Çevirmen Yeterlilikleri ve Akademik Çeviri Eğitiminin Kesişme Noktasında İlgi Alanı Uygulaması

Eğitim ve piyasa ilişkisinin gerekliliği ve önemi tüm mesleki alanlar için her daim altı çizilen bir husus olmuştur. Çeviri alanı ile ilgili olarak bu yönde görüşlerin zaman zaman tartışmalara konu olduğu görülmüştür. Bu bağlamda akademik bir eğitimle piyasaya hazır eleman yetiştirilmesinin amaçlanıp amaçlanmaması hususu gündeme gelse de akademik çeviri eğitiminin açık uçlu bir formasyon kazandırmayı hedeflediği kabul gören bir perspektif olmuştur. Ancak bu, piyasadaki gelişmelerin eğitimi etkilemeyeceği şeklinde anlaşılmamalıdır. Karşılıklı bir etkileşimin söz konusu olduğu, piyasa ve eğitim ilişkisinin özellikle Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) çalışmaları özelinde eğitim kurumları tarafından dikkate alınması gerektiği, Yüksek Öğretim Kurumunun (YÖK) üniversitelere gönderdiği resmi bir yazıda da açıkça ifade edilmiştir. Bu beklenti çeviri eğitimi ve piyasa ilişkisi açısından değerlendirildiğinde meslekleşme konusundaki çalışmaların, bu ilişkinin kesişme noktasında bulunduğu söylenebilir. Türkiye’de çevirmenliğin meslekleşmesi yolunda önemli adımlar, çevirmen meslek standardının 2013 yılında resmi gazetede yayınlanması ve buna bağlı çevirmen yeterliliklerin hazırlanması çalışmalarıyla, özellikle son on yılda atılmıştır. Bu yöndeki çabalar daha eskiye dayansa da, söz konusu gelişmeler ve bununla birlikte çevirmen yeterliliklerinin hazırlanması konusundaki çalışmalar sayesinde, çevirmenin mesleki görünümünün çok daha somut şekilde ortaya çıktığı söylenebilir. Bu çalışma kapsamında YÖK’ün beklentisinden hareketle, söz konusu yeterliliklerde adaylardan beklenen bilgi, beceri ve yetkinliği konusundaki hususların eğitimde hangi ölçüde karşılandığı belirlenecektir. Bunların ilişkilendirilmesinde Sakarya Üniversitesi tarafından geliştirilen İlgi Alanı Uygulamasının bir model olarak uygunluğunun ve uygulanabilirliğinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla toplum çevirmeni yeterliliği taslak metni incelenerek belirlenen parametreler, aynı üniversitenin Mütercim ve Tercümanlık Bölümü eğitim müfredatında aranmıştır. Kesişme noktasında bulunan dersler üzerinden ilgi alanı modeli oluşturulmuş ve elde edilen bulgular eğitim ve yeterlilik ilişkisi bakımından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çeviri Eğitimi, İlgi Alanı, Toplum Çevirmeni Yeterliliği, Eğitim Yeterlilik İlişkisi

Fields of Interest Intersecting With Translator Qualifications and Academic Translation Education

The necessity for the relationship between education and market has always been significant in all professional areas. This relationship has also been discussed in translation studies. While the aim of the academic education to prepare a ready-to-market graduate has been discussed within this context, an open-ended formation has been widely accepted as the aim of academic translation education. However, this does not mean that developments in the market will not affect the training. It was made clear in an official letter sent to universities by Higher Education Agency that the mutual interaction between market and education and specifically the studies of Employment Qualification Agency should be taken into account. When assessed in terms of translation training and market relationship, studies on professionalization can be seen at the intersection of this relationship. Important steps toward professionalization of translation in Turkey have been taken in the last decade, especially with publication of the translator professional standard in the official gazette in 2013 and with preparation of translator qualifications related to this development. Although the efforts in this direction date back to old times, the professional outlook of translation can now be seen more concretely, thanks to studies on translator qualifications.This study will determine to what extent the skills and competences required from the candidates in these qualifications are met in the training. The paper aims to investigate applicability of Fields of Interest developed by Sakarya University as a model for concretizing the intersection regarding these concepts. For this, the draft text of the community interpreter qualification is reviewed; and the parameters are searched in the curriculum of the Translation and Interpreting Department of Sakarya University. A field of interest model was developed through the courses at the intersection and findings were evaluated in terms of the relationship between education and qualification.

Keywords:

Translation Training, Field of Interest, Qualification for Community Interpreters, Education Qualification Relationship,

PDF

___

Ammann M., (2008) Akademik Çeviri Eğitimine Giriş, Multilingual Yabancı Dil Yayınları. İstanbul.
Avrupa Birliği Bakanlığı Çeviri Platformu 9 Haziran 2012, (2021, 2 Mart), Erişim Adresi: https://www.ab.gov.tr/47842.html
Çeviri Platformu Bildirileri, (2021, 11 Mart), Erişim Adresi: https://www.ab.gov.tr/files/ceb/Ceviri_Platformu_Resimleri/platform_bildirileri.pdf
Çevirmenlik Meslek Standardı Çalıştayı 30 Haziran 2012, (2021, 2 Mart), Erişim Adresi: https://ceviribilim.com/2012/06/28/ceviri-dernegi-cevirmenlik-meslek-standardi-calistayi/
Çevirmenlik Meslek Standardında Gelişmeler ve Süreç Çalıştayı 23 Şubat 2013, (2021, 3 Mart), Erişim Adres: https://ceviribilim.com/2013/02/14/23-subat-cevirmenlik-meslek-standardi-calistayi/
Demez N., (2015) İstanbul Üni̇versi̇tesi̇ Almanca Müterci̇m Tercümanlık Anabi̇li̇m Dali Örneği̇nde Akademi̇k Çevi̇ri̇ Eği̇ti̇mi̇ ve Çevi̇ri̇ Pi̇yasası İli̇şki̇si̇, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İ.Ü Çeviribilim Dergisi, Sayı: IX, s. 69-87.
Eruz S., (2004) Çeviri Bir Sanat Mıdır? Çevirmen Yetiştirme Sürecinde Akademik Çeviri Eğitimi, Uluslararası Çeviri Sempozyum Bildiri Kitabı, yay. Prof. Dr. İlyas Öztürk, Sakarya. FEDEK Resmi Web Sitesi, (2021, 11 Mart), Erişim Adresi: http://fedek.org.tr/
Filazi, E., (2016). (Akademik) Çeviri Eğitimi ve Çeviri Piyasası / Sektörü Arasındaki -Organik- İlişkinin Meslek Standartlarının Yayımlanması Sonrasında Yeniden Değerlendirilmesi. International Conference for Challenges in Literary Translation (s. 1-15). İstanbul, Türkiye.
Gürçağlar, Ş. T. & Diriker, E., (2004) Community Interpreting In Turkey. Hacettepe 161 Üniversitesi Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi(14), 73-92.
İlgi Alanı Yönergesi, (2021, 16 Şubat), Erişim Adresi: https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/156145
Kaya, O. (2020) Çevirmenlik ve Meslekleşme, Marmara Üniversitesi Çeviri Kulübü Etkinliği 22 Mayıs 2020, Etkinlik Videosu, (2021, 2 Mart) Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=fpVdqzKykOk&ab_channel=M%C3%9C%C3%87EV
Kızılay Toplum Merkezleri – Toplum Çevirmeni Eğitim Programı, (2021, 16 Şubat), Erişim Adresi: https://www.academia.edu/37799893/K%C4%B1z%C4%B1lay_Toplum_%C3%87evirmenli%C4%9Fi_E%C4%9Fitim_Projesi_Program%C4%B1_Gaziantep_3_4_Kas%C4%B1m_2018
Koçlu, S., (2019) Göç ve Çeviri İlişkisi Bağlamında Toplum Çevirmenliğine Üst Bakış: Sakarya Örneği. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu, (2021, 17 Şubat), Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/10/20061007-1.htm
Mesleki Yeterlilik Kurumu Resmi Web Sitesi, (2021, 1 Mart), Erişim Adresi: https://www.myk.gov.tr/
Öztürk, T., (2015) ‘Küresel Hareketlilik Etkisinde Türkiye'de Sağlık Çevirmenliği Uygulamaları: Çevirmen Görüşlerine Dayalı Bir Çalışma’ (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Petrova, A., (2015) Was ist neu an der neuen Dolmetschart Community Interpreting? State of the Art in deutschsprachigen Ländern. International Journal of Language, Translation and Intercultural Communication(3), 40-59.
Sakarya Üniversitesi Mütercim ve Tercümanlık Eğitim Bilgi Sistemi, (2021, 2 Mart), Erişim Adresi: https://ebs.sakarya.edu.tr/Birim/DersPlan/104?yil=2019
Sakarya Üniversitesi Üniversite Ortak Seçmeli Ders Listesi, (2021, 16 Şubat), Erişim Adresi: https://ebs.sakarya.edu.tr/Birim/DersPlan/104
Şahin M., (2013) Çeviri ve Teknoloji, İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları. İzmir.
Şan F. ve Koçlu S., (2018) Sakarya’daki Mültecilerin İletişim Sorunlarının Belirlenmesi ve Toplum Çevirmenliğine Olan İhtiyaç. International Journal of Language Academy, 4(6), 1-16.
Ulusal Meslek Standardı, (2021, 25 Şubat), Erişim Adresi: https://www.myk.gov.tr/images/articles/editor/2013/300113/CEVIRMEN_Seviye_6_UMS.pdf
Ulusal Yeterlilik, (2021, 8 Ocak), Erişim Adresi: https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/ulusal-yeterlilikler/95-ulusal-ye-terllkler
Ulusal Yeterlilik Taslağı, (2021, 2 Şubat), Erişim Adresi: https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/haberler/34-meslek-standartlar-dairesi-bakanl/3466-cevirmenlik-alanna-ait-6-adet-taslak-yeterlilik-goeruee-ckt
Uysal, N.M., (2017) Çevirmenlikte Meslekleşme ve Çevirmen Sertifikasyonu, Gece Kitaplığı. Ankara.
Uysal, N.M., (2020) Türki̇ye’de Ulusal Yeterli̇li̇klere Dayali Bi̇r Çevi̇rmen Serti̇fi̇kasyon Si̇stemi̇ne Doğru: Süreç Nasil İşli̇yor?. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi(71), 146-161.
Yücel F., (2007) Çevirinin Tarihi, Çeviribilim Yayınları. İstanbul.