Necip Fazıl Kısakürek Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Esntitüsü.
Ceylan, Adem (2014). Yenimahalle’de İnsanlar Parka Gidemiyor. Memurlar.net, 25 Mart 2014. Erişim 01.05.2017 http://www.memurlar.net/haber/461613/adem-ceylan-yenimahalle-de-insanlar-parka-gidemiyor.html
Coşkun, Atilla (2002). Nâzım’ın Siyasal Yaşamı ve Davaları. İstanbul: Cem Yayınevi. http://www.nazimhikmet.org.tr/davalari.asp
Fuat, Memet (2002). A’dan Z’ye Nazım Hikmet. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Göksu, Saime ve Edward Timms (2002). Romantik Komünist: Nazım Hikmet’in Yaşamı ve Eseri. 5. Baskı. İstanbul: Doğan Kitap.
Gül, Mehmet (2003). Nazım Memleket mi? Direnen Son Lenin Heykeli. İstanbul: Zaman Kitap.
İnce, Özdemir (2017). Cumhuriyet’in Şairi Nazım Hikmet, Cumhuriyetsiz Şair Necip Fazıl. İstanbul: Eksik Parça.
Kılıç, Abdullah (2013). Necip Fazıl’dan Menderes’e Yalvaran Mektuplar! HaberTürk. 02.01.2013 http://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/808111-necip-fazildan-menderese-yalvaran-mektuplar
Kısakürek, Necip Fazıl (1932). Ben ve Ötesi: 1922-1931. İstanbul: Sühulet Kütüphanesi
Kısakürek, Necip Fazıl (1964). Büyük Doğu. Sayı 1-7.
Kısakürek, Necip Fazıl (1965). Büyük Doğu. 12. Devre, Sayı 1-10.
Kısakürek, Necip Fazıl (1983). Bir Sanatçının Günlüğü: Necip Fazıl Kısakürek. TRT 2 Mart 1979, 21:00. İçinde Necip Fazıl’ın Şiiri. Haz. Bekir Oğuzbaşaran. İstanbul: Kültür ve Sanat Yayınları.
Kısakürek, Necip Fazıl (1986). Benim Gözümde Menderes. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
Kısakürek, Necip Fazıl (2011). Öfke ve Hiciv. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
Kısakürek, Necip Fazıl (2016). Çile. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
Öke, Mim Kemal (1990). Unutulan Savaşın Kronolojisi Kore, 1950-53. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Ran, Nazım Hikmet (2017). Bütün Şiirleri. 13. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Seçer, Turhan (2008). Kore Savaşı’nın Bilinmeyenleri. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
Sert, İsmail (2005). Fikir Öfkesiyle Kavrulan Bir Ömür. Hece, Necip Fazıl Kısakürek Özel Sayısı. Yıl 9, Sayı 97, ss. 83-94.
TÜİK (2012). İstatistik Göstergeler 1923-2011. Türkiye İstatistik Kurumu. Ankara: TÜİK. www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=158