Etkin Bir Minör Sinema Olarak Modern Politik Sinema: “Bereketli Topraklar Üzerinde”

Gilles Deleuze, minör bir sinemanın imkânını sorgulamış ve minör edebiyatın belirleyici özellikleri üzerinde değişiklikler yaparak modern politik sinemayı temellendirmiştir. Modern siyasi sinema kolektif kimlik krizinde olan üçüncü dünya ülkelerinde sömürgeleşen, hâkimiyet altına alınan ve azınlık olarak konumlandırılan halkların film yapma tarzını ifade etmektedir. Türk sinemasında da Erden Kıral, filmlerinde işlediği sosyal sorunlar ve bunları anlatma biçimi bakımından üçüncü dünya sineması yönetmenleri arasında gösterilmektedir. Bu düşünce doğrultusunda çalışmada Erden Kıral’ın 1980 yılında yönettiği Orhan Kemal’in romanından uyarlanan ‘Bereketli Topraklar Üzerinde’ isimli filmi, Deleuze’ün geliştirdiği minör sinemanın temel unsurları bağlamında değerlendirilmiştir. Film, çekildiği dönemde Türkiye’de politik, ekonomik, kültürel kargaşa ve ayrıştırmanın derinden hissedilmesi nedeniyle örneklem olarak belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda filmin modern siyasi sinema unsurları taşıdığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sinema, Modern siyasi sinema, Minör-oluş, Bereketli Topraklar Üzerinde

Modern Political Cinema as an Active Minor Cinema: “On Fertile Lands”

Gilles Deleuze questioned the possibility of a minor cinema and grounded modern political cinema with little change on the defining features of minor literature. Modern political cinema expresses the filmmaking style of peoples who are colonized, dominated and positioned as minorities in third world countries that are in crisis of collective identity. In Turkish cinema, too, Erden Kıral is shown among the directors of third world cinema in terms of the social problems he deals with in his films and the way he describes them. In line with this idea, Erden Kıral's film "On Fertile Lands", which is an adaptation of Orhan Kemal in 1980, was evaluated in the context of the basic elements of the minor cinema developed by Deleuze. The film was chosen as a sample because of the deep feeling of political, economic and cultural turmoil and segregation in Turkey at the time it was shot. In the study, it was concluded that the film can be evaluated within the scope of modern political cinema.

Keywords:

Cinema, Modern political cinema, Minor-becoming, On Fertile Lands,

PDF

___

Akay, Ali. Minör Politika. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2015.
Akay, Ali. “Önsöz: Kendi Dilinde Yabancı Gibi Yazmak”. Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin. İstanbul: Dedalus Kitap, 2015: 9-15.
Buchanan, Ian ve John Marks. “Introduction: Deleuze and Literature”. Deleuze and Literature. Der., Ian Buchanan ve John Marks. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2000: 1-13.
Braidattin, Rosi. Nomadic Theory. New York: Columbia University Press, 2011.
Bogue, Roland. Deleuze ve Guattari. Çev. İsmail Öğretir ve Ali Utku. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2013.
Colebrook, Claire. Gilles Deleuze. Çev. Cem Soydemir. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2013.
Deleuze, Gilles. Sinema II: Zaman-İmge. Çev. Burcu Yalım ve Emre Koyuncu. İstanbul: Norgunk Yayıncılık, 2021.
Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. A Thousand Plateaus Capitalism And Schizophrenia. Trans. Brain Massumi, Minneapolis, London: University of Minnesota Press, 1987.
Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. What is Philosophy. Trans. Hugh Tomlinson and Graham Burchell, New York: Columbia University Press, 1994.
Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Dedalus Kitap, 2015.
Deleuze, Gilles ve Claire Parnet. Diyaloglar. Çev. Ali Akay. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2016.
Eliuz, Ülkü ve Burak Armağan, “Sermayenin Tüketiş Kurgusu: Bereketli Topraklar Üzerinde”, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 4/3 (2020), s. 206-219.
Foucault, Michel. Özne ve İktidar. Çev. Işık Ergüden ve Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
Kant, Immanuel. “Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung?”. Was ist Aufklärung? Kant, Erhard, Hamann Herder, Lessing Mendelssohn, Riem Schiller, Wieland. Haz., Philip Reclam. Stuttgart: Reclam, 1998: 9-17.
Kara, Onur Eylül. “Sol Minör”. Dışarıdan Düşünmek: Deleuze ve Guattari Perspektifinden Felsefe, Siyaset ve Sanat Yazıları. Der., Ömer Faruk. Ankara: Chiviyazıları Yayınevi, 2016: 251-274.
Martin-Jones, David. Deleuze, Cinema and National Identity: Narrative Time in National Contexts. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2006.
Martin-Jones, David. “Minör Sinemalar”. Yeni Bir Bakışla Deleuze. Der., Damion Sutton ve David Martin-Jones. Çev. Murat Özbank ve Yetkin Başkavak. İstanbul: Kolektif Kitap, 2014: 71-84.
Rodowick, David Norman. Gilles Deleuze’ün Zaman Makinesi. Çev. Ekrem Ekici. İstanbul: Küre Yayınları, 2018.
Stark, Hannah. Deleuze’den Sonra Feminist Teori. Çev. Yonca Cingöz. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2019.
Zourabichvili, François. Deleuze Sözlüğü. Çev. Aziz Ufuk Kılıç. İstanbul: Say Yayınları, 2011.
Kıral, Erden. Bereketli Topraklar Üzerinde. Türkiye. 1980.