Geleneksel Mimariye Öykünme Bağlamında Günümüz Safranbolu Sivil Mimarisi

Tarihi Safranbolu kenti ülkemiz sınırları içinde UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak kabul edilen tek kentsel sit alanıdır. Bu durum Safranbolu’nun modern yapı uygulamalarında geleneksel yapıya öykünme ya da onu temsil edebilecek uygulamalar ile modern ve geleneksel mimari arasında uyum yakalama çabalarını görünür kılmıştır. Özellikle 2000 yılı ve sonrasında yeni inşa edilen siteler ve konaklama tesislerindeki geleneksel dokuya öykünme çabaları, modern dönemde inşa edilmiş binalarda geleneksel ögelerin mimariye seçmeci anlayışta taşındığı yapı tiplerini ortaya çıkarmıştır. Yapılarda geleneğe bağlı kalma isteği cephelerde yoğunlaşmış ancak iç mekâna bu oranda yansımamıştır. Bu çalışmada Safranbolu geleneksel mimari üslubunun modern dönemde inşa edilmiş yapılara etkisini örnek yapılar eşliğinde ortaya koymak amaçlanmıştır. Böylece günümüz sanat yaklaşımlarını etkileyen unsurlar, bu unsurları ortaya çıkaran etkenler ve tüm bunların modern sanata etkisinin anlaşılması mümkün olacaktır. Kentte geleneksel dokuya öykünme özellikle Eski Çarşı, Kıranköy ile Bağlarbaşı Mahallesi’ne yakın ya da o bölgeye hâkim noktalarda yer alan mahallelerde yoğunlaşmış olup bu yöndeki eğilimin artarak devam ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Safranbolu, Mimari, Modern, Geleneksel, Sivil

Today’s Safranbolu Civil Architecture in Respect to Imitation of Traditional Architecture

Historical Safranbolu city is the only urban protected area accepted as World Cultural Heritage by the UNESCO within the borders of our country. This situation made visible the orientation efforts between modern and traditional architecture as well as imitation of traditional structures whilst practicing modern architecture. In this study, effect of traditional Safranbolu architecture’s style on new constructions built in modern period via example structures are aimed to be presented. Thus, the aspects affect today’s art understanding, factors reveal these aspects and effect of all these to modern art will be understandable. Especially after 2000, efforts of imitation to traditional patterns in newly constructed sites and resorts created new structural types of acchitecture and they are eclectic conceptions. Adheison to tradition in structures are dense on the front but it was not reflected indoors to this extend. Imitation to traditional structure in city is dense in Eski Çarşı, Kıranköy and Bağlarbaşı districts and abouts and the tendancy to this matter seems to increase.

Keywords:

Safranbolu, Architecture, Modern, Traditional, Civil,

PDF

___

Arşiv Belgelerinde Karabük. Haz., Recep Karacakaya, İsmail Yücedağ ve Nazım Yılmaz. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2013.
Bayazıt, Nigan. Safranbolu Evlerinin Plan Tipolojisi ve Kullanıcı İhtiyaçları Hiyerarşisi, Tasarım-Kuram, 17 (2014), s. 1-15.
Bayazıt, Nigan. Safranbolu Geleneksel Konutları ve Toplumsal Değişme. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Safranbolu Araştırmalar Merkezi Kültür Yayını, 2014.
Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Genel Seçimler Seçim Beyannamesi, Haz., Ak Parti Genel Merkezi, Ankara, 2018. Erişim 10 Ocak, 2019. http://image.yenisafak.com/resim/Beyanname23May%C4%B1s18_icSayfalar.pdf
Eldem, Hakkı Sedat. Türk Evi. Ankara: Türkiye Anıt ve Çevre, Turizm Değerlerini Koruma Vakfı, 1984.
Gökoğlu, Ahmet. Paphlagonia-Paphlagonia, Kastamonu, Sinop, Çankırı, Safranbolu, Bartın, Bolu, Gerede, Mudurnu, İskilip, Bafra, Alaçam ve Civarı Gayrimenkul Eski Eserleri ve Arkeolojisi. Kastamonu: Doğrusöz Matbaası, I, 1952.
Günay, Reha. Geleneksel Safranbolu Evleri ve Oluşumu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981.
Günay, Reha. Safranbolu Houses. İstanbul: Yapı Yayın, 2005.
Günay, Reha. Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri. İstanbul: YEM, 1998.
Kara, Şeref, Uysal, Burhanettin ve Sümerkan, Reşat M. “Tarihi Safranbolu Evlerinin İskelet Yapısı”, Haz. Özköse, Aysun. Anadolu’nun Ahşap Evleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s.59-70.
Karacakaya, Recep, Yücedağ, İsmail ve Kılavuz, Nuri Bülent. Safranbolu Kitabeleri. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2013.
Koçan, Nurhan. Safranbolu’da Zaman ve Mekân. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2012.
Merçil, Erdoğan. Selçuklular Devrinde Karadeniz ve Safranbolu, I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu 4-6 Mayıs 1999, Karabük: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2003, s.1-6.
Nigan, Bayazıt. Safranbolu Evlerinin Plan Tipolojisi ve Kullanıcı İhtiyaçları Hiyerarşisi, Tasarım-Kuram, 14 (2014), s. 1-15.
Nigan, Bayazıt. Safranbolu Geleneksel Konutları ve Toplumsal Değişme. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Safranbolu Araştırmalar Merkezi, Kültür Yayını, 2014.
Özköse, Aysun. “Safranbolu’da Yorgun Ahşap Yapı Kültürü”, Haz. Özköse, Aysun. Anadolu’nun Ahşap Evleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
Safranbolu’da Kültür ve Medeniyet İzleri Araştırması. Haz., Hür Mahmut Yücer. Proje Yönet., Sami Şener. Karabük: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2014.
Safranbolu Şer’iyye Sicili, 2116 Numaralı Defter. Haz., Recep Karacakaya, İsmail Yücedağ ve Nazım Yılmaz. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2013.
Türkiye’nin Dünya Miras Alanları, Koruma ve Yönetimde Güncel Durum. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Somut Kültürel Miras İhtisas Komitesi, Haz., Ayşe Bayvas. Ankara: UNESCO, 2009.
Yılmaz, Nazım. ‘Arşiv Belgeleri Işığında Karabük Şehri ve Karabük Demir Çelik Fabrikası Tarihi Süreci’, Kuruluşundan Bugüne Karabük ve Demir Çelik Sempozyumu, 2-3 Nisan 2010, Ankara: TBMM Basım Evi, 2010, s. 1-16.
Yöresel Mimarisinin Adalet Saraylarındaki İzleri. haz., Gökçe Aras, Erişim 12 Ocak, 2019. http://v3.arkitera.com/h13461-yoresel-mimarinin-adalet-saraylarindaki-izleri.htmlArkitekt